شاید نیازی به گفتن این نباشد که بگوییم کارگردان و نویسنده‌‌ی فیلم ساعت پنج عصر نامی آشنا و محبوب در ایران است زیرا این خبر که مهران مدیری برای اولین بار فیلم سینمایی ساخته است، ماهها قبل در خبر‌ها به صورت گسترده پوشش داده شده بود. حال به بهانه‌‌ی اکران ساعت پنج عصر نگاهی اجمالی به اولین ساختهی کارگردان با سابقه‌‌ی تلویزیونی، مهران مدیری می‌اندازیم.
ساعت پنج عصر ساختهی مهران مدیری
همانطور که گفته شد فیلم پنج عصر در سال نود و پنج با بازی سیامک انصاری، امیر جعفری، آزاده صمدی، رسول نجفیان، نگین معتضدی و مهران مدیری ساخته شد.
سیامک انصاری مانند دیگر آثار مدیری این بار هم نقش اصلی را بر عهده دارد و شخصیتی که اغلب از او دیده ایم شخصیتی است که همواره به اخلاق اجتماعی پایبند بوده است و این بار هم او شخصیتی است که سعی می‌کند انسان با اخلاقی باشد.
داستان فیلم از جایی آغاز می‌شود که وکیلی میانسال به نام “پرهام” از طریق تماس تلفنی متوجه می‌شود که اگر قسط بانک را پرداخت نکند همین امروز خانه‌اش را از دست می‌دهد. حال ما در فیلم پنج عصر با تلاش‌های پرهام در چند ساعت برای جلوگیری از بی خانه شدنش مواجه هستیم.
شاید در ابتدا بگویید که موضوعاتی نظیر موضوع “ساعت پنج عصر” را یه کرات در سینمای جهان دیده ایم اما میتوان گفت همانطور که خود مهران مدیری قبل از اکران عمومی اذعان داشته است، این فیلم نوعی از کمدی است که سابقه‌‌ی زیادی در ایران ندارد و اولین بار است که کارگردانی به این سبک کمدی پرداخته است.
در حال حاضر با شیوع فیلم‌های کمدی زیادی در ایران مواجه بوده ایم که کمتر به طنز واقعی و فاخر نزدیک بوده است. حال، علی رغم تمام نکاتی که گفته شد به بررسی فیلم “ساعت پنج عصر” می‌پردازیم.
بیشتر بخوانید: نقد فیلم ملی و راههای نرفته‌اش آخرین ساختهی تهمینه میلانی
به نظر می‌رسد که فیلم “ساعت پنج عصر” بیشتر از آنکه خواسته‌اش خنداندن مخاطب باشد، به تفکر واداشتن مخاطب را هدف قرار داده است. میتوان حدس زد که اگر قرار باشد مهران مدیری فیلم بلند سینمایی بسازد حتما آن فیلم رویکرد اجتماعی دارد زیرا در او در تمام سالهای فعالیت خود و در تمام آثار خود این رویکرد را به همراه داشته است.
مهران مدیری رکورد‌ها را جابجا می‌کند یا فیلمش؟
شاید اگر کسی غیر از مهران مدیری فیلم ساعت پنج عصر را ساخته بود در روز اول رکورد فروش افتتاحیه را نمی‌زد و حتی شاید فیلم پرفروشی هم نمی‌شد زیرا در سالهای اخیر مخاطب کمدی در ایران عادت به فیلم هایی کرده است که نه تنها نیاز به تفکر و اندیشه ندارند بلکه تنها برای گذراندن شبی با خنده‌های سطحی مناسب هستند.
مهران مدیری در جایی گفته که موضوعاتی که در این فیلم مطرح می‌شوند موضوعاتی است که ما هر روز در جامعه بارها و بارها با آن روبرو می‌شویم ولی اینکه تا چه حد او توانسته از پس درست مطرح کردن و یا درست روایت کردنش بربیاید سوال برانگیز است.
بیشتر بخوانید: فیلم لیلا کاری از داریوش مهرجویی, زخمی کهنه اما پایدار، به بهانه‌‌ی اکران مجدد
در فیلم ساعت پنج عصر وقایع داستان به صورت اپیزودیک روایت می‌شوند یعنی به عبارتی کارگردان سعی کرده است تا در هر اپیزود معضلی را جداگانه به تصویر بکشد. اما میتوان گفت انتقاد اجتماعی مهران مدیری در فیلم پنج عصر به شکل تیز و تندی نیست و حتی گاهی شکلی معکوس به خود می‌گیرد تا مخاطب را به فکر فرو برد.
ساعت پنج عصر دارای یک شخصیتی محوری است که ماجراها در اطراف این یک نفر در جریان است و ما قهرمان دیگری نداریم. این سیاق نیز در آثار دیگر مهران مدیری تکرار شده است و برای مخاطب غریبه نیست.
داستان در ساعت پنج عصر حول شخصیت وکیل می‌گردد و باقی نقش‌ها در حد تیپ باقی می‌مانند. کارگردان در این اثر از عنصر کلاسیک “سیاهی لشگر” بسیار بهره جسته و در همه‌‌ی اپیزودها به نوعی از آن استفاده کرده است مانند سکانس بیمارستان و یا قبرستان.
و اما در آخر سکانس پایانی فیلم است که برخی آن را ضعف و برخی قوت فیلمنامه می‌دانند و میتوان آن را یک نوع شلیک گلوله تصور کرد. در سکانس پایانی، پرهام (سیامک انصاری) دوربین تلفن همراه خود را به طرف تماشاگران می‌گیرد و صدای تشویقی که تشویق کنندگانش پیدا نیستند به چشم می‌خورد که البته به نظر می‌رسد مولف در این کار خود تعمدی داشته و این کار صرفا” برای پایان دادن به قصه به کار نرفته است و انتظار دارد که مخاطب بازهم بیشتر و بیشتر تفکر کند.
نکته‌‌ی آخر اینکه، با توجه به بازخوردهای مثبت و منفی در ارتباط با “ساعت پنج عصر” به نظر می‌رسد این مهران مدیری است که رکورد فروش روز افتتاحیه فیلم را زده است و نه ساعت پنج عصر.
بیشتر بخوانید: معرفی فیلم خفگی آخرین ساختهی فریدون جیرانی
