جالب است بدانیم که عصب کشی دندان عقل مانند سایر دندانهای دائمی امکان پذیر است. با توجه به این که در بسیاری از موارد مشاهده شده است که به دلیل کوچک بودن فک و عدم وجود فضای کافی برای رشد دندان عقل و با تشخیص پزشک متخصص، دندان عقل از دهان خارج میشود؛ ولی در صورتی که فضای کافی برای رشد دندان عقل و وجود داشته باشد نیازی به کشیدن این دندان نیست و میتواند مانند سایر دندانهای دائمی کارآیی داشته باشد.
عصب کشی دندان عقل
دندان عقل چیست؟
به طور معمول تا سن ۱۴ سالگی همه افراد دارای یک مجموعه ۲۸ تایی از دندانهای بالغ و دائمی خواهند بود ولی دندانهای مرموز عقل در حدود ۱۷ تا ۲۵ سالگی رشد خواهند کرد.
نام دیگر دندان عقل مولر میباشد و به عنوان سومین گروه از دندان مولر رشد خواهد کرد، مولر در واقع به دندانهای آسیای بزرگ گفته میشود و همه ما در مجموع ۱۲ مولر خواهیم داشت.
البته لازم به ذکر است که دندان مولر سوم یا همان دندان عقل برای ۲ درصد از افراد هیچگاه پدیدار نمیشود و رشد نخواهد کرد ولی در افراد دیگر گاهی دیده شده که هر چهار دندان عقل و یا کمتر از این تعداد رشد کرده است.
همه ما چهار دندان عقل داریم و در صورت رشد هر چهار دندان عقل درنهایت ۳۲ دندان بالغ خواهیم داشت. دندان عقل اگر به درستی رشد کند و فضای کافی برای رویش خود داشته باشد مانند سایر دندانها قابل استفاده خواهد بود.
بنابراین در صورتی که دندان عقل در نهایت مشکل ساز نشود و به سایر دندانها صدمه وارد نکند توصیه میشود که از تخلیه دندان عقل خودداری شود.
ولی باید توجه داشته باشیم که با توجه به دسترسی سخت به دندان عقل از رسیدگی صحیح و کامل به این دندان غافل نشویم.
حال با توجه به اینکه از دندان عقل مانند سایر دندانها استفاده میکنیم ممکن است گاهی نیاز به پرکردن و عصب کشی دندان عقل نیز داشته باشیم.
مشکلاتی که دندان عقل ایجاد میکند چیست؟
تورم، عفونت و التهاب لثه
به جهت اینکه لثه راهی با محیط دهان پیدا میکند گاهی ممکن است دچار آلودگی شود و باکتریها به راحتی راهی برای نفوذ به دندان پیدا میکنند.
آسیب به دندانهای همسایه
دندان عقل و ریشه آن در طی رشد فضا را برای دیگر دندانها کوچک کرده و سبب میشود که به دندانهای دیگر آسیب جدی وارد شود. گاهی علاوه بر ایجاد پوسیدگی و آسیب به دندان مجاور خود سبب میشود که دندان از موقعیت خود تکان بخورد و نظم و تراز دندانها به هم بریزد.
آبسه دندان
اگر عفونت در سراسر دندان عقل گسترش یابد و به بافت و پالپ دندان برسد احتمال ایجاد آبسه وجود دارد. علائم عفونت ریشه دندان شامل تورم شدید، بوی بد دهان، تب، تورم گونه یا گلو و مشکل در باز کردن دهان میباشد.
در این حالت میتوان با استفاده از مسکنهایی مانند ایبوپروفن دندان را التیام بخشیم ولی باید بدانیم که [su_label type=”success”]مراجعه به دندانپزشک الزامی است[/su_label].
آیا میتوان دندان عقل را نگه داشت و از کشیدن آن خودداری کرد؟
به جز کشیدن دندان و اگر فضای کافی برای دندان عقل موجود باشد راههایی وجود دارد که بتوان درد آن را متوقف کرد. اصلی ترین راه درمان، عصب کشی دندان عقل و درمان کانال ریشه میباشد. روشهای دیگر برای نجات دندان شامل پیوند استخوان و قطع ریشه دندان میباشد.
