آیا میدانستید پلوتو توسط یک دختربچهی ۱۱ ساله نامگذاری شده است؟
پلوتو ، که البته دیگر به عنوان یک سیاره شناخته نمیشود، کمتر از ۱۰۰ سال پیش کشف شد و در سال ۲۰۰۶ بود که آن را نوعی سیارهی کوتوله به شمار آوردند و به این ترتیب تعداد سیارات منظومهی شمسی از ۹ سیاره به ۸ سیاره کاهش یافت. اما یک ماجرای جالب در مورد پلوتو وجود دارد و آن این است که این سیارهی سابق توسط یک دختربچهی ۱۱ ساله نامگذاری شده است. در این نوشتار در نتنوشت میخواهیم مختصری در مورد نامگذاری سیارهی کوتولهی پلوتو برایتان بگوییم. با ما همراه باشید.
ماجرای نامهای رومی و یونانی سیارات منظومهی شمسی
سیارات نزدیک به سیارهی ما نامشان را از الهههای رومی و یونانی گرفتهاند، همچون ژوپیتر (مشتری)، ونوس (زهره)، مارس (مریخ) و مرکوری (عطارد). سیارات اورانوس، نپتون و پلوتو نیز، که به ترتیب در سالهای ۱۷۸۱، ۱۸۴۶ و ۱۹۳۰ کشف شدهاند، نامشان یونانی و رومی است اما ماجراهایی جالب برای نامگذاری داشته اند.
هنگامی که اورانوس کشف شد، سر ویلیام هرشل (Sir William Herschel)، کاشف اورانوس، درصدد برآمد تا نام این سیاره را به افتخار پادشاه جرج سوم Georgian Planet نامگذاری کند. اما این نام در خارج از بریتانیا نامأنوس بود، به همین دلیل نامهای پیشنهادی یکییکی مطرح شدند و گاه مورد استفاده قرار گرفتند تا آنکه دستآخر نام اورانوس، خدای آسمان در یونان باستان، به عنوان نام این سیاره برگزیده شد و اکنون نیز آن را با همین نام میشناسند.
نپتون نیز مسیری دشوار را طی کرد تا آنکه سرانجام به نام یکی از الهههای روم باستان نامگذاری شد. یکی از کاشفان این سیاره، یعنی “لو وریه”، سعی کرد نام خود را بر روی این سیاره بگذارد، اما این کار در خارج از فرانسه امری غیر معمول بود و به این ترتیب بود که دستآخر قرعه به نام یکی از خدایان رومی، یعنی خدای دریا، افتاد و هشتمین سیارهی شمسی نیز نامی رومی به خود گرفت.
ماجرای نام پلوتو
خیلی سریع به سال ۱۹۳۰ برویم، زمانی که “کلاید تامبا” پس از یک سال جستجو بالاخره تصدیق کرد که پلوتو وجود دارد. تصاویر این جرم آسمانی در اکثر مجلات و مطبوعات جهان منتشر شدند و به رصدخانه این حق داده شد که بر روی این سیاره نامی بگذارد. پیشنهادها یکی یکی ارائه میشدند و طبق معمول هر یک از آنها الههای رومی یا یونانی بود: اطلس، پرومتئوس، اودین، پرسفون، زیمال و … .
اما گویی سرنوشت ایجاب کرده بود که یک دختربچهی ۱۱ ساله نام این سیارهی تازه کشفشده را پیشنهاد کند. این دختربچهی ۱۱ ساله، با نام ونتی برنی ( Vanetia Burny) با الهام گرفتن از نام یکی از خدایان رومی نام پلوتو را به پدربزرگ خود، که کتابدار کتابخانهی دانشگاه آکسفورد بود، پیشنهاد داد. پدربزرگ ونتی نام پیشنهادی نوهاش را به هربرت هال ترنر (Herbert Hall Terner)، یکی از ستارهشناسان آن زمان، منتقل کرد و ترنر نیز این نام را به گوش دوستان خود در رصدخانهای که پلوتو را کشف کرده بودند رساند.
در رصدخانه سه نام برای نامگذاری جرم آسمانی جدید به فینال راه پیدا کردند که دستاخر این پلوتو بود که برنده شد. دو نام دیگر عبارت بودند از مینروا و کرونوس. مینروا که از پیش نام یک سیارک بود و کرونوس نیز توسط یک ستارهشناس غیر معمول، که سالها پیش به سبب رفتارهای گستاخانهاش در قبال همکاراناش از رصدخانه اخراج شده بود، ارائه گردیده بود.
نکتهی جالب آن که دو حرف اول پلوتو، اولین حروف پرسیوال لوول (Percival Lowell) بنیانگذار رصدخانه بودند.
به هر حال، با اعلام شدن نام پلوتو برای سیارهی جدید ۵ پوند، معادل ۳۲۰ پوند یا ۴۵۰ دلار در سال ۲۰۱۸، نصیب ونتی شد، که البته برای او با آن سن پول کمی نبود.
سخن آخر
امروزه نامگذاری یک سیاره یا سیارک کاری ساده نیست. انجمن بینالمللی اخترشناسی (IAU) نامگذاری سیارات، ستارههای دنبالهدار، قمرها و … را بر عهده دارد که البته کارش را از طریق یک پروسهی طولانی انجام میدهد و عمدهی سعیاش بر آن است تا مبادا نامها احمقانه، طولانی و یا تعرضآمیز باشند.
منبع: curiosity