اقتصاد به زبان ساده؛ تولید ناخالص داخلی یا GDP
شاید برای بسیاری از مردم مفاهیم اولیه اقتصاد مفاهیمی انتزاعی و غیرقابل فهم باشد. لذا بر آن شده ایم برخی از مفاهیم اساسی و کلیدی را که همواره در مقالات صاحب نظران اقتصادی مطرح می شود با زبانی ساده و قابل فهم بیان کنیم. مفاهیمی از قبیل GDP (تولید ناخالص داخلی)، نرخ بهره، تورم، ضریب جینی، شاخص پیشرفت و …
شاخص سنجش اقتصاد
یکی از مهم ترین مفاهیم موجود در اقتصاد عبارت GDP و یا تولید ناخالص داخلی است. این پارامتر مهم اقتصادی در تمام دنیا کاربرد دارد و یکی از ملاک های مهم در سنجش وضعیت اقتصاد یک کشور می باشد. تولید ناخالص داخلی یک کشور جمع ارزش کالاها و خدمات نهایی تولید شده در داخل یک اقتصاد را در یک بازه مشخص (یک سال) نشان می دهد. این متغیر قدرت تولید یک اقتصاد را نشان می دهد. منظور کالا در این تعریف کالای نهایی است نه کالای واسطه ای. چون ارزش کالاهای واسطه ای در کالای نهایی وجود دارد. کلمه دیگر ناخالص است که به معنی این است که بخشی از درامد و تولیدات هر کشور صرف جبران استهلاک سرمایه و ماشین الات در حین تولید می شود.در آمارهای کلان اقتصادی متغیری که بر اساس قیمت های روز محاسبه شده را تولید ناخالص داخلی به قیمت جاری می گویند. برای پرهیز از این مورد مبنا را قیمت های یک سال مشخص قرار می دهند. در این حالت، تغییرات متغیر در طول زمان نشان دهنده تغییرات واقعی میزان تولید خواهد بود. به این متغیر، تولید ناخالص داخلی به قیمت های ثابت آن سال خاص گفته می شود.
مفهوم مرتبط دیگر ارزش افزوده است که ناظر به افزایش ارزش یک محصول در حین فرایند تولید است. مثلا اگر ارزش نهاده تولید ۱۰۰ تومان باشد اما پس از فرایند تولید محصولی که ایجاد می شود ارزشی معادل ۱۵۰ تومان داشته باشد، گفته می شود که این فرایند ارزش افزوده ای معادل ۵۰ تومان داشته است. تولید ناخالص داخلی را می توان از طریق جمع ارزش افزوده فعالیت های مختلف در بخش های گوناگون محاسبه کرد.
تولید ناخالص داخلی به یک معنا قدرت زایندگی هر اقتصاد را نشان می دهد. هرچه یک تولید ناخالص داخلی بزرگ تر باشد نشان از آن دارد که اقتصاد بزرگ تر و قوی تر است. بر اساس اعلام اداره اقتصادی سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، چین با تولید ناخالص داخلی ۱۷ تریلیون ۶۳۰ میلیارد دلاری بزرگترین اقتصاد دنیا در این سال شناخته شده است و ایران با تولید ناخالص داخلی ۱۲۸۴ میلیارد دلار در رتبه ۱۸ قرار گرفته است.