آیا عصب کشی دندان عقل جهت نگه داشتن آن الزامی است؟
در صورت ایجاد پوسیدگی در دندان عقل برای اکثریت ما این سوال پیش میآید که از عصب کشی دندان عقل بهتر و مناسب تر است یا کشیدن آن؟ و نیز میخواهیم بدانیم که آیا با حذف دندان عقل تغییری در ساختار کلی دندان به وجود میآید یا خیر؟
خوب است بدانیم که دندان شیری با توجه به اینکه فضای کافی و مناسب را برای رویش دندان دائمی در آینده فراهم میآورد بنابراین در صورت خرابی و ایجاد پوسیدگی در آن باید درمانهای لازم از جمله پرکردن، عصب کشی و غیره سریعاً انجام گیرد.
دندانهای بالغ و دائمی نیز همان طور که از نامشان پیداست در صورتی که مجبور به کشیدن آن نشویم تا آخر عمر در دهان باقی مانده و قابل استفاده خواهد بود بنابراین درمان آن بسیار حائز اهمیت است.
ولی با این که دندان عقل در بسیاری از موارد قابل استفاده میباشد و به کارایی سایر دندانها کمک خواهد کرد، عصب کشی این دندان به اندازه دو گروه از دندانهای نام برده شده در بالا الزامی نیست.
با اینکه وجود دندان عقل برای ما مفید و کارا است اما عدم حضور آنان نیز به سلامت دهان و دندان آسیبی وارد نمیکند.
در بسیاری از موارد متخصص اندودنتیست (عصب کشی) عصب کشی دندان عقل و درمان آن را توصیه میکند ولی در موارد دیگری نیز دیده شده است که با توجه به پوسیدگی عمیق و ریشهای درد دندان عقل کشیدن و تخلیه دندان عقل با توجه به عوارض جانبی عصب کشی دندان عقل و نیز هزینههای سنگین آن اولویت و ارجحیت بیشتری دارد.
بنابراین با توجه به این توضیحات میتوان گفت که با حذف دندان عقل تاثیر زیادی در ساختار کلی دندان ایجاد نخواهد شد و تخلیه این دندان در اکثر موارد هیچ عوارض جانبی به همراه نخواهد داشت.
با این حال برای تشخیص و انتخاب بین کشیدن دندان و عصب کشی دندان عقل لازم است که [su_label type=”success”]با یک متخصص عصب کشی دندان مشورت کنیم[/su_label].
به جز موارد گفته شده عصب کشی دندان عقل هزینه زیادی را نیز در پی خواهد داشت و همچنین در صورت انجام درمان آن نمیتوان به طور صددرصد گفت که عصب کشی آن موفقیت آمیز خواهد بود یا خیر.
این بدان معنی است که عصب کشی دندان عقل پیچیده بوده و در مواردی مشاهده شده است که با شکست مواجه میشود.
دلایل دشوار بودن عصب کشی دندان عقل چیست؟
درمان دندان عقل در مقایسه با سایر دندانهای بالغ در دهان از موفقیت کمتری برخوردار است.
یکی از دلایل این امر این است که دندانهای عقل در بخش انتهایی فک قرار گرفتهاند و دسترسی به آن برای انجام عصب کشی، با توجه به اینکه این نوع درمان نیاز به ضریب دقت بسیار بالایی نیاز دارد، دشوار میباشد.
دلیل دیگر عدم موفقیت عصب کشی دندان عقل این است که در بیشتر موارد آناتومی دندان عقل با سایر دندانها متفاوت است و در حین عمل به دشواری میتوان اطمینان حاصل کرد که عصب کشی دندان به طور کامل صورت گرفته است.
چند واقعیت مهم در مورد دندان عقل و تخلیه آن
در صورت کمبود فضا و نیز ایجاد آسیب دیدگی شدید در دندان عقل در صورتی که ترمیم گزینه مناسبی نباشد کشیدن دندان با استفاده از یک بی حسی موضعی انجام میگیرد و تنها عارضهی آن ایجاد درد دندان نهایتاً به مدت یک الی دو هفته است.
