جراحی دندان عقل: مراقبت‌ها و نکات مهم درباره کشیدن دندان عقل
دندان‌های عقل از دندان‌های پر دردسر و مشکل ساز هستند که معمولا آخرین سری دندان‌های یک فرد بالغ به شمار می‌روند. بیشتر افراد به جراحی دندان عقل نیاز پیدا می‌کنند که معمولا این عمل یک جراحی سرپایی به شمار می‌رود ولی گاهی آن چنان که فکر می‌کنید ساده و راحت نمی‌باشد. با نت نوشت همراه باشید تا اطلاعات دقیق تری از نحوه جراحی دندان عقل به دست آورید.
دندان عقل چیست؟
کشیدن و یا جراحی دندان عقل یکی از رایج ترین جراحی‌های دندانی است. دندان‌های عقل آخرین سری دندان‌های انسان است. هر فرد چهار دندان عقل دارد که در چهار گوشه فک بالا و پایین قرار دارند. این دندان‌ها بین سنین ۱۷ تا ۲۱ سالگی می‌رویند.
دندان عقل معمولا فضای کافی برای رشد و رویش نخواهند داشت و به همین دلیل بسیاری از افراد دندان عقل نهفته دارند و تا مدت زمان زیادی از این دندان‌ها که در فک باقی مانده اند و دچار خرابی شده اند و یا این که به سایر دندان‌های مجاورشان آسیب وارد کرده اند، بی اطلاع می‌مانند.
گاهی دندان عقل هنگام رویش با درد فراوانی همراه است و گاهی هم دندان عقل مدت‌هاست که از لثه بیرون زده و به دلیل پوسیدگی درد زیادی ایجاد می‌کند و این سبب می‌شود که فرد به دندان پزشک مراجعه کند.
کشیدن و یا جراحی دندان عقل یکی از رایج ترین جراحی‌های دندان است
بیماری‌های دندان عقل کدام است؟
همان طور که گفته شد دندان عقل گاهی پس از رویش و گاهی قبل از رویش دچار مشکلات و بیماری‌هایی می‌شود که علاوه بر خود، اعضای اطراف خود مانند فک، لثه و سایر دندان‌های دیگر را مبتلا می‌سازد.
از جمله مشکلاتی که یک دندان عقل می‌تواند ایجاد کند به این موارد می‌توان اشاره کرد :
- پوسیدگی دندان عقل پس از رویش
- بیماری لثه یا پریودنتال
- پریکورونیت یا ایجاد عفونت و پلاک در بافت نرم اطراف دندان
- سلولیت یا عفونت باکتریایی در گونه و زبان و یا گلو
- آبسه که از تجمع عفونت در دندان عقل و یا بافت اطراف آن حاصل می‌شود.
- کیست که معمولا در بافت لثه دندان عقل ایجاد می‌شود.
بسیاری از این مشکلات به کمک آنتی بیوتیک‌ها قابل حل می‌باشند و دهان شویه‌های ضد عفونی کننده نیز می‌توانند موثر و کمک کننده باشند. اما معمولا بیشتر این اختلالات ناشی از حضور دندان عقل می‌باشد که به کمک جراحی دندان عقل قابل برطرف شدن می‌باشند.
جراحی دندان عقل؛ چرا و چه زمانی؟
یکی از شایع ترین دلایلی که شما برای کشیدن و جراحی دندان عقل به پزشک مراجعه می‌کنید این است که علائمی مانند درد شدید، تورم و یا عفونت لثه را در دهان خود احساس می‌کنید.
پوسیدگی دندان عقل هم یکی از دلایل جراحی دندان عقل می‌باشد. چرا که دندان عقل در صورتی که روییده باشد و دچار خرابی و پوسیدگی شده باشد می‌تواند به سایر دندان‌های مجاورش آسیب وارد کند به همین دلیل می‌بایست کشیده شود تا مشکلی برای لثه این دندان و یا دندان‌های دیگر ایجاد نشود.
برخی از دندان‌های عقل پوسیده و مشکل دار هیچ گونه علائمی ایجاد نمی‌کنند و مشکلی برای فرد نخواهند داشت به نحوی که فرد از وجود آن کاملا بی اطلاع است اما بیشتر دندان‌های عقل پوسیدگی بالایی دارند و این مشکل سایر دندان‌ها را تحت الشعاع قرار می‌دهد.
