دانستنی‌های سلامتی

زخم معده: علل، عوامل و بایدها و نبایدهای مهم در درمان بیماری زخم معده

نویسنده: زهره خانی

منتشر شده در ۴ اردیبهشت ۱۳۹۸

۱ زمان مطالعه: 8 دقیقه

بیماری زخم معده یک بیماری در معده است که در قسمتی از سطح پوشش معده و  یا قسمت اول روده کوچک (دوازدهه) از زخم‌های کوچک و بزرگ پر می‌شود. به طور معمول یک لایه ضخیم موکوس، از ترشحات گوارشی معده محافظت می‌کند اما بسیاری از عوامل می‌توانند این لایه محافظ را به مرور زمان از بین برده و زخم‌ها را ایجاد کند.

به طور کلی این بیماری در بین مردان ۱۴-۱۱ درصد و در بین زنان ۱۱-۸ درصد رخ می‌دهد..

این بیماری علاوه بر درد مانع از تغذیه کامل و در نتیجه سوء تغذیه می‌شود. درد همراه با سوزش که از ناف تا سینه گسترش دارد شخص را از روابط اجتماعی هم دور نگه می‌دارد.

چون محدودیت در نحوه، اندازه و زمان غذا خوردن باعث می‌شود تا شخص برای اذیت نشدن دیگران از جمع فاصله بگیرد. معده خالی بخصوص شب‌ها درد را شدیدتر و گاهی غیرقابل تحمل می‌کند. درد گاهی ناپدید و کم می‌شود ولی دوباره برمی گردد.

در ادامه در نت‌نوشت همه چیز را راجع به بیماری زخم معده خواهیم گفت.

معده چگونه کار می‌کند؟

واکنش مخاط سلول‌های اپیتلیال معده منجر به سوزش از ناحیه موکوس می‌شود. در حقیقت پوشش اپیتلیال برای تحریک کولینرژیک وجود دارد. این پوشش به حالت یک لایه ژله‌ای می‌باشد که به اسید و پپسین نفوذ ناپذیر است.

سلول‌های معده بی کربنات ترشح می‌کنند که به واکنش هضم کمک می‌کند. این اسید بیشتر در ناحیه مخاط قرار دارد. پروستاگلاندین‌های نوع E  در محافظت از این مخاط معده بسیار موثر و مهم هستند.

چرا که با افزایش پروستاگلاندینها می‌توان بی کربنات و لایه مخاطی مورد محافظت قرار بگیرند.

این در حالی است که  اسید و پپسین به سلول‌های اپیتلیال وارد شود و یک مکانیسم اضافه صورت می‌گیرد که از آسیب بیش از حد معده جلوگیری به عمل می‌آورد.

PH درون سلولی با حذف یون‌های هیدروژن اضافه از روش بازگردان کردن سلول‌های سالم به محل آسیب رسیده، یک جریان خونی مخاطی مناسب را آماده می‌سازد که از طریق مخاط انجام می‌گیرد.

این روند سبب می‌شود که بی کربنات به سلول‌های اپیتلیال برسد. عوامل تهاجمی مانند داروهای ضد التهابی، غیر استروئیدی NSAID، عفونت‌های مختلف مانند نفوذ باکتری H. pylori، مصرف بیش از حد نمک و الکل می‌توانند در یون‌های هیدروژنی تغییراتی ایجاد کنند که دفاع از مخاط را بهم بزنند.

آسیب‌های ناشی از این عملکرد در سلول‌های اپیتلیال، مکانیسم‌های دفاعی، اتصالات بین سلولی، مخاط بی کربنات، جریان خونی مخاطی و در نهایت بازسازی سلولی نمایان می‌شوند.

علت زخم معده چیست؟

تفاوت معده سالم و معده زخم شده را ببینید

عواملی که در پیدایش این بیماری خطرناک دخیل هستند این گزینه‌ها می‌باشند:

• حضور باکتری Helicobacter pylori _H. pylori
• مصرف بیش از حد NSAID یا همان داروی‌های غیر استروئیدی مانند آسپرین، ایبوپروفن، ناپروکسن سدیم، کتوپروفن
• مصرف داروهای استئوآرتریت برای طولانی مدت در بین بزرگسالان
• سابقه ژنتیکی و خانوادگی
• مصرف دخانیات و سیگار
• بیماری‌های دیگر مانند بیماری‌های مرتبط با کبد، کلیه و یا ریه
• استرس فیزیولوژیک شدید
• حالت‌های Hypersecretory (غیر معمول)
• مصرف الکل و یا هرگونه مواد مخدر

مصرف چند دسته از داروها در پیدایش این بیماری به شدت موثر می‌باشند:

• ناپروکسن سدیم
• کتوپروفن
• استامینوفن
• داروهای استئوآرتریت
• داروهای ضد انعقاد خون
• ضد استروئیدها
• آسپرین
• سروتونین
• ریسترونات
• آلندرونات

هیچ علت اصلی و خاصی برای پیدایش بیماری زخم معده را نمی‌توان به طور قطع در نظر گرفت ولی به طور کلی زخم‌های موجود در معده به دلیل عدم تعادل یا ناهماهنگی بین اسید هیدروکلریک و پپسین یا همان آنزیم گوارشی به وجود می‌آیند. به طور کلی زخم‌های معده در دو حالت بروز پیدا می‌کنند.

زخم هایی که در بستر داخلی معده وجود دارند. زخم هایی که در انتهای دهانه خروجی معده، نزدیک روده کوچک ظاهر می‌شوند.

زخم معمولا ناشی از ترشحات گوارشی می‌باشد که در دیواره معده یا روده کوچک به وجود می‌آیند. سندرم گاسترینوم یا گاسترینوما می‌تواند سبب افزایش تولید اسید در معده شود و این یکی از عوامل بسیار مهم در پیدایش زخم است.

زخم‌های گوارشی و نقص‌های مربوط به آن که از طریق عضلات شکم و معده تشدید می‌شوند و از عوامل تشکیل دهنده و شروع یک زخم معده می‌باشند.

مصرف کوکائین و کراک نیز به دلیل آن که سبب تحریک موضعی می‌شوند می‌توانند منجر به پیدایش زخم معده و آسیب‌های مخاطی شوند.

بیماری هایی که در دوره بیماری عوارض بروز زخم معده را نشان نمی‌دهند ولی در طول مدت زمان می‌توانند سرکوب کننده اسید معده باشند و بیماری زخم معده را بروز دهند این بیماری‌ها هستند:

• فشار خون بالا
• افسردگی
• کم خونی
• بیماری‌های روانی مانند محرومیت‌های اجتماعی

علاوه بر تمامی این‌ها شواهد بسیار کمی نیز موجود است که نشان می‌دهد مصرف بیش از حد کافئین با افزایش خطر ابتلا به زخم معده همراه می‌باشد.

شرایط استرس فیزیولوژیک شدید همانند سوختگی، تروما مرکز عصبی، جراحی‌های بزرگ و خطرناک، بیماری‌های سیستمیک و نارسایی‌های تنفسی همگی در بروز زخم معده موثر هستند.

علائم زخم معده چیست؟

بسیاری از افرادی که در آستانه این بیماری هستند با علائم آن مواجه می‌شوند و بسیاری از افراد نیز هیچ گونه علائمی را تجربه نخواهند کرد. درد عضلانی در ناحیه شکم شایع ترین علائم در این بیماری به شمار می‌آید.

در عارضه زخم معده بدون علائم PUD نیز هیچ گونه حالت و عوارض خاصی مشاهده نمی‌شود و بسیار خطرناک می‌باشد. ولی به طور کلی این علائم از شروع زخم معده خبر می‌دهند:

• درد یا سوزش در ناحیه شکم به خصوص در قسمت بالایی معده در زمان بین وعده‌های غذایی یا شب که ممکن است چند ساعت و یا چند هفته طول بکشد.
• سوزش سر دل
• تهوع یا استفراغ
• مدفوع سیاه یا تیره (در موارد بسیار حاد همراه با خون ریزی)
• کاهش وزن
• درد بسیار شدید در وسط و بالای شکم
• خون ریزی، کم خونی، سیری اولیه

زخم معده چه بیماری هایی را به همراه دارد؟

زخم معده باید به موقع درمان شود

بیماری زخم معده خود یک مشکل بسیار بزرگ برای فرد مبتلا به شمار می‌آید و می‌تواند زندگی شخص را تحت تاثیر خود قرار دهد. بیماری هایی نیز هستند که از زخم معده نشات گرفته و پس از آسیب‌های جدی که این بیماری برای فرد مبتلا به همراه دارد به بدن فرد حمله می‌کنند.

از جمله این بیماری‌ها می‌توان به این موارد اشاره کرد :

• گاسترینوم یا سندرم زولینگر- الیسون و یا نئوپلاسم غدد درون ریز
• هیپرپلازی سلول G
• استاتوسیتوز سیستمیک
• فیبروز کیستیک
• هیپرپراتیروئیدیسم

عوارض جانبی زخم معده

همان طور که گفته شد یک سری بیماری در کنار زخم معده شکل می‌گیرد که در اثر مرور زمان خود را نشان خواهند داد. علاوه بر این بیماری‌ها می‌توان به یک سری عوارض جانبی نیز اشاره کرد.

خونریزی داخلی

ممکن است خونریزی داخلی شدیدی در معده رخ دهد که فرد مبتلا هرگز متوجه آن نشود. این حالت منجر به کم خونی خواهد شد و نیاز به بستری شدن فرد مبتلا و یا انتقال خون خواهد داشت. از دست دادن خون زیاد بر اثر زخم معده می‌تواند استفراغ سیاه، خونریزی مدفوع را نیز به همراه داشته باشد.

عفونت

زخم‌های گوارشی به خصوص زخم معده می‌تواند سبب پیدایش عفونت شوند.

زمانی که این بیماری شدت پیدا می‌کند می‌تواند یک سوراخ از صفحه اصلی معده به خارج از آن ایجاد کند که روده کوچک و معده را تحت خطر قرار می‌دهد. در این حالت حفره شکم (پریتونیت) نیز تحت خطر می‌باشد.

انسداد

زخم‌های گوارشی می‌توانند مانع از عبور مواد غذایی از طریق دستگاه گوارش به دیگر نقاط بدن شوند و این حالت استفراغ را به همراه خواهد داشت. در اثر مرور زمان شخص بیمار وزن کم می‌کند و تورم شدیدی در ناحیه معده پیدا خواهد کرد.

راه‌های تشخیص بیماری زخم معده

راه‌های بسیاری برای پی بردن به بیماری وجود دارد. معمولا زمانی که شما به دلیل این علائم به پزشک مراجعه می‌کنید برای اطمینان از وجود زخم در معده برای شما روش آندوسکوپی را تجویز می‌کنند که در آن به کمک یک لوله نازک خم شده به داخل معده و روده کوچک می‌توان زخم معده را مشاهده کرد.

گاهی اوقات نمونه برداری نیز در حین آندوسکوپی انجام می‌شود تا از وجود باکتری H. pylori اطلاع پیدا کنند. آزمایشات نمونه خون، مدفوع و تنفس نیز از جمله آزمایشاتی است که برای پی بردن به زخم معده انجام می‌شود.

بسیاری از زخم‌های گوارشی هستند که خود به خود درمان می‌شوند ولی برخی دیگر با گذشت زمان مجدد به حالت اولیه خود باز می‌گردند و قادرند دیواره معده یا رگ‌های خونی موجود در معده یا روده کوچک را تخریب  کنند.

داروهای بسیاری برای درمان زخم معده وجود دارد که بسته به نوع و التهاب زخم، پزشک برای شما تجویز می‌کند. دسته دارویی سیتوپروتئین‌ها می‌توانند به حفاظت از پوشش معده یا روده کوچک کمک کرده تا زخم بهبودی پیدا کند.

راه‌های پیشگیری از بیماری زخم معده

اجتناب از برخی غذاها و خوردن برخی دیگر می‌تواند در کاهش علائم زخم معده و همچنین تسریع روند درمان کمک کند. درمان زخم معده با کمک علم پزشکی نوین امکان پذیر است اما یک رژیم غذایی مناسب و همچنین کاهش استرس دو بازوی قوی در درمان هستند.

مصرف الکل، داروهای NSAID نظیر ایبوپروفن و ناپروکسن، تغذیه نامناسب علاوه بر ایجاد عفونت هلیکوباکتر پیلوری موجب گسترش زخم می‌شود.

قبل از این که به این بیماری مبتلا شوید چند راه کار ساده وجود دارد که می‌تواند گسترش زخم معده را در بدن شما کاهش داده و مانع از بروز این مشکل شود.

از عفونت باکتری H. pylori پیشگیری کنید

هیچ روش دقیقی برای انتقال باکتری H. pylori مشخص نشده است پس بهتر است که خودتان با روش هایی که می‌شناسید از دریافت این باکتری پیشگیری کنید.

از غذاهای کاملا پخته شده استفاده کنید. مطمئن شوید آبی که مصرف می‌کنید کاملا تمیز و بهداشتی است. دست‌های خود را به خوبی شسته و نظافت را هنگام خوردن غذا رعایت کنید.

باکتری H. pylori چیست؟

اسپیروچت منفی ابتدا در سال ۱۹۸۳ شناخته شد که با گاستریت ