Marguerite Duras مارگریت دوراس (۱۹۹۶-۱۹۱۴) نویسنده و فیلمساز مشهور فرانسوی است که دارای بیش از ۱۹ فیلم و ۶۰ کتاب شامل رمان، داستان کوتاه، نمایشنامه، اقتباس و فیلمنامه است. در ادامه با معرفی و تحلیل رمان عاشق Lover (با نام اصلی L’Amant) از این نویسنده با نت نوشت همراه باشید.
رمان عاشق اثر مارگریت دوراس
اولین کتاب مارگریت دوراس با نام “بی شرمان” در دوران جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۴۳ به چاپ رسید. آثار او عبارتند از: خانواده تامران، بی شرمان، رمان عاشق ، زندگی آرام، مدراتو کانتابیله، باغ گذر، ساعت ده و نیم شب تابستان، بعدازظهر آقای آنده‌ما، معشوق انگلیسی، عشق، هیروشیما عشق من (فیلمنامه)، نایب کنسول، پلدهای منطقه سن-اِ-ئوآز (نمایشنامه)، غیبتی بسیار طولانی (با همکاری ژرار ژالو)، عدن سینما (نمایشنامه)، تابستان ۸۰، درد مرگ، عاشقی از چین شمالی و مردی نشسته در راهرو.
بیشتر بخوانید: رمان عشق نوشته‌ی مارگریت دوراس؛ مردی مسافر در جزیره‌ی اس تالا
رمان عاشق Lover یکی از رمان‌های دوراس است که در هر چه بیشتر مشهور شدن وی نقش مهمی ایفا کرده است. داستان رمان عاشق از این قرار است که دختر پانزده و نیم ساله با مردی چینی آشنا می‌شود؛ مرد از او می‌خواهد تا اجازه دهد همراهی‌اش کند و دخترک می‌پذیرد. مرد چینی، ثروتمند است؛ فرزند یک میلیاردر چینی و صاحب یک سلسله ساختمان‌های مستعمراتی. مرد چینی دخترک را سوار لیموزین خود می‌کند و از همین ساعت زندگی دخترک دچار تغییرات بزرگی می‌شود.
بیشتر بخوانید: آشپزخانه مارگریت نوشته‌ی مارگریت دوراس
برخی معتقدند که مارگریت دوراس در رمان عاشق گوشه هایی از زندگی خود را آورده است و این کتاب را به نوعی زندگینامه وی می‌دانند. عده‌ای دیگر نیز عنوانی به برخی از آثار دوراس می‌دهند که “رمان نو” نام دارد. رمان نو در بحبوحه‌‌ی تحولات اجتماعی و سیاسی دهه‌‌ی ۵۰ فرانسه بوجود آمد که همواره دوراس پیرو این مکتب خوانده شده است. رمان نو در واقع به آنچه در رمان سنتی معمولاً قهرمان یا شخصیت (پرسوناژ) و روند منطقی سلسله حوادث داستان اطلاق می‌شود اعتقادی ندارد. بلکه به روان‌کاوی جنبه‌های غیرعادی و نقاط تاریک شخصیت انسان می‌پردازد.
در رمان نو گاهی مخاطب تنها از شخصیت یک حرف می‌داند و نه حتی اسم کامل. برای مثال خانم”چ” و یا آقای “الف”. در میان نویسندگانی که به “رمان نو” منتسب می‌شوند، ارتباط نویسنده با سینما و تیاتر بسیار نزدیک است تا جایی که می‌بینیم مارگریت دوراس همواره به نوشتن فیلمنامه و نمایشنامه علاقه داشته است و فیلمنامه مشهور “هیروشیما عشق من” اثر او است.
دوراس در نوشته‌های خود، خود را محدود به قواعد دستور زبان نمی‌کند و جمله‌ها را به گونه‌ای رها شده و به گفته‌‌ی خود، “جاری” می‌نویسد و به همین دلیل است که همان گونه می‌گوید و می‌نویسد که طبیعت زبان در همان موقعیت خاص و در همان اثر می‌طلبد. به نظر او زبان طبیعی مردم به نوعی ادبی است.
بیشتر بخوانید: رمان ساعت ده و نیم شب در تابستان نوشته‌ی مارگریت دوراس
بیشتر بخوانید: رمان مُدراتو کانتابیله اثر مارگریت دوراس
در رمان عاشق Lover راوی داستان مدام عوض می‌شود. گاهی راوی همان دخترک پانزده ساله است و گاهی یک پیرزن است که روایت می‌کند. در همین بین و با تغییر راوی، مخاطب با ابعاد روانشناختی شخصیت‌ها آشنا می‌شود. ریتم داستان و اتفاقات در رمان “عاشق” بسیار کند است اما این کند بودن و حتی کم بودن اطلاعات از شخصیت‌های داستان باعث نمی‌شود که مخاطب کتاب را زمین بگذارد و یا از خواندن آن صرف نظر کند و این شاید کششی محکم در بطن داستان است که مخاطب را وادار به ترغیب داستان می‌کند.
رمان عاشق سرشار از توصیفات عینی و ذهنی است. در ابتدای داستان، راوی خلاصه‌ای از حوادث را تعریف می‌کند. سپس به بسط و گسترش آنها می‌پردازد و حتی، در خیلی از جاها به تکرار می‌پردازد. نکتۀ قابل تامل در آثار دوراس، سوای مضمون، شیوۀ عینی نویسی اوست که شاید به دلیل فیلمساز بودن او و نزدیکی‌اش به سینما اتفاق می‌افتد.
این اتفاق در دوره‌‌ی دوراس در فرانسه تقریبا متداول می‌شود که شاید بتوان آن را تحت تاثیر “موج نو” در سینما نیز دانست که در تمام شاخه‌های هنری فرانسه تاثیر شگرفی داشته است. رمان عاشق مارگریت دوراس با ترجمه‌‌ی قاسم روبین توسط نشر نیلوفر در ایران منتشر شده است.