گاهی اوقات وجود یک کیست در ریشه دندان عقل نیز می‌تواند علت جراحی این دندان باشد. این کیست مایعی در خود دارد که می‌تواند در صورت آسیب دیدن تمامی فک و لثه و دندان‌های کنار دندان عقل را آلوده کند. یا در مرور زمان بزرگ تر شده و بیماری ایجاد کند.
از علل جراحی این دندان می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- دندان عقل به صورت افقی به دندان‌های کناری خود فشار وارد می‌کند.
- پوسیدگی دندان عقل شکل گرفته و شدت یافته است.
- امکان ترمیم و اصلاح پوسیدگی در دندان عقل وجود ندارد.
- پوسیدگی و خرابی دندان عقل به دندان مجاور سرایت کرده و می‌بایست هر دو دندان برداشته شوند.
دندان عقل گاهی پس از رویش و گاهی قبل از رویش دچار مشکلاتی می‌شود که علاوه بر خود، اعضای اطراف خود مانند فک، لثه و سایر دندان‌های دیگر را مبتلا می‌سازد.
جراحی دندان عقل چگونه است؟
کشیدن دندان عقل یک عمل جراحی سرپایی است. به طور عادی یک جراحی دندان عقل بین ۲۰ تا ۴۵ دقیقه به طول می‌انجامد. شما برای جراحی دندان عقل به مطب دندان پزشک مراجعه کرده و در زمان بی حسی موضعی، دندان شما از داخل فک خارج شده و بعد از پانسمان و احتمالا بخیه به منزل باز می‌گردید.
در صورتی که دندان عقل نیاز به جراحی داشته باشد یک برش بر روی لثه ایجاد می‌شود و دندان از داخل فک بیرون آورده می‌شود. گاهی نیاز است که کمی از استخوان اطراف دندان نیز برش داده شود و از فک خارج شود.
برای این کار ممکن است لازم باشد که ۲ یا ۳ دندان دیگر نیز درگیر شوند و لثه‌هایشان جراحی شود و مجدد لثه به کمک بخیه بسته شود. به طور معمول این جراحی سرپایی پس از سه الی چهار روز بهبودی پیدا می‌کند ولی ممکن است تا یک هفته این مشکل با بیمار همراه باشد.
زخمی که ناشی از جراحی دندان عقل بر روی فک بیمار باقی می‌ماند به طور معمول برای ماه‌ها بهبودی پیدا نخواهد کرد و می‌بایست مراقب عفونت‌هایی که احتمال دارد در این زخم ایجاد شود، باشید.
جراحی دندان عقل به کمک بی هوشی
گاهی نیاز است که طبق تشخیص دندان پزشک جراحی دندان عقل به کمک بی هوشی صورت گیرد. بیهوشی که برای این جراحی انجام می‌شود از طریق یک تزریق داخل وریدی در بازو است.
این بی هوشی در واقع تزریق یک آرام بخش است که شما در طی جراحی هیچ گونه دردی را احساس نکنید. البته در کنار این تزریق بی حسی موضعی لثه نیز استفاده خواهد شد. بی هوشی فقط در شرایط خاص که دندان پزشک نیاز بداند انجام می‌گیرد.
از آنتی بیوتیک‌هایی که پزشک برایتان تجویز کرده راس ساعت استفاده کنید.
اقدامات پس از جراحی دندان عقل
ممکن است که دندان پزشک از شما بخواهد که پس از جراحی دندان عقل با فشار دادن گاز‌های استریل تا مدت یک ساعت از خون ریزی شدید در محل زخم جلوگیری کنید.
این کار به شما کمک می‌کند خون در حفره دندان کشیده شده سریع تر تشکیل شود و روند بهبودی بسیار سریع تر صورت گیرد. به طور معمول پس از جراحی برای این که حفره جای دندان عقل دچار عفونت نشود از آنتی بیوتیک استفاده می‌کنند.
بهتر است که از آنتی بیوتیک‌هایی که پزشک برایتان تجویز کرده راس ساعت استفاده کنید. فعالیت‌های روزمره هر شخص پس از جراحی دندان عقل معمولا بین یک الی دو روز قابل اجرا می‌باشند. بهتر است یک الی دو روز نخست از مصرف خوراکی‌های سفت و خشک همانند آجیل دوری کنید.
