در مباحث قبلی مقدمه ای راجع به مباحث عکاسی را بررسی کردیم. از طرز کار دوربین گفتیم و در ادامه مفاهیم فاصله کانونی ، فوکوس ، دیافراگم و سرعت شاتر شرح دادیم، همچنین در مطلبی خواندنی به شرح هنر عکاسی رسیدیم و حتی انواع دوربین عکاسی را معرفی کردیم. در عناوین بعدی هم به معرفی انواع دوربین عکاسی و قسمت های مختلف یک دوربین و انواع لنز دوربین و کاربرد آنها پرداختیم، در این مطلب با هم با اصول اصلی مربوط به ویزور یا منظره یاب را بررسی خواهیم کرد.
آشنایی با ویزور یا منظره یاب
در یک تعریف ساده ویزور یا منظره یاب دریچه ای است که عکاس از درون آن فضای عکس یا کادر عکس را می بیند و انتخاب می کند. در ادامه انواع مختلف ویزور را تعریف کرده و با طرز کار و ماهیت هر یک از این منظره یاب ها آشنا خواهیم شد.
ویزور ها به دو دسته تقسیم می شوند
۱- ویزور های انعکاسی
۲- ویزور های غیر انعکاسی
ویزور های انعکاسی در دو دسته از دوربین ها به کار رفته اند:
الف ) ویزور انعکاسی با سیستم تک لنزی:
دوربین ها تصویری که به وسیله لنز ایجاد شده به آیینه ای ۴۵ درجه برخورد می کند و به قسمتی که یک منشور در آنجا تعبیه شده هدایت می شود. منشور، پس از انعکاسهای متعدد، جهت تصویر را به سمت منظره یاب دوربین، تغییر می دهد، در واقع تصویر از لنز دوربین دریافت شده است . با فشردن دگمه عکسبرداری، آیینه مسیر نور را آزاد کرده، نور به فیلم می رسد. چون آیینه از مسیر نور کنار رفته است . تصویر در منظره یاب دیده نمی شود.
سیستم دوربین های تک لنز انعکاسی را S.L.R می نامند.
ب ) سیستم دو لنز انعکاسی:
این دوربین ها دارای دو لنز با فاصله کانونی یکسان هستند که به هم جفت شده اند. این دوربین ها از دو اتاقک سوار بر هم تشکیل شده اند. در اتاقک بالا فقط منظره یاب و آیینه ۴۵ ثابت تعبیه شده و در اتاقک پایین فیلم قرار دارد و هر لنز به یکی از اتاقکها مربوط می شود. آیینه نصب شده در اتاقک بالا، تصویر دریافتی از لنز بالای را به سمت شیشه مات منظره یاب هدایت می کند این دوربین ها را «انعکاسی» می نامند.
اطراف شیشه مات با تیغه های فلزی متحرک، پوشیده شده و لنز پایین تصویر را برای ثبت بر روی فیلم ایجاد می کند. چون بین دو لنز فاصله اندکی وجود دارد تصویری که با چشم دیده می شود با تصویر ثبت شده بر روی فیلم مقداری متفاوت است. این اختلاف در فواصل بیشتر از ۲۰ متر محسوس نیست. اختلاف زاویه بین منظره یاب و لنز اصلی را «خطای پارالکس» یا «اختلاف منظره» می نامند. سیستم دوربین های دو لنز انعکاسی را با کد T.L.R نشان می دهند که کادر ۶×۶ سانتی متری را عکسبرداری می کند.
ویزور های غیر انعکاسی
منظره یاب هایی که تصویر را به طور مستقیم و بدون واسطه دریافت می کنند و جدا از لنز دوربین عمل می کنند «غیر انعکاسی» نامیده می شوند که بیشترین دوربین های قطع کوچک و مینوکسی به کار می رود. مانند دریچه ای در کنار لنز قرار دارند که با قرارگرفتن چشم در پشت آنها، مستقیماً به موضوع نگریسته می شود.
روش اصلاح خطای پارالکس (اختلاف منظر)
برای رفع خطای پارالکس یا اختلاف منظر راهای مختلفی از طرف سازندگان این نوع دوربین ها ژیشنهاد شده است که استفاده از سه پایه مخصوص رفع خطای پارالکس و استفاده از علائم داخل ویزور دوربین از آن جمله است اما در یک روش ساده می توانید پس از تنظیم های اولیه دوربین را هم جهت منظره یاب، اندکی تغییر مکان دهید و سپس عکاسی نمایید.