دلایل کشیدن دندان عقل
دندان عقل دندانی است که در اغلب موارد نیاز به تخلیه خواهد داشت زیرا علاوه بر مشکلاتی که خود این دندان را شامل میشود، ممکن است به دندانهای همسایه صدمات جدی و عمقی وارد آورد.
شایع ترین مشکلات این دندان پریکورونیت، پوسیدگی و التهاب پالپ دندان است. پریکورونیت نوعی التهاب در بافت دندان است و این مشکل شایع اغلب در جوانان روی میدهد. همچنین حدود ۹۵ درصد از این مشکل در دندانهای عقل موجود در فک پایین مشاهده میشود.
علاوه بر این در صورت کمبود فضا با توجه به فشاری که دندان عقل به سایر دندانها به ویژه دندانهای مجاور خود وارد میآورد، بنابراین در بیشتر موارد تخلیه دندان عقل راه بهتری محسوب میشود.
گاهی ایجاد حفرههای بزرگ در دندان باعث میشود که میکروبها به خمیردندان نفوذ کرده و خود را به ریشه دندان برسانند. در این حالت یک راه برطرف کردن این مشکل عصب کشی دندان عقل میباشد ولی اگر این روش موفقیتآمیز نباشد نیاز است که دندان کشیده شود.
مشکل دیگری که گریبان گیر دندان عقل خواهد شد پریودنتیت نام دارد. در این حالت به بافت و استخوان دندان صدمه وارد میشود و میتواند باعث شل شدن و لق شدن دندان شود.
در این حالت عصب کشی دندان عقل گزینه مناسبی نخواهد بود و تنها گزینه معقول درمان به غیر از کشیدن آن تعویض آن با دندان مصنوعی است.
از دلایل ایجاد پریودنتیت و صدمات شدید به دندان و فک است زیرا ضربه میتواند باعث شود که دندان در وضعیت نامطلوبی قرار داشته باشد و خطر عفونت را افزایش دهد
بنابراین بهتر است که قبل از ایجاد مشکلات بیشتر دندان عقل هر چه سریع تر از بین برود. برای عصب کشی دندان عقل لازم است که خون عاری از باکتری باشد ولی باید بدانیم که در حالت پریودنتیت اگر عفونت ایجاد شود نه تنها در برخی موارد عمل جراحی موفقیت آمیز نخواهد بود بلکه میتواند منجر به گسترش عفونت شود.
به طور کلی اگر پالپ و ریشه دندان عقل آلوده شود سه راه بیشتر نداریم:
راه اول این است که دندان عقل را بدون درمان باقی بگذاریم که در این صورت خطر عفونت در ناحیه سر و گردن به وجود میآید.
راه دوم کشیدن و تخلیه دندان عقل میباشد که راهی سریع خوب و با هزینه پایین است.
و در آخر اگر نمیخواهیم جای دندان عقل را خالی بگذارید بهترین راه عصب کشی دندان عقل است ولی تنها در صورتی که توسط یک متخصص و به خوبی انجام گیرد. این راه نسبت به کاشت دندان گزینه مناسب تری است.
مراقبتهای لازم پس از عصب کشی دندان عقل
واضح است که پس از جراحی دندان عقل مدتی دچار درد و عوارض پس از آن شویم. بنابراین جهت تسکین درد تا زمان التیام کامل میتوان از چند روش استفاده کرد:
در صورت درد دندان میتوان از یک کمپرس سرد استفاده کرد و آن را روی گونه و مجاور بخشی که عصب کشی صورت گرفته و دچار درد شده است، قرار دهیم.
از تف کردن مدام آب دهانتان خودداری کنید.
سعی کنید تا زمانی که به بهبودی کامل دست پیدا نکرده ایم از غذاهای نرم مانند سوپ بیشتر استفاده کنید.
به طور کلی بهتر است از خوردن مواد بیش از حد گرم و بیش از حد سرد خودداری کنیم.
گاهی برای تسکین درد دندان میتوان آب نمک گرم و ولرم را قرقره کنید.