در صورتی که پزشک داروی آنتی بیوتیک برای شما تجویز کرده است حتما داروها را راس ساعت بخورید. از این کارها پس از جراحی دندان عقل حتما اجتناب کنید:
- نوشیدن مایعات به وسیله نی (چرا که مانع از لخته شدن خون در محل زخم می‌شود)
- سیگار کشیدن و مصرف نوشیدنی‌های الکلی
- ورزش سنگین
- تف کردن
- نوشیدن مایعات گرم یا استفاده ازغذاهای گرم
- شستشوی محل جراحی
- مسواک زدن در شب اول و دوم جراحی (چرا که لخته‌های خون تشکیل شده را از بین می‌برد)
بسیاری ازعلائم هستند که نشان دهنده عفونت یا یک آسیب عصبی می‌باشند
بند آوردن خونریزی پس از جراحی دندان عقل
ممکن است پس از جراحی دندان عقل کمی خونریزی در آن قسمت مشاهده شود که معمولا خیلی سریع متوقف خواهد شد و مشکلی ایجاد نخواهد کرد.
گاز گرفتن پدهای استریل در این ناحیه تا ده دقیقه نخست کمک بسیاری در کاهش خونریزی و بسته شدن لخته خون می‌کند.
سعی کنید از تف کردن آب دهان هر چند به صورت خونابه هم که باشد خود داری کنید. برای مدیریت بهتر درد دندان و هم چنین سردرد ناشی از جراحی می‌توانید از داروهای مسکن که دندان پزشک برایتان تجویز می‌کند استفاده کنید.
داروهایی مانند استامینوفن و یا تیلنول در این روند موثر می‌باشند.
کاهش بی حسی در فک و لب‌ها
پس از جراحی دندان عقل به دلیل این که از مواد بی حسی موضعی استفاده شده است تا چندین ساعت ناحیه فک و لب‌ها کاملا بی حس خواهند بود و آرام آرام به حالت اولیه باز خواهند گشت.
معمولا عصب‌های دندان عقل فک پایین به دلیل این که به عصب زبان نزدیک تر است دیر تر از این حالت خارج می‌شوند و غذا خوردن دیر تر انجام می‌پذیرد. سوزن سوزن شدن لب‌ها و چانه حالتی عادی است.
هر چه دندان عقل از عصب‌ها دور تر باشد سریع تر این اتفاق می‌افتد. خیلی به ندرت مشاهده شده است که تکه‌هایی از فک، چانه و یا لب‌ها در دراز مدت در حالت بی حس باقی بمانند ولی در صورتی که این اتفاق رخ دهد می‌بایست به پزشک مراجعه کرد.
عفونت پس از جراحی دندان عقل
یکی از مشکلاتی که معمولا پس از جراحی دندان عقل می‌تواند فرد بیمار را تحت تاثیر قرار دهد و برایش مشکل ساز شود عفونت است. عفونت داخل حفره دندان عقل مشکل رایجی است که پس از این جراحی معمولا اتفاق می‌افتد.
میزان این اتفاق در حدود ۲ درصد است که می‌توان با استفاده از دهان شویه‌ها و خشک نگه داشتن محل جراحی به راحتی برطرفش کرد. عدم استفاه از سیگار و استفاده ازآنتی بیوتیک‌هایی که دندان پزشک تجویز کرده است در این روند تاثیر گذار خواهند بود.
روند بهبودی پس از جراحی دندان عقل
۲۴ ساعت اول: لخته‌های خون شکل می‌گیرند.
۲ تا ۳ روز: تورم گونه‌ها و لثه بهتر می‌شود.
۷ روز: در صورتی که جراحی با بخیه بوده است، دندان پزشک بخیه‌ها را می‌کشد.
۷ تا ۱۰ روز: خشکی و درد فک کاملا بهبودی پیدا می‌کند.
۲ هفته: هر گونه کبودی که در گونه‌ها و صورت وجود دارد از بین می‌رود.
این روند در بدن افراد مختلف، متفاوت خواهد بود ولی به صورت کلی این تعداد روزها برای بهبودی پس از جراحی دندان عقل حتما نیاز است.
ممکن است که دندان پزشک از شما بخواهد که پس از جراحی دندان عقل با فشار دادن گاز‌های استریل تا مدت یک ساعت از خون ریزی شدید در محل زخم جلوگیری کنید
پس از جراحی دندان عقل چه غذاهایی بخوریم ؟
دقت داشته باشید که هنگام خوردن غذا از خوراکی‌هایی که مثل آجیل که تکه‌ای و خشک هستند خودداری کنید
همه می‌دانیم که پس از جراحی دندان عقل به راحتی نمی‌توانیم غذا بخوریم.
غذا خوردن و هیدراته کردن بدن در بهبودی زخم بسیار موثر می‌باشد ولی می‌بایست در مصرف غذاها دقت کرد تا مشکلی برای زخم پیش نیاید. روز نخست تا زمانی که ناحیه فک جراحی شده و دهان بی حس باشد امکان خوردن هیچ گونه خوراکی وجود ندارد اما پس از بازگشت به حالت اولیه می‌توان از غذاهای بسیار سبک و نرم و لطیف شروع کرد.
چند نمونه از غذاهایی که در لخته شدن خون در قسمت جراحی شدن اختلال ایجاد نمی‌کنند و مواد مغذی به بدن می‌رسانند به این ترتیب هستند:
- پنیر و کلم پخته شده
- مارمالاد سیب
- انواع پودینگ
- سوپ میکس شده
- پوره‌ها مانند پوره سیب زمینی
- اسموتی‌ها
- موز له شده
دقت داشته باشید که هنگام خوردن غذا از خوراکی‌هایی که مثل آجیل که تکه‌ای و خشک هستند خودداری کنید. چرا که ممکن است یک تکه از آن‌ها داخل حفره جراحی شده گیر کرده و مشکل ساز شوند.
غذاهای بسیار گرم مانند سوپ و یا نوشیدنی‌های گرم که جریان خونریزی را تشدید می‌کنند مصرف نکنید. نوشیدنی‌ها را جرعه جرعه و کم بنوشید. غذاهای سفت و خشک مصرف نکنید. هر گونه غذا که فکر می‌کنید احتمال گیر افتادن داخل حفره دندانی دارد را نیز مصرف نکنید.
علائم هشدار دهنده خطرناک پس از جراحی دندان عقل
پس از جراحی دندان عقل یکی سری علائم مانند تورم، درد و کمی خونریزی طبیعی است. در صورتی که برخی از علائمی غیر قابل تحمل باشند می‌بایست سریعا با دندان پزشک تماس گرفته شود. به طور کلی تمامی علائم یک الی سه روز طول می‌کشند و در نهایت بهبودی پیدا می‌کنند.
تمامی علائم نهایتا یک هفته اتمام می‌یابند ولی در صورتی که بیش از این مدت طول کشید حتما می‌بایست به دندان پزشک مراجعه شود تا مشکلات احتمالی بررسی و رفع شوند. بسیاری ازعلائم هستند که نشان دهنده عفونت یا یک آسیب عصبی می‌باشند.
در صورتی که این نشانه‌ها در بیمار در مدت زمان طولانی ادامه پیدا کنند می‌بایست برای رفع آن‌ها با دندان پزشک مشورت کرد .
- مشکلات و اختلالات در بلع و نفس کشیدن
- تب بالا
- بی اثر بودن داروهای مسکن
- تورمی که در حال بدتر شدن است
- بی حس شدن فک یا لثه
- خونریزی‌های چرکی از بینی
- عدم قطع خونریزی از محل جراحی دندان
- خونریزی یا ترشحات زرد رنگ از محل جراحی دندان
بیشتر بخوانید: دندان عقل: هر آنچه که راجع به این دندان مرموز باید بدانید
چگونه دهان را پس از جراحی تمیز نگه داریم؟
تمیز نگه داشتن دهان به خصوص زخم داخل دهان که ناشی از جراحی دندان عقل است یکی از کارهایی است که می‌بایست در انجام آن دقت بسیار داشت چرا که هرگونه آلودگی در دهان می‌تواند عامل عفونت و بسیاری از مشکلات دیگر شود و در بهبودی زخم پس از جراحی تاثیر بگذارد.
برای این که دهان را پس از جراحی دندان عقل نظافت کنید حتما نیازی نیست که از آبکشی استفاده کنید. دستور العمل‌های معمول در نظافت دهان پس از جراحی از این قرار است :
- برای تمیز کردن زخم یک الی دو روز پس از جراحی از آب ولرم و نمک استفاده کنید.
- خون و خونابه اضافه زخم را با یک پد و یا گاز استریل بگیرید.
- هرگز در دو روز اول از نخ دندان و مسواک بر روی لثه جراحی شده استفاده نکنید.
- در صورتی که خونریزی محل زخم شما زیاد بود می‌توانید از پزشک فتیله‌های استریل دریافت کنید تا خون این ناحیه را جمع کرده و محل زخم را خشک نگه دارید.
بیشتر بخوانید: با راهکارهای خانگی درد دندان عقل را درمان کنید
