همه چیز راجع به مفهوم دیافراگم ؛ آموزش عکاسی ۸
قبل ار شروع به گفتن و آشنایی با دیافراگم در عکاسی این نکته مهم را گوشزد کنیم که مثلث عکاسی یک عکس خوب ترکیبی از سه فاکتور مهم است : دیافراگم ، سرعت شاتر و ایزو . این سه فاکتور مهم همواره سه ضلع سازنده ی یک عکس بوده اند.
در مباحث قبلی مقدمه ای راجع به مباحث عکاسی را بررسی کردیم. از طرز کار دوربین گفتیم و در ادامه مفاهیم فاصله کانونی ، فوکوس ، دیافراگم و سرعت شاتر شرح دادیم، همچنین در مطلبی خواندنی به شرح هنر عکاسی رسیدیم و حتی انواع دوربین عکاسی را معرفی کردیم. در عناوین بعدی هم به معرفی انواع دوربین عکاسی و قسمت های مختلف یک دوربین و انواع لنز دوربین و کاربرد آنها و ویزور یا منظره یاب پرداختیم، در این مطلب با هم هر آنچه را که راجع به مفهوم دیافراگم باید بدانید را بررسی خواهیم کرد.
قبل ار شروع به گفتن و آشنایی با مفهوم دیافراگم در عکاسی این نکته مهم را گوشزد کنیم که مثلث عکاسی یک عکس خوب ترکیبی از سه فاکتور مهم است : دیافراگم ، سرعت شاتر و ایزو . این سه فاکتور مهم همواره سه ضلع سازنده ی یک عکس بوده اند.
همه چیز راجع به مفهوم دیافراگم
برای درک بهتر عملکرد و مفهوم دیافراگم از یک مثال ساده استفاده می کنیم. حتماً تاکنون با این مسئله برخورده اید که شخصی از دور دست به شما نزدیک می شود و شما توانایی شناخت وی را ندارید. برای اینکه آن شخص را بهتر ببینید بطور غریزی چشم خود را تنگ و دست خود را بر پیشانی سایه بان می کنید. این کار را برای کاهش نور های شدید محیط انجام می دهید. دیافراگم هم دقیقاً همین کار را انجام می دهد. یعنی با بسته تر شدن ، مانع ورود نور های زائد شده و وضوح بیشتری را در مسافت طولانی تر به دست می دهد. همچنین در شرایطی که نور کم است ، دیافراگم را باز می کنیم تا از حداکثر قدرت عدسی برای همگرایی نور استفاده کنیم. تنظیمات گشادگی دیافراگم نیز در اختیار عکاس است و می تواند بسته به شرایط نوری و فاصله تا موضوع این دریچه را تنگ و گشاد کند.
آموزش مفهوم دیافراگم
میزان باز بودن مفهوم دیافراگم با یک عدد نشان داده میشود. این عدد شامل کسری است که صورت آن عدد ۱ و مخرج آن معادل نسبت فاصله کانونی به قطر دیافراگم است (اغلب فقط مخرج کسر ذکر میشود ). مثلا دیافراگم ۱۶ ( ۱:۱۶ ) در یک لنز ۵۰ میلیمتری قطری معادل ۳٫۱۲ میلیمتر دارد ( ۳٫۱۲ = ۱۶ : ۵۰ ) و در یک لنز ۳۰۰ میلیمتری قطری معادل با ۱۸٫۷۵ ( ۱۸٫۷۵ = ۱۶ : ۳۰۰ ) یعنی قطر دیافراگم ۱۶ در یک لنز ۳۰۰ میلیمتری بسیار بیشتر از یک لنز ۵۰ میلیمتری است ولی بواسطه فاصله کانونی بیشتر و طول بیشتر لنز ۳۰۰ نسبت به ۵۰ که باعث افت بیشتر نور در لنز ۳۰۰ میلیمتری میشود، در هر دو لنز در دیافراگمهای مساوی ( علیرغم قطر بیشتر دیافراگم لنز ۳۰۰ ) ، میزان نور مساوی از هر دو لنز به فیلم میرسد.
همانطور که گفته شد ، عدد دیافراگم حاصل تقسیم فاصله کانونی لنز بر قطر دیافراگم ( هر دو برحسب میلیمتر ) است. بنابراین هرچه عدد دیافراگم بزرگتر باشد قطر دیافراگم تنگتر و به عبارتی دیافراگم بسته تر است و نور کمتری از آن عبور میکند و هرچه این عدد کوچکتر باشد، دیافراگم بازتر است و نور بیشتری از طریق آن به فیلم عکاسی ( یا حسگر ) میرسد .