منظره یاب یا ویزور در دوربین های دیجیتال
انواع مختلف منظره‌یاب و نمایشگر LCD در دوربین‌های عکاسی دیجیتال متفاوت بوده و عبارتند از:
منظره‌یاب اپتیکال: این نوع منظره‌یاب از یک سیستم ساده اپتیکی که همگام با لنز دوربین عمل زوم را انجام داده و مسیر نوری آن موازی با لنز دوربین می‌باشد، تشکیل شده است.
این منظره‌یاب‌ها کوچک بوده و مشکل عمده آنها دقت کادر است. از آنجایی که مکان این منظره‌یاب‌ها در بالای دوربین می‌باشد (گاهی با کمی انحراف افقی ) آنچه که در منظره‌یاب می‌بینید با آنچه از طریق لنز بر روی حسگر دوربین تابانده می‌شود، متفاوت است. این اختلاف دید را «خطای منظر» یا «خطای پارالکس» می‌نامند. خطای پارالکس در فواصل کمتر سوژه، مشهودتر است. در بسیاری از موارد، منظره‌یاب‌های اپتیکال فقط درصدی (۸۰ تا ۹۰ درصد) از کل تصویر را نشان می‌دهند. بنابراین، برای کادربندی دقیق‌تر استفاده از مانیتور دوربین توصیه می‌شود.
مانیتور LCD : مانیتور دوربین‌های دیجیتال به‌صورت بلافاصله (RealTime) آنچه را توسط لنز بر روی حسگر دوربین تابانده می‌شود، بدون خطای پارالکس نمایش می‌دهد. این عمل را مشاهده از طریق لنز یا TTL می‌نامند. توجه داشته باشید استفاده از مانیتور باعث کاهش عمر باتری شده و ممکن است نتوانید تحت نور شدید به‌خوبی کادر بندی کنید. در اکثر دوربین‌های دیجیتال SLR از مانیتور فقط برای مشاهده عکس گرفته شده استفاده می‌شود مگر مدل‌هایی که قابلیت Live View داشته باشند.
منظره‌یاب اپتیکال در دوربین‌های SLR: منظره‌یاب اپتیکال دوربین‌های SLR آنچه را که لنز بر حسگر می‌تاباند بدون خطای پارالکس از طریق سیستم آینه و منشور به چشم شما می‌رساند. با فشار دادن دکمه شاتر، آینه بالا رفته و نور بر حسگر تابانده می‌شود. منظره‌یاب‌های اپتیکال به‌طور معمول دارای یک صفحه نمایش LCDدر پایین خود بوده که اطلاعات عکسبرداری مثل نوردهی، فوکوس و... را نشان می‌دهد. اگر از عینک طبی هنگام عکسبرداری استفاده می‌کنید وجود دکمه تصحیح دیوپتر را در کنار منظره‌یاب بررسی کنید.
منظره‌یاب‌های الکترونیک(EVF ): منظره‌یاب‌های الکترونیک همانند مانیتور عمل کرده و به‌صورت بلادرنگ تصویر نهایی را نشان می‌دهند. این منظره‌یاب‌ها در حقیقت یک مانیتور کوچک بوده که به شما امکان می‌دهد تحت نور شدید نیز به‌راحتی کادربندی کنید. این منظره‌یاب‌ها دارای خطای پارالکس نیستند.
در این مطلب تئوری های مورد نیاز برای آشنایی با ویزور یا منظره یاب را برای شما شرح دادیم، در ادامه و مطالب بعدی با نت نوشت همراه باشید. برای مشاهده تمامی مطالب آموزش عکاسی نت نوشت روی تگ آموزش عکاسی نت نوشت کلیک کنید.
آموزش عکاسی در نت نوشت
طرز کار دوربین عکاسی ؛ مقدمه‌ای بر آموزش عکاسی ۱
آموزش مفاهیم فاصله کانونی ، فوکوس ، دیافراگم و سرعت شاتر ؛ مقدمه‌ای بر آموزش عکاسی ۲
شرح هنر عکاسی ؛ مقدمه‌ای بر آموزش عکاسی ۳
انواع دوربین عکاسی – آموزش عکاسی ۴
قسمت های مختلف دوربین عکاسی ؛ آموزش عکاسی ۵
انواع لنز دوربین و کاربرد آنها ؛ آموزش عکاسی ۶
آشنایی با ویزور یا منظره یاب ؛ آموزش عکاسی ۷
همه چیز راجع به دیافراگم ؛ آموزش عکاسی ۸
عکاسی از کودکان ؛ آموزش عکاسی ۱۰
عکاسی ماکرو از حشرات ؛ آموزش عکاسی ۱۳