از کشیدن سیگار خودداری کنید زیرا دود آن سبب ایجاد عفونت میشود.
می توان از مسکن برای تسکین استفاده کرد.
[su_label type=”important”]بیشتر بخوانید:[/su_label] عصب کشی دندان: چگونه انجام میشود و چه زمانی لازم است؟
آیا به تاخیر انداختن روند عصب کشی دندان عقل مشکل ساز میشود؟
باید توجه کنیم که تاخیر در درمان دندان آسیب دیده و بیمار در اغلب موارد خطرناک است و مشکل ساز میشود. به تعویق انداختن طولانی مدت میتواند منجر به گسترش بیماری و عفونت به دندانهای دیگر شود. در موارد نادر عفونت ممکن است به فک و یا سایر قسمتهای بدن گسترش یابد.
راههای مراقبت از دندان عقل
با توجه به موقعیت دندان عقل در دهان و دسترسی مشکلی که به آن وجود دارد مراقبت از آن نیاز به توجه ویژهای دارد. همانطور که میدانیم لازم است که روزانه حداقل دو بار دندانهایمان را مسواک بزنیم
در حین مسواک زدن لازم است که از شست و شوی کامل دندان انتهایی دهان یعنی دندان عقل اطمینان حاصل شود.
اگر مسواک زدن دندان عقل با یک مسواک معمولی و مخصوص بزرگسالان دشوار است میتوان از یک مسواک کوچکتر استفاده کرد تا به بخش انتهایی دهان راه داشته باشد.
تمیز کردن دندان با استفاده از دهانشویه که حاوی فلوراید است نیز میتواند بسیار کمک کننده باشد .
در طول روز حداقل یک بار نخ دندان کشیدن بخصوص در بین دندان عقل فراموش نشود .
در نهایت در صورت آسیب به دندانها به خصوص دندان عقل راههای مراقبتی در خانه استفاده از مسکن، دهانشویه و نیز آنتی بیوتیک البته [su_label type=”success”]با تجویز پزشک است.[/su_label]
در صورت ایجاد دندان درد بهتر است از دهانشویهای استفاده کنیم که حاوی کلرهگزیدین باشد، اگر پس از دو هفته و با انجام انواع درمانهای خانگی دندان درد ما برطرف نشود لازم است به دندانپزشک مراجعه کنیم.
اگر تصمیم به عصب کشی دندان عقل داشتید بهتر است که با مشورت با دوستان و آشنایان [su_label type=”success”]به متخصص اندودنتیست مراجعه نمایید[/su_label].
زمان مراجعه به متخصص دهان و دندان در ابتدا دندانپزشک شروع به معاینه دقیق خواهد کرد که این بررسی دندان و اطراف آن، لثه، مخاط دهان، زبان و غیره است.
همچنین با استفاده از پرتونگاری و عکسبرداری نیز قابل انجام است، پرتونگاری موقعیت دندان عقل، ریشه و بافت اطراف آن مشخص میگردد و در نهایت با انجام این معاینه تصمیم میگیرد که دندان عقل قابل عصب کشی است یا نیاز به تخلیه دارد و درمان امکان پذیر نیست.
اگر تشخیص بر تخلیه دندان باشد، استخراج آن هم میتواند خیلی ساده و هم ممکن است بسیار دشوار باشد. بدین صورت که احتمال میرود تخلیه دندان لازم به جراحی دندان عقل داشته باشد به همین دلیل اگر درمان امکان پذیر باشد، عصب کشی دندان عقل صورت میگیرد.
پزشک در این تشخیص تعداد، طول و شکل ریشه دندان را در نظر میگیرد زیرا ممکن است دندان ریشه متعدد داشته باشد و زمان مناسب برای عصب کشی دندان عقل و یا کشیدن آن وقتی است که ریشه خارج از استخوان قرار گرفته باشد.
به همین دلیل درمان دندان عقل در مراحل بزرگسالی کاری دشوار با خطر بیشتر خواهد بود.
[su_label type=”important”]بیشتر بخوانید:[/su_label] دندان عقل: هر آنچه که راجع به این دندان مرموز باید بدانید