عدد های دیافراگم
میزان دیافراگم و مفهوم دیافراگم توسط اعدادی استاندارد نشان داده میشوند :
۳۲ / ۲۲ / ۱۶ / ۱۱ / ۸ / ۵.۶ / ۴ / ۲.۸ / ۲ / ۱.۴ / ۱
اعداد بالا ، اعداد استاندارد دیافراگم هستد. همانطور که ملاحظه میکنید، از چپ به راست ، عدد هر دیافراگم نسبت به دیافراگم ماقبل خود ۱٫۴ برابر بزرگتر است و در اصطلاح یک توقف یا یک استاپ ( f–Stop ) بسته تر است و نسبت به دو عدد ماقبل خود دو برابر است و به عبارتی دو استاپ بسته تر است. بسته تر شدن دیافراگم درهر یک استاپ ، میزان نور عبوری را به ۵۰% کاهش میدهد. مثلآ میزان نوری که از دیافراگم ۱۶ عبور میکند ۱/۲ میزان نوری است که دیافراگم ۱۱ از خود عبور میدهد و یا ۱/۴ نوری است که دیافرگم ۸ اجازه عبور آنرا میدهد.
مفهوم دیافراگم یا Aperture همانطور که متذکر شدیم یکی از این اعداد معرف فاصله کانونی لنز و عدد دیگر معرف بازترین دیافراگم لنز ( دیافراگم ِ حداکثر لنز ) است. دیافراگم حداگثر لنز ممکن است خارج از اعداد استاندارد فوق الذکر باشد. مثلا لنز ۵۰mm F ۱:۱.۸ که دیافراگم حداکثر آن ۱٫۸ است و یا لنز ۱۸۰mm F ۱:۳.۵ که دیافراگم حد اکثر آن معادل ۳٫۵ میباشد.
در لنزهای با فاصله کانونی یکسان، هرچه حداکثر دیافراگم عدد کوچکتری باشد، یعنی لنز دهانه بازتری داشته ، به نور بیشتری اجازه عبور میدهد و در شرایط کم نور، بهتر میتوان از آن استفاده کرد. بعلاوه بواسطه بازتربودن دیافراگم ، در صورت نیاز به عمق میدان کم، آن لنز میتواند عملکرد بهتری داشته باشد ( در ادامه بحث بیشتر توضیح خواهم داد ). به خاطر همین ویژگیها، هرچه حداکثر دیافراگم لنز، عدد کوچکتری باشد ، یعنی لنز، دهانه بازتری داشته باشد، آن لنز مرقوب تر و گرانقیمت تر است . مثلا لنز ۵۰mm F ۱:۱.۸ قیمتی حدود ۸۰۰٫۰۰۰ تومان، لنز ۵۰mm F ۱:۱.۴ قیمتی حدود ۳٫۴۰۰٫۰۰۰ تومان و لنز ۵۰mm F ۱:۱.۲ قیمتی بیش از ۸٫۰۰۰٫۰۰۰ تومان دارد. (قیمت های درج شده در این مطلب مربوط به سال ۱۳۹۵ است )
مفهوم دیافراگم ، علاوه بر تنظیم میزان نور ورودی به دوربین یک کارکرد بسیار مهم دیگر نیز دارد و آن تاثیر بر عمق میدان عکس است. منظور از عمق میدان، فوکوس بودن قسمتهای مختلفی از سوژه است که در فاصله متفاوتی از دوربین قرار دارند. هرگاه علاوه بر سوژه اصلی ، اجزائ دیگری از عکس که در جلو و یا عقب سوژه قرار دارند فوکوس باشند گفته میشود عمق میدان عکس زیاد است و هرگاه فقط شوژه اصلی در فوکوس باشد و اجزای جلو و پشت سوژه خارج از فوکوس باشند ، آن عکس عمق میدان کمی دارد. عمق میدان زیاد برای عکاسی از مناظر و عمق میدان کم برای شرایطی که تمایل به جداسازی سوژه از پس زمینه داریم ( مثل عکاسی چهره، حیوانات و … ) کاربرد دارد.
در این مطلب تئوری های مورد نیاز برای آشنایی با مفهوم دیافراگم را برای شما شرح دادیم، در ادامه و مطالب بعدی با نت نوشت همراه باشید. برای مشاهده تمامی مطالب آموزش عکاسی نت نوشت روی تگ آموزش عکاسی نت نوشت کلیک کنید.
آموزش عکاسی در نت نوشت
طرز کار دوربین عکاسی ؛ مقدمه‌ای بر آموزش عکاسی ۱
آموزش مفاهیم فاصله کانونی ، فوکوس ، دیافراگم و سرعت شاتر ؛ مقدمه‌ای بر آموزش عکاسی ۲
شرح هنر عکاسی ؛ مقدمه‌ای بر آموزش عکاسی ۳
انواع دوربین عکاسی – آموزش عکاسی ۴
قسمت های مختلف دوربین عکاسی ؛ آموزش عکاسی ۵
انواع لنز دوربین و کاربرد آنها ؛ آموزش عکاسی ۶
آشنایی با ویزور یا منظره یاب ؛ آموزش عکاسی ۷
همه چیز راجع به دیافراگم ؛ آموزش عکاسی ۸
عکاسی از کودکان ؛ آموزش عکاسی ۱۰
عکاسی ماکرو از حشرات ؛ آموزش عکاسی ۱۳
عکاسی HDR با موبایل چگونه است؟
ایده عکاسی عاشقانه با پوزیشن های حرفه ای
