دانستنی‌های سلامتی

رنگ ادرار: ادرار شما چه رنگی است؟ علت رنگی بودن ادرار چیست؟

نویسنده: زهره خانی

منتشر شده در ۲۲ تیر ۱۳۹۸

۲ زمان مطالعه: 3 دقیقه

فاکتورهای زیادی وجود دارند که می‌توانند رنگ ادرار یا مدفوع شما را تغییر دهند. برخی داروها، برخی غذاها، رنگ‌های مصنوعی و حتی ویتامین‌ها روی ادرار و مدفوع تاثیر گذارند.

اطلاع از این که چرا رنگ ادرار یا مدفوع شما تغییر کرده است باعث می‌شود که یا شما را از نگرانی خارج کند و یا اینکه هشداری برای درمان به موقع باشد. از قدیم یکی از راه‌های تشخیص و علائم بیماری‌ها رنگ و احوال فرد حین ادرار بوده و حتی هم اکنون هم اگر به پزشک مراجعه کنید خوب می‌دانید که باید حالات و احوالات دقیق خود را برای دکتر تشریح کنید.

این مهم دقیقاً به همین دلیل است که رنگ ادرار ما می‌تواند حقایق زیادی را در مورد سلامت مان آشکار کند.

ادرار مایعات زایدی است که بدن آن را دفع می‌کند. هر آن‌چه که می‌نوشیم روی بدن ما تاثیر خواهد گذاشت. به همین دلیل است که نوشیدنی‌هایی که مصرف می‌کنیم، فواید یا حتی مضراتی دارند.

ادرارمان می‌تواند به ما نشان دهد چگونه بدن مواد غذایی و نوشیدنی‌هایی را که هر روز مصرف می‌کنیم پذیرفته یا پس می‌زند. در ادامه نت‌نوشت به شما چند علت رنگی بودن ادرار را خواهد گفت.

بیشتر بخوانید: علت تکرر ادرار در شب یا نوکتوریا چیست؟

رنگ ادرار نرمال چه رنگی است؟

رنگ نرمال ادرار باید به رنگ کاه باشد. اگر رنگ ادرار بیش از حد سفید و شفاف باشد به این معنی است که بیش از حد مورد نیازتان آب نوشیده اید و اگر زرد تیره باشد یعنی بدنتان کم آب شده است. رنگ‌های عجیب و غریب دیگر می‌تواند به دلیل خوردن برخی غذاها، داروها و یا بیماری‌ها باشد.

اگر ادرار شما مانند شربت و یا شهد بود نیاز به بررسی‌های پزشکی دارید. زیرا این امر می‌تواند به دلیل بیماری‌های کبدی مانند سیروز و هپاتیت باشد. علت این امر افزایش میزان بیلی روبین در ادرار است. بیلی روبین محصول تجزیه سلول‌های قرمز خون است و همچنین مسئول رنگ قهوه‌ای مدفوع و رنگ زرد ادرار انسان می‌باشد!

رنگ زرد یا نارنجی ادرار می‌تواند به علت مصرف بتاکاروتن و یا برخی مکمل‌های خانواده ویتامین B مخصوصا ریبوفلاوین (ویتامین B2) باشد. این مکمل‌ها محلول در آب هستند و مقادیری که بدن نمی‌تواند مصرف یا ذخیره کند توسط کلیه‌ها فیلتر شده و ادرار را زرد رنگ می‌کنند.

برخی داروها مانند فنازوپیریدین (برای عفونت‌های دستگاه ادراری)، ریفامپین (آنتی بیوتیک مخصوص بیماری سل و لژیونر)، برخی مسهل‌ها و همچنین وارفارین (رقیق کننده خون) می‌توانند رنگ ادرار را تغییر دهند.

علت رنگ آبی یا سبز ادرار به احتمال زیاد به دلیل وجود رنگ در مواد غذایی و یا متیلن بلو مورد استفاده در برخی از روش‌های آزمون تشخیصی و برخی از داروها است.

اما طیف وسیعی از داروها نیز می‌تواند موجب  آبی یا سبز کند. این داروها عبارتند از آنتی هیستامین ها، ضد التهاب ها، آنتی باکتریال ها، ضدافسردگی‌ها، برخی از داروهای ضد تهوع و داروهای کاهش اسید معده.

اگر ادرار کف آلود باشد ممکن است به دلیل مصرف بیش از اندازه پروتئین باشد. البته ممکن است به علت بیماری‌های کلیوی دفع پروتئین در ادرار وجود داشته باشد. بنابر این اگر بیش از اندازه پروتئین مصرف نکرده اید ولی ادرارتان کف آلود است نیاز به بررسی پزشک دارید.

بیشتر بخوانید:خون در ادرار: علت وجود خون در ترشحات بدن چیست و چه موقع نگران کننده است؟

رنگی بودن ادرار نشانه چیست؟

قرمز شدن رنگ ادرار (Beeturia)

برخی بعد از خوردن چغندر ادرار شان به رنگ قرمز در می‌آید. علت رنگی بودن ادرار وجود رنگدانه‌ای قرمز رنگ در چغندر است که در ساقه و ریشه و برگ‌های برخی از گیاهان دیگر نیز وجود دارد.

از این رنگ قرمز چغندر در بسیاری از موارد غذایی که به رنگ صورتی هستند مانند بستنی‌های صورتی رنگ استفاده می‌شود. البته نحوه درست کردن، نوع چغندر مصرفی و میزان آن نیز در رنگی شدن ادرار موثر است. چرا که رنگدانه قرمز موجود در این گیاه (betalain) بر اثر گرما، نور و اسید از بین می‌رود.

مقدار betalain که وارد سیستم گوارش می‌شود بستگی به میزان اسید معده و تخلیه معده دارد. برخی از افرادی که داروهای کاهش اسید معده مصرف می‌کنند بیشتر در معرض بیتوریا هستند. بعد از ورود رنگدانه قرمز به جریان خون ابتدا توسط کلیه‌ها تصفیه شده و بعد از ۲ الی ۸ ساعت بیشتر این رنگدانه‌ها حذف می‌شوند.

قرمز شدن ادرار می‌تواند نشانه خونریزی، عفونت، بزرگ شدن پروستات، سنگ کلیه، کیست، سرطان و یا دویدن‌های طولانی مدت باشد. اگر علت رنگی بودن ادرار و قرمز بودن ادرار شما ادامه دار بود و دلیلی به جز خوردن چغندر داشت حتما باید به پزشک مراجعه کنید.

بیشتر بخوانید: عفونت ادراری: علت و درمان‌های طبیعی و دارویی عفونت ادراری

ساختار رنگ ادرار

رنگ ادرار و مدفوع می‌تواند مسائل بسیاری را در مورد سلامت بدن نشان دهد. به عنوان مثال اگر ادرار شما زرد تیره یا زرد عسلی است، باید میزان بیشتری آب بنوشید چون ممکن است بدنتان دچار کم آبی شود. حضور کمی کف در ادرار معمولاً طبیعی است ولی اگر ادرارتان عموماً کف آلود است، ممکن است مصرف پروتئین تان بیش از حد بوده یا مشکل کلیوی داشته باشید.

گاهی برخی رنگ سبز کم­رنگی در ادرار خود مشاهده می‌کنند. علت رنگ سبز ادرار می‌تواند بر اثر باکتری‌های روده، مصرف دارو، رنگ‌های خوراکی و حتی نقص ژنتیکی باشد. مشاهده‌ی رنگ قرمز به صورت جزئی ممکن است نشانه‌ی اختلال در عملکرد کلیه‌ها، عفونت مجاری ادراری یا تومور باشد.

غیر از رنگ، بو هم نشانه‌ی دیگری است که به ما در تشخیص اختلالات داخلی کمک می‌کند. انتظار نمی‌رود که ادرار بوی خوبی بدهد، اما باید به بوی غیر عادی آن توجه کرد. اگر بوی ادرارتان شیرین است، احتمال دارد که مبتلا به دیابت باشید. اگر ادرارتان بوی نا می‌دهد، نشانه‌ی نقص در متابولیسم است.

تعداد دفع ادرار نیز فاکتور دیگری است که می‌تواند ما را از سلامت مان آگاه کند. اگر به طور پیوسته احساس دفع ادرار به شما دست می‌دهد، ممکن است مبتلا به دیابت باشید. در صورت مشاهده لکه و احساس دفع ادرار پیوسته، امکان فعالیت بیش از حد مثانه یا عدم توانایی کنترل ادرار وجود دارد.

بیشتر بخوانید: سرطان مجاری ادرار: علت‌هایی که حتما باید به آن ها توجه کنیم

منبع +