دندان درد: هر آنچه که باید در مورد این درد و درمان آن بدانید
دندان درد دردی اذیت کننده و سخت است. این درد که از عصب یا ریشه دندان نشات می‌گیرد سبب تحریک دندان شده و حالت بسیار ناخوشایندی را برای بیمار ایجاد می‌کند. دندان درد علت‌های متعددی دارد که نت نوشت در این مقاله برای شما علت‌ها و درمان‌های مختلف آن را آورده است.
از آن جایی که این درد علت‌های بسیاری می‌تواند داشته باشد می‌بایست برای تشخیص و درمان آن به یک متخصص مراجعه کرد. عفونت دندان، پوسیدگی دندان، آسیب دیدگی دندان، از بین رفتن دندان و . . . از علل مختلف دندان درد می‌باشند.
گاهی با ترمیم و گاهی با کشیدن و برداشتن دندان این مشکل برطرف می‌شود. برخی مواقع درد دندان از درد مناطق دیگر دهان مانند فک سر چشمه می‌گیرد. گاهی مشکلات مرتبط با گوش، سینوس‌ها و حتی برخی مواقع مشکلات قلبی نیز می‌تواند به دندان درد منتهی شود.
دندان درد چیست؟
دندان درد ناشی از التهابات قسمت مرکزی دندان یا همان پالپ می‌باشد
چند علامت خرابی دندان و بیماری‌های لثه
دندان درد می‌تواند همراه با درد فک با هم بروز پیدا کند. گاهی اوقات درد دندان به قدری شدید است که نسبت به محرک‌های گرم و سرد یا حتی یک فشار عادی، به اوج خود می‌رسد. درد می‌تواند در ناحیه گونه، گوش و یا فک منتشر شود و فرد بیمار تنها در این قسمت‌ها درد شدیدی را احساس کند.
علائمی که می‌تواند نشان دهد دندان درد در حال شکل گیری می‌باشد به این ترتیب است:
- درد هنگام جویدن غذا
- حساس شدن دندان نسبت به گرما یا سرمای خوراکی‌ها
- خونریزی و یا ترشح از اطراف دندان یا لثه
- تورم شدید در اطراف دندان یا فک
- پیدا شدن زخم یا تروما در ناحیه دندان خراب
گاهی اوقات پوسیدگی دندان، گاهی اوقات شکستگی دندان و یا بیماری‌های لثه (بیماری پریودنتال) عوامل پیدایش دندان درد هستند. یک پوسیدگی در دندان می‌تواند با قرمز شدن اطراف لثه همراه باشد.
با ضربه زدن به دندان پوسیده و بیمار نیز درد شدت پیدا می‌کند. حتی گاهی دندانی که کاملا سالم و بی نقص به نظر می‌رسد هم می‌تواند یک دندان بیمار و پوسیده باشد که ظاهری سالم دارد.
گاهی نوع درد و مدت زمان آن می‌تواند نشان دهنده نوعی بیماری دندان است که پزشک با پی بردن به آن راحت تر و البته با سرعت بیشتری درمان می‌کند.
انواع دندان درد
این که بدانید دندان شما چه نوع دردی دارد تا حد زیادی به ریشه یابی مشکل خود دست پیدا کرده اید. گاهی نوع درد و مدت زمان آن می‌تواند نشان دهنده نوعی بیماری دندان است که پزشک با پی بردن به آن راحت تر و البته با سرعت بیشتری درمان می‌کند.
دردهای کسل کننده و مداوم
یکی از انواع دندان درد دردهایی است که به صورت دائمی فرد را اذیت می‌کند. این درد یکی از عادی ترین نوع دندان درد است. پی بردن به مدت زمان درد و شدت آن می‌تواند در درمان دندان درد موثر باشد.
این که چه مدت درد دارید؟ چه مدت درد دندان ثابت می‌ماند و چه مدت تا حدی محو می‌شود؟ با چه حرکاتی از فک درد دندان تشدید می‌شود؟ و مسائلی از این قبیل در درمان دخیل می‌باشند.
دردهای کم ولی ثابت
دندان دردی که شدت کم دارد ولی به صورت مداوم شخص را اذیت می‌کند احتمال زیاد با تورم لثه همراه است. ممکن است یک تکه از مواد خوراکی بین لثه و دندان شما گیر کرده باشد.
با کمک نخ دندان می‌توانید آن را تمیز کرده و درد را کاهش دهید. در صورتی که این درد جزئی به فک کشیده شد و یا از شدت درد شب‌ها هنگام خواب دندان‌هایتان را روی هم فشار دادید می‌بایست به پزشک مراجعه کنید. بیشتر دندان دردهای مداوم ناشی از یک عفونت در دندان یا لثه است.
دندان درد شدید و عمیق
برخی از دردها به صورت بسیار شدید و ناخوشایند می‌باشند به نحوی که تیر کشیدن درد تا عمقی از استخوان‌های صورت پیش می‌رود. به طور معمول این دندان درها با ضربان زدن همراه می‌باشند و هنگامی که دندان آسیب دیده و خراب را لمس می‌کنید درد شدیدی را احساس خواهید کرد.
بیشتر دندان‌هایی که در قسمت تاج پر شدگی دارند بر اثر خراب شدن دچار این نوع درد می‌شوند. گاهی این درد ناشی از باز شدن شکافی در قسمت تاج دندان نیز می‌تواند رخ داده باشد. درد شدید دندان در واقع ناشی از نوعی آسیب فیزیکی به دندان است.
به عنوان مثال گاهی بدنه دندان می‌شکند یا در اثر پوسیدگی فرو می‌ریزد و لثه را نیز درگیر می‌کند و یا این که می‌تواند مینای دندان ترک عمقی پیدا کرده باشد که تمامی این حالات درد دندان را به همراه دارند و می‌بایست جهت درمانش به دندان پزشک مراجعه شود.
درد شدید همراه با خونریزی از لثه
دردهای شدیدی که همراه با خونریزی لثه می‌باشند نشانه خوبی از بیماری‌های دندان نیستند. به طور کلی درد دندان در صورتی که با تورم در ناحیه فک یا لثه باشد می‌تواند نشان دهنده یک عفونت باشد. این بیماری می‌بایست فورا توسط یک متخصص درمان شود.
خونریزی لثه با تغییر رنگ لثه و درد هنگام جویدن غذا همراه است که به علت وجود عفونت در این قسمت می‌باشد. عفونت‌های داخل دهانی هنگامی اتفاق می‌افتد که باکتری‌های مختلفی سبب پوسیدگی دندان می‌شود و در اطراف دندان‌ها یا پایه آن‌ها یعنی نزدیکی لثه و فک قرار می‌گیرند.
پالپ دندان از یک بافت زنده و سلول‌های همبند ساخته شده اند که اعصاب بسیار بسیار حساسی داخل آن قرار گرفته اند. از این جهت دردهایی که ناشی از عفونت در پالپ می‌باشند بسیار دردناک می‌باشند. در صورتی که این عفونت به استخوان نیز سرایت کرده باشد هم درد بسیار سختی برای فرد بیمار به همراه دارد.
درهای مشابه دندان درد
همان طور که سر منشا درد دندان متفاوت است، نوع درد نیز می‌تواند متفاوت باشد. گاهی دندان درد همراه با گلو درد یا درد گوش می‌باشد. گاهی مفصل گیجگاهی یا TMJ درد می‌گیرد. گاهی درد دندان همراه با درد سینوزیت‌ها می‌باشد.
البته دردهای این نواحی می‌تواند به دلیل اختلال یا بیماری مربوط به هر کدام نیز باشد و هیچ ربطی به دندان درد نیز نداشته باشد. درد دندان معمولا در امتداد عصب دندان و در فک نیز به وفور احساس می‌شود. برای مشخص کردن منبع درد و یافتن علت دندان درد می‌بایست با دندان پزشک و یا پزشک مشورت کرد.
گاهی یک دندان درد می‌تواند در طی چند ساعت بهبود پیدا کند و مسئله حادی نباشد
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
گاهی دندان درد می‌تواند در طی چند ساعت بهبود پیدا کند و مسئله حادی نباشد. ولی گاهی به حدی آزار دهنده است که می‌بایست به پزشک مراجعه کرد. برای این که متوجه شویم در چه مرحله‌ای از دندان درد نیاز به مراقبت‌های پزشکی و درمان اساسی است می‌بایست چند مرحله را به دقت در نظر بگیریم.
هر کدام از این حالت‌ها می‌توانند یک بیماری خاص دندانی به شمار آیند که می‌بایست درمان ویژه‌ای برایشان انجام گیرد. به طور کلی در صورتی که این موارد مشاهده شد می‌بایست هر چه سریع تر به دندان پزشک جهت پیگیری و درمان مشکلات دندان و لثه مراجعه کرد:
- درد دندان بیش از ۱ تا ۲ روز ادامه داشته باشد
- دندان درد شدید باشد
- هنگام باز کردن دهان و حرکت فک، درد شدیدی احساس شود
- اختلال و ایجاد مشکل در بلع و یا تنفس
در تمامی این موارد می‌بایست با مراجعه به دندان پزشک از مشکلات دندانی خود مطلع شویم و نسبت به درمان آن هر چه سریعتر اقدام کنیم.
اولین اقدامات پس از مراجعه به دندان پزشک چیست؟
زمانی که شما با درد دندان به پزشک خود مراجعه می‌کنید پزشک پس از بررسی و معاینه دهان و دندان شما سوالاتی از قبیل محل دقیق درد کجاست؟ زمان شروع درد چه موقع بوده است؟ چه چیزی سبب تشدید درد دندان‌تان می‌شود؟ و از این دست سوالات از شما می‌پرسد که پاسخ هر یک می‌تواند برای روند درمان بسیار موثر و مهم باشد.
معمولا دندان پزشکان علاوه بر دهان و دندان در مورد درد و التهابات در ناحیه لثه‌ها، فک، زبان، گلو، سینوس‌ها و گوش‌ها و همچنین بینی نیز ممکن است معایناتی سطحی و یا شاید سوالاتی به عمل آورند. در نهایت اشعه ایکس و عکسبرداری است که می‌تواند در این زمینه به پزشک کمک بسیاری کند.
بسیاری از اوقات پس از مراجعه به دندان پزشک به دلیل دندان درد به کمک روش‌های متعددی از مشکلات دندان مطلع شده و سپس برای درمان اقدام می‌کنند.
اشعه ایکس و عکس برداری از دندان
بسیاری از اوقات اشعه ایکس با نام‌های پریاپیکال و پانوراکس به ارزیابی ریشه دندان کمک می‌کند. در صورتی که مشکل از دندان باشد که بیمار تحت درمان قرار می‌گیرد و در صورت که مشکل چیزی غیر از دندان یا فک باشد پزشک کنترل‌های دیگری مانند قلب را به بیمار پیشنهاد خواهد داد.
مراقبت‌ها و درمان پس از مصرف آنتی بیوتیک ممک است هفته‌ها تا ماه‌ها به طول بیانجامد.
چه موقع آنتی بیوتیک‌ها کاربرد دارند ؟
معمولا دندان پزشکان در صورت مشاهده تب و تورم لثه یا همان آبسه، آنتی بیوتیک تجویز می‌کنند. این علائم می‌تواند به دلیل وجود عفونت در لثه یا دندان باشد که به کمک آنتی بیوتیک به راحتی از بین می‌رود و پروسه درمان راحت تر و سریع تر صورت می‌گیرد.
مراقبت‌ها و درمان پس از مصرف آنتی بیوتیک ممک است هفته‌ها تا ماه‌ها به طول بیانجامد. اما شخص بیمار در طی این مدت قادر است به زندگی عادی خود ادامه دهد.
علل دندان درد
همان طور که گفته شد دندان درد علت‌های بسیاری می‌تواند داشته باشد. درد دندان ناشی از التهابات قسمت مرکزی دندان یا همان پالپ می‌باشد. پالپ در واقع انتهای قسمت عصب دندان است. این قسمت نسبت به درد بسیار حساس می‌باشد.
التهاباتی که در این قسمت پیدا می‌شوند می‌توانند در بخش‌هایی مانند حفره‌های دندانی، تروما و عفونت دندان تاثیر گذار باشند. درد فک هم که ناشی از مشکلاتی در این قسمت است می‌تواند علت دندان درد باشد.
بیماری‌های لثه
در بیشتر مواقع بیماری‌های مرتبط با لثه، تجربه درد زیادی را برای بیمار به همراه نخواهد داشت ولی در عواملی همچون پوسیدگی دندان و یا از بین رفتن و سائیدگی دندان تاثیر به جا می‌گذارند. باکتری‌هایی که در داخل دهان رشد و نمو دارند می‌توانند عامل اصلی بیماری لثه به شمار روند.
به همین دلیل می‌بایست دهان به خوبی تمیز شده و مانع رشد این باکتری‌ها شود. با استفاده از نخ دندان، مسواک زدن، فلوراید تراپی و تمیز نگه داشتن دندان‌ها از مشکلات بسیار بزرگ و سخت دندان و لثه پیشگیری کنید. استفاده از سیلانت و فلوراید برای کودکان یکی از بهترین راه کارها برای پیشگیری از خرابی دندان و همچنین دندان درد در کودکان به شمار می‌رود.
پوکی استخوان آلوئل alveolar
بسیاری از مواقع بعد از کشیدن یک دندان، درد شدید همراه با بیمار باقی می‌ماند. تجربه و تحمل این درد بسیار سخت و دشوار است. اگر دندان درد پس از دو یا سه روز بعد از کشیدن دندان ادامه پیدا کند می‌تواند در نتیجه لخته شد خون در استخوان فک باشد.
این بیماری با عنوان پوکی استخوان آلوئل (alveolar ) یا dry socket syndrome شناخته می‌شود. بسیار دردناک است و می‌بایست جهت درمان آن حتما به پزشک مراجعه کرد.
عفونت اطراف دندان که به لثه یا استخوان فک نفوذ پیدا کرده باشد می‌تواند با تورم و تب همراه باشد
بیماری‌های عفونی دندان علت دندان درد
یکی دیگر از مشکلاتی که می‌تواند درد را تشدید کند و مدت زمان آن را افزایش دهد درد دندان همراه با تورم لثه است. دندانی که دچار خرابی شده باشد در اطراف لثه‌اش تورم شدیدی مشاهده شده و درد شدیدی در این نواحی احساس می‌شود.
تب نشانه مهمی در این حالت است. چرا که یکی از عوامل عفونت تب می‌باشد. یک پوسیدگی ساده دندان به تب منجر نخواهد شد. اما عفونت اطراف دندان که به لثه یا استخوان فک نفوذ پیدا کرده باشد می‌تواند با تورم و تب همراه باشد.
معمولا در چنین وضعیت‌هایی آبسه مشاهده می‌شود. با توجه به تشخیص و روند درمانی دندان پزشک به طور معمول با کمک آنتی بیوتیک‌ها آبسه باز شده و با یک جراحی ساده تخلیه می‌شود و سپس درمان ” کانال ریشه” برای این نوع دندان درد به کار گرفته می‌شود.
دندان شکسته
دندان‌های آسیب دیده و شکسته شده معمولا صدمات بیشتری نسبت به سایر دندان‌ها می‌بینند. در صورتی که قطعه‌ای از یک دندان شکسته شود حتما نیاز به درمان فوری توسط دندان پزشک است.
از بین رفتن و یا شکستن یک دندان در کودکان و بزرگسالان بسیار متفاوت است. از آن جایی که بیشتر دندان‌های کودکان دندان‌های دائمی نیست در صورتی که شکسته شوند و یا آسیب ببینند نیز پس از مدتی ریخته و دندان دائمی جایگزین آن‌ها می‌شود.
ولی در صورت که یک دندان دائمی در یک شخص بزرگسال دچار آسیب یا شکستگی شود می‌بایست فورا توسط دندان پزشک درمان شود. در صورتی که تکه دندان شکسته شده را دارید می‌توانید برای چند ساعت داخل شیر یا آب نگه داشته و پس از مراجعه به دندان پزشک آن را ترمیم کرده و بچسبانید.
مشکلات مفصل TMJ
درد در زاویه فک می‌تواند ناشی از مشکلاتی در در مفصل TMJ باشد. هر بار که دهان خود را به طور کامل باز می‌کنید دردی در قسمت زاویه فک احساس می‌کند که این مشکل می‌تواند در صورت صدمه دیدن این مفصل باشد. تشخیص و درمان مشکلات مفصل TMJ را می‌بایست به کمک دندان پزشک حل و بر طرف کرد.
حساسیت دندان
از جمله مشکلاتی که می‌تواند دندان درد ایجاد کند و یا این که این درد را تشدید کند حساسیت‌های دندانی می‌باشد. دندان‌های حساس با یک دمای کم و زیاد حس درد شدیدی را برای فرد ایجاد می‌کنند. گرما یا سرمای غذا دندان‌های حساس را به شدت اذیت کرده و حس بسیار بدی ایجاد می‌کنند.
هر چند که درد ناشی از حساسیت دندان بیشتر از ۳۰ ثانیه طول نمی‌کشد ولی درد بسیار ناخوشایندی دارد. هر چه مدت زمان درد طولانی تر باشد و همچنین درد شدت و عمق بیشتری داشته باشد احتمال خرابی و مشکلات دندان بیشتر است.
شایع ترین دلایل در دندان‌های حساس مربوط به مینای فرسوده دندان و همچنین بیماری‌های لثه می‌باشد. این دو عامل می‌توانند میزان حساسیت دندان نسبت به حرارت و سرمای مواد غذایی را تشدید کند.
معمولا در این مواقع نوشیدنی‌های بسیار داغ مانند چای یا قهوه و یا نوشیدنی‌های بسیار خنک مانند آب سرد دندان درد بسیار سختی را برای فرد بیمار ایجاد می‌کنند. در صورتی که این حساسیت ظرف یک هفته بر طرف نشود ممکن است علت دیگری فراتر از یک حساسیت ساده شخص را تهدید کند.
می بایست به دندان پزشک مراجعه کرد تا با بررسی دندان‌ها به مشکلاتی از جمله بررسی ریشه‌های دندان‌ها، شکستگی دندان‌ها، پوسیدگی آن‌ها و یا سایر بیماری‌های لثه پی برده شود چرا که هر کدام از این مشکلات می‌تواند دندان درد شدید و یا حساسیت دندان ایجاد کند.
دندان‌های سوم به بعد که به قسمت انتهایی دهان نزدیک تر هستند در صورتی که دچار خرابی و مشکلات شوند ممکن است به التهاب لثه مبتلا شوند
خرابی دندان‌های آسیاب
از دیگر مشکلاتی که در دندان درد می‌تواند بسیار سخت و طاقت فرسا باشد خرابی و مشکلاتی در دندان‌های آخرین یا همان دندان‌های آسیاب است. دندان‌های سوم به بعد که به قسمت انتهایی دهان نزدیک تر هستند در صورتی که دچار خرابی و مشکلات شوند ممکن است به التهاب لثه مبتلا شوند.
در این وضعیت لثه آلوده شده و درد زیادی در قسمت فک تا گوش احساس خواهد شد. این درد در ناحیه گلو و کف دهان نیز احساس می‌شود و بلع را برای فرد بیمار دشوار می‌کند.
بیماری‌های قلبی
هر گونه درد در ناحیه قفسه سینه یا دردهای ناشی از بیماری‌های قلبی یا بثورات می‌تواند سبب دندان درد شوند. به این ترتیب یافتن ریشه درد در درمان آن بسیار موثر می‌باشد.
مبتلایان به بیماری‌های قلبی و عروقی به خصوص افرادی که جراحی‌های مربوط به قلب انجام داده اند و همچنین افراد مبتلا به دیابت می‌بایست در ریشه یابی دردهای خود بسیار دقت داشته باشند.
گاهی اوقات علائم یک حمله قلبی یا یک آنژین می‌تواند درد شدیدی در ناحیه فک ایجاد کند که هر کدام از بیماری‌ها نیاز به درمان و رسیدگی جداگانه‌ای دارند.
این علائم را قبل از دندان درد جدی بگیرید
بسیاری از مواقع یک اختلال ساده می‌تواند از شروع یک دندان درد شدید خبر دهد به همین دلیل گذشتن از مواردی که می‌تواند علت آن باشد کار درستی نیست. این چند علامت علاوه بر سایر بیماری‌ها و مشکلات می‌تواند به علت مشکلات دندان باشند ولی با دندان درد همراه نباشند.
- تب و لرز شدید که نشان دهنده یک عفونت گسترده دهانی است و نیاز به آنتی بیوتیک دارد.
- آسیب دیدگی سر و صورت معمولا با سر درد، سبکی سر، حالت تهوع، استفراغ و دیگر علائم همراه است می‌تواند همراه با مشکلاتی در فک و دندان‌ها باشد.
- بثورات و آبسه دندان که معمولا ناشی از عفونت دندان و یا لثه است و می‌تواند به کمک دارو بهبودی پیدا کند به همین دلیل می‌بایست توسط یک دندان پزشک به درستی درمان شود.
- مشکلات در بلع
- خونریزی زیاد لثه علاوه بر این که می‌تواند ناشی از مشکلاتی در سیستم ایمنی بدن، دیابت و سایر بیماری‌ها باشد همچنین می‌تواند ناشی از عفونت شدید در لثه یا دندان نیز باشد.
چند درمان خانگی برای تسکین دندان درد
راه کارهای متعددی به صورت خانگی نیز وجود دارد که می‌تواند درد دندان را برای کوتاه مدت به راحتی از بین برده و مشکلات ناشی از آن را تا زمان مراجعه به دندان پزشک درمان کند. در ادامه به چند روش خانگی برای دندان درد اشاره می‌کنیم :
- داروهای مسکن که می‌توان بدون نسخه پزشک نیز تهیه کرد مانند استامینوفن و یا ایبوپروفن هستند که می‌توانند تا زمان مراجعه به پزشک از آن‌ها برای دندان درد استفاده کرد.
- از خوردن غذاهای زیاد سرد و یا زیاد گرم که دندان درد را تشدید می‌کنند، خودداری کنید.
- یک پد یا پنبه آغشته به روغن میخک را بر روی دندانی که درد دارد قرار دهید و گاز بگیرد.
- آسپرین گاهی برای بیماری‌ها و مشکلات مفصل فک در بزرگسالان موثر واقع می‌شود.
آب نیمه گرم و نمک زیاد را در دهان خود بچرخانید. این ترکیب آب نمک می‌بایست به صورت نیمی قاشق چای‌خوری نمک در یک لیوان متوسط آب ولرم متمایل به گرم است
شستشو با آب نمک
تا زمانی که به یک دندان پزشک مراجعه می‌کنید می‌توانید به کمک استفاده از آب نمک کمی از دندان درد خود را تسکین دهید. آب نیمه گرم و نمک زیاد را در دهان خود بچرخانید. این ترکیب آب نمک می‌بایست به صورت نیمی قاشق چای‌خوری نمک در یک لیوان متوسط آب ولرم متمایل به گرم است.
آن را درون دهان نگه داشته و پس از چند دقیقه بیرون بریزید. می‌توانید پس از انجام این کار به کمک نخ دندان اطراف دندان را کاملا تمیز کنید تا در صورتی که مقداری مواد غذایی باقی مانده است، تمیز شده و درد کمتری را احساس کنید.
استفاده از داروهای تسکین دهنده OTC
زمانی که کودکان دچار دندان درد می‌شوند دندان پزشکان معمولا استامینوفن را پیشنهاد می‌دهند. در بزرگسالان نیز می‌توان تا زمانی که داروهای تجویزی پزشک را تهیه نکرده ایم از آسپرین و ایبوپروفن برای تسکین آن استفاده کرد.
ایبوپروفن و آسپرین را می‌بایست بلعید و استفاده از روش‌هایی مانند قرار دادن آسپرین بر روی محل خودداری کرد. این کار علمی نیست و ممکن است به دندان شما آسیب‌های دیگری وارد کند.
کمپرس سرد جریان خون را در رگ‌های خونی محدود می‌کند و این عمل سبب می‌شود درد کمتری را احساس کنید
برای درمان دندان درد از کمپرس سرد استفاده کنید
تورم محل دندان یا لثه را می‌توان با کمپرس سرد تا حد زیادی بهبودی بخشید. یک بسته یخ را روی صورت خود دقیقا در محلی که درد دارد، قرار دهید. این کار در کاهش درد موثر است چرا که کمپرس سرد جریان خون را در رگ‌های خونی محدود می‌کند و این عمل سبب می‌شود که جریان خون به ناحیه دندان و یا لثه آسیب دیده کاهش پیدا کند و درد کمتری را احساس کنید.
به خصوص این که اگر آبسه‌ای در قسمت لثه وجود داشته باشد این روش بسیار موثر عمل می‌کند. گاهی آبسه و یا کیسه چرکی در اطراف لوزه و یا اعماق ریشه دندان شکل می‌گیرد که این حالت معمولا با تب همراه است و آن را با کمپرس سرد نمی‌توان درمان کرد و نشان دهنده یک عفونت کاملا جدی و خطرناک است که می‌بایست به سرعت به دندان پزشک مراجعه کرد.
ژل‌های بی حسی برای کاهش دندان درد
یکی از روش‌های مناسب برای رفع درد تا مادامی که به پزشک متخصص مراجعه می‌کنید استفاده از ژل‌های بی حسی می‌باشد. این ژل‌ها ضد درد بوده و به صورت مستقیم بر روی دندان و لثه‌اش مالیده می‌شوند.
آن‌ها معمولا حاوی مقدار قابل توجهی بنزوکائین هستند که برای مدتی می‌توانند همان ناحیه را به حالت بی حسی در آورند.
مقداری یخ حبه شده را در دست خود قرار داده و برای حدودا ۷ دقیقه در فضای بین انگشتانتان و فک مالش دهید. تا زمانی که احساس کردید ناحیه فک و لثه بی حس شد می‌توانید این کار را ادامه دهید
یخ بر روی موضع درد قرار دهید
مقداری یخ حبه شده را در دست خود قرار داده و برای حدودا ۷ دقیقه در فضای بین انگشتانتان و فک مالش دهید. تا زمانی که احساس کردید ناحیه فک و لثه بی حس شد می‌توانید این کار را ادامه دهید. محققان معتقدند که یخ می‌تواند انتقال سیگنال‌های درد را به مغز متوقف کنند.
این روغن را مستقیم بر روی ناحیه دندان درد مالش دهید و سپس یک تکه پنبه را خیس کرده و در برابر دندان و لثه دردناک بگذارید
برای درمان دندان درد از روغن گل میخک استفاده کنید
روغن گل میخک به عنوان بی حس کننده می‌تواند دندان درد را تا حد زیادی کاهش دهد. این روغن را مستقیم بر روی ناحیه درد مالش دهید و سپس یک تکه پنبه را خیس کرده و در برابر دندان و لثه دردناک بگذارید.
این روغن به میزان زیادی بنزوکائین یا همان ماده بی حس کننده که در ژل‌های پزشکی وجود دارد را در خود داشته و درد را تسکین می‌دهد.
چای نعناع بنوشید
یکی از خواص بی شمار چای نعناع، درمان دندان درد می‌باشد. چای نعنا نیز همانند روغن گل میخک خواص بی حس کنندگی درد را به همراه دارد. این نوشیدنی طعم و بوی خوبی دارد که خواص ضد باکتریایی نیز دارد و برای تسکین دردهای لثه و دندان بسیار موثر عمل می‌کند.
یک قاشق چای‌خوری از برگ‌های نعنا حتی نعنای خشک را در یک فنجان آب جوش بریزید و به مدت ۲۰ دقیقه اجازه دهید دم بکشد. پس از متعادل شدن دمای آن می‌توانید این دمنوش را در دهان خود نگه دارید سپس یا بنوشید یا دور بریزید.
دمنوش آویشن استفاده کنید
آویشن یکی از خوراکی‌های بسیار موثر در درمان التهابات و دردها به خصوص دندان درد می‌باشد. این گیاه خاصیت ضد عفونی کننده و ضد قارچی دارد که در عفونت‌های دندانی موثر است. البته این گیاه تنها می‌تواند برای مدت محدودی درد دندان را تسکین دهد پس از آن می‌بایست تحت نظر پزشک عفونت و مشکلات مربوط به دندان را درمان کرد.
از گیاه آویشن می‌توانید یک دهانشویه با خاصیت ضد عفونی کننده تهیه کنید. به این صورت که یک قطره از روغن آویشن را داخل یک لیوان آب ولرم ریخته و در داخل دهان نگه دارید. روش دیگر به این صورت است که روغن آویشن را بر روی یک تکه پنبه ریخته و پس از اضافه کردن چند قطره آب روی پنبه می‌توانید پنبه را روی دندانی که درد دارد بگذارید و نگه دارید.
ژل گیاه آلوئه ورا برای درمان دندان درد
ژلی که از آلوئه ورا به دست می‌آید از زمان‌های بسیار قدیم جهت التیام سوختگی و بریدگی‌های جزئی استفاده می‌شده است. این ژل را می‌توان برای تمیز کردن و البته تسکین دردهای دندان و لثه مورد استفاده قرار داد.
مطالعات زیادی نشان داده است که آلوئه ورا از ویژگی ضد باکتریایی طبیعی تشکیل شده است که میکروب‌های عامل پوسیدگی دندان را به راحتی از بین می‌برد. ژل به دست آمده از آلوئه را بر روی ناحیه دردناک دندان بمالید و به آرامی ماساژ دهید تا دندان درد تسکین پیدا کند.
شستشو به کمک پراکسید هیدروژن
شستشوی دهان به کمک محلول پراکسید هیدروژن که یک دهانشویه ضد باکتری است برای دردهای دندانی و البته نظافت دهان بسیار موثر است. به خصوص زمانی که درد دندان ناشی از عفونت باشد محلول پراکسید هیدروژن بسیار خوب عمل می‌کند.
این محلول بسیار خطرناک است و هرگز نباید هنگام شستشوی دهان قطره‌ای از آن را بلعید. این محلول را می‌بایست به نسبت سه به یک آب و پراکسید هیدروژن استفاده کرد. حدود ۳۰ ثانیه این محلول را در دهان خود نگه دارید و سپس آن را دور بریزید و سپس چندین مرتبه با آب معمولی دهانتان را شستشو دهید. این روش درمانی برای کودکان هرگز توصیه نمی‌شود.
از سیر برای رفع دندان درد استفاده کنید
زمانی که یک حبه سیر را خرد می‌کنید آلیسین که یک مایع روغنی است از آن ترشح می‌شود. هنوز مشخص نیست که دقیقا آلیسین تا چه میزان قادر به تسکین دردهای بدن انسان است ولی همان تکه سیر را زمانی که بر روی لثه یا دندان دردناک خود قرار دهید تا حد زیادی حالت بی حسی به شما دست داده و دندان درد بهبودی پیدا می‌کند.
چگونه از دندان درد پیشگیری کنیم؟
افرادی که مراقبت منظمی از دندان‌های خود دارند از دندان درد و مشکلات شدید دهان و دندان کمتر رنج می‌برند. بهتر است که برای حفظ سلامت دندان‌ها از چندین روش استفاده کنید. بیشتر مشکلات و پوسیدگی‌های دندانی نتیجه نگهداری نادرست از دندان می‌باشد. پیروی صحیح از دستور العمل‌های بهداشت دهان و دندان می‌تواند در زمینه نگهداری صحیح و سالم دندان کمک بزرگی کند.
اقدامات بهداشتی همانند مسواک زدن درست و مرتبه و یا استفاده از خمیر دندان‌های حاوی فلوراید، مصرف مداوم و صحیح نخ دندان یک مرتبه در طی روز، استفاده از دهانشویه‌های بهداشتی جهت ضد عفونی و شستشوی کامل دهان و دندان‌ها به صورت یک مرتبه در طی روز و نهایتا مراجعه به دندان پزشک یک یا دو مرتبه در طی سال می‌تواند در حفظ و نگهداری دندان‌ها بسیار موثر و مفید باشد. در ادامه به معرفی چند راه کار ساده و مفید در جهت پیشگیری از دندان درد پرداخته ایم.
بیشتر بخوانید: دندان درد در بارداری: علل و راه‌های درمان و توصیه‌های احتیاطی
رژیم غذایی سالم داشته باشید
یک رژیم غذایی کامل و سالم در حفظ و سلامتی دندان‌ها بسیار تاثیر خواهد داشت. باکتری‌ها و شکر و نشاسته فراوان از دشمنان درجه یک دندان می‌باشند. مینای دندان با این موارد به راحتی از بین خواهد رفت و زمینه برای خرابی دیگر بخش‌های دندان فراهم خواهد شد.
مسواک زدن صحیح را یاد بگیرید
همان طور که می‌دانید مسواک زدن دندان‌ها یک روش برای از بین بردن مواد غذایی به جا مانده در لا به لای دندان‌ها می‌باشد. مسواک یک روش خوب و به صرفه برای از بین بردن ذرات غذایی به جا مانده در بین دندان‌ها است اما در صورتی که مسواک به طریقه صحیحی استفاده نشود می‌تواند کاملا مضر باشد و هیچ سودی در جهت سلامتی دندان‌ها نداشته باشد.
بعد از هر وعده غذایی نیاز است که دندان‌ها کاملا مسواک شوند و لثه‌ها نیز به کمک مسواک کاملا تمیز شوند استفاده از نخ دندان هم در پاکسازی مواد غذایی به جا مانده در بین دندان‌ها بسیار موثر است. دهانشویه‌های بهداشتی هم می‌تواند از تجمع پلاک‌های دندانی، بیماری‌های زود رس لثه، رشد و تکثیر باکتری‌های مختلف، پیشگیری به عمل آورد.
بعد از هر وعده غذایی نیاز است که دندان‌ها کاملا مسواک شوند و لثه‌ها نیز به کمک مسواک کاملا تمیز شوند
روش صحیح مسواک زدن را بیاموزید
مسواک زدن مناسب می‌بایست در حدود دو دقیقه کامل طول بکشد. اگر این کار را کوتاه تر از این زمان انجام می‌دهید یا حتی اگر زمان بیشتری صرف می‌کنید ولی مسواک زدن را درست انجام نمی‌دهید دیر یا زود در انتظار خرابی‌های دندان و لثه خود باشید.
بهتر است که حرکات مسواک زدن را کوتاه کوتاه انجام دهید و فشار زیادی بین مسواک و دندان‌هایتان وارد نکنید. ترتیب چرخش مسواک در دهان می‌بایست به این ترتیب باشد :
- سطوح بیرونی دندان‌های فک بالایی و سپس فک پایینی
- سطوح داخلی دندان‌های فک بالایی و سپس فک پایینی
- سطح روی دندان‌ها، محل جویدن غذا
- مسواک کردن زبان
مسواک را با زاویه ۴۵ درجه در برابر فک و لثه بگیرید و به آرامی بر روی لثه و دندان‌ها بکشید. با فاصله زمانی کوتاه کوتاه هر کدام از دندان‌ها به تنهایی مسواک کنید.
در هنگام مسواک زدن زبان سعی کنید دو یا سه مرتبه بیشتر مسواک را بر روی زبان خود نکشید و این کار را با ملایمت انجام دهید. مسواک خود را هر سه ماه یک مرتبه تعویض کنید. در صورتی که دچار سرماخوردگی شدید نیز می‌بایست پس از بیماری مسواک خود را تعویض کنید.
برای پیشگیری از دندان درد از شوینده‌های دندان استفاده کنید
خمیر دندان‌های مدرن و همچنین دهانشویه‌های بهداشتی نیز یکی از پارامترهایی است که می‌تواند در بهداشت و سلامت دهان و دندان تاثیر به سزایی داشته باشد. از خمیر دندان‌هایی که از دندان‌ها در برابر حمله اسیدی مواد خوراکی و همچنین باکتری‌هایی که در دهان انباشته می‌شوند به خوبی محافظت می‌کنند می‌بایست استفاده کرد.
محصولات دهانشویه و خمیر دندانی جدید حاوی میزان مناسبی زایلیتول و کازئین فسفوپپتید (CPP) و همچنین کلسیم آمورف (ACP) می‌باشند که در بهداشت و سلامت دندان‌ها و همچنین لثه‌ها بسیار موثر و مهم می‌باشد.
فلوراید در جلوگیری از پوسیدگی دندان و بروز دندان درد در کودکان موثر است
فلوراید تراپی انجام دهید
یکی از روش‌های بسیار مفید برای از بین بردن پلاک‌های دندانی به خصوص در کودکان استفاده از فلوراید است. مطابق توصیه‌های انجام شده دندان پزشکان، مسواک‌های نرم برای مسواک کردن دندان‌ها به کمک فلوراید بسیار مفید می‌باشند. فلوراید در جلوگیری از پوسیدگی دندان در کودکان موثر است. فلوراید یک عنصر طبیعی است که در بسیاری از منابع آب و سبزیجات به وفور یافت می‌شود. به طور کلی فلوراید برای کودکان کمتر از ۱۰ سال تجویز می‌شود.
مراقبت‌های ساده را در جلوگیری از دندان درد جدی بگیرید
هر فرد در سال می‌بایست دو مرتبه به دندان پزشک مراجعه کند. این عمل می‌تواند به جلوگیری از پوسیدگی دندان و سایر بیماری‌های لثه کمک شایانی کند.
عوامل دیگر همانند تمیز نگه داشتن پروتز‌های دندانی، مراقبت از دندان‌ها هنگام ورزش‌های سنگین مانند بسکتبال، محافظت از دندان‌ها در برابر صدمات احتمالی و از همه مهم تر اجتناب از سیگار کشیدن و مصرف دخانیات همه در نگهداری از دندان‌ها بسیار حائز اهمیت بوده و از دندان درد پیشگیری به عمل می‌آورند.
- قبل از خواب از خوردن و نوشیدن غذاهای اسیدی یا بسیار سرد خودداری کنید. این مواد غذایی به دندان‌ها آسیب زیادی وارد می‌کنند.
- هر چند شب یک مرتبه همراه با مسواک زدن از دهان شویه‌های بهداشتی برای نظافت دهان و دندان خود استفاده کنید.
- دمنوش چند گیاه است که می‌تواند در کاهش درد و التهابات به شما کمک کند: میخک، برگ گواوا، پوست انبه، دانه گلابی، برگ گل آفتابگردان، سیر و برگ تنباکو. قبل از مصرف هر کدام از این گیاهان مطمئن شوید که هیچ گونه حساسیت و واکنشی نسبت به آن‌ها ندارید.
قوی‌ترین مسکن برای دندان درد چیست؟
استادیار دانشکده دندانپزشکی Case Wester Reserve از کلیولند آمریکا، خانم دکتر آنیتا آمینوشاریا Anita Aminoshariae می‌گوید هر چند آخرین انتخاب ما بخصوص پس از جراحی‌ها برای دندان درد استفاده از داروهای حاوی مواد مخدر است، ولی تیم تحقیق با هدایت این پروفسور دندانپزشکی با بررسی حدود ۵۰۰ بیمار ثابت کرد ترکیبی از ۴۰۰ میلی گرم ایبوپروفن (مثل ادویل یا موترین) و ۱۰۰۰ میلی گرم استامینوفن (یا تیلنول tylenol) بهتر از داروهای دیگر بر دندان در تاثیر دارد و می‌توان آن را قوی ترین مسکن برای درد دندان دانست.
از طرفی گاهی بیمار بنا به دلایلی قادر به استفاده از نوع خاصی دارو نیست. مثلا افراد مبتلا به بیماری رفلاکس معده نباید از ایبوپروفن استفاده کنند و افرادی که ناراحتی کبدی دارند استامینوفن برایشان مضر است.
تیم تحقیق همچنین با بررسی داروهای حاوی مواد مخدر کشف کرد تاثیرات جانبی این نوع داروها شامل گیجی، مشکلات تنفسی، استفراغ و اسهال و گاهی یبوست است که هم در کودکان هم در بزرگسالان مشاهده می شود.
این پروفسور دانشگاه و مسئول گروه تحقیق اعتقاد دارد داروهای غیراستروئیدی NSAID همراه یا بدون استامینوفن یکی از بهترین جایگزین‌ها است. آمینوشاریا می گوید: «هیچ بیماری نباید با درد به خانه برود. این یعنی داروهای حاوی مواد مخدر شاید بهترین گزینه؛ ولی نباید اولین انتخاب پزشک باشند. پزشک باید تجویز داروهای ترکیبی را در اولویت قرار دهد.»
بیشتر بخوانید: آبسه دندان: علائم آبسه و عفونت دندان و راه های درمان آن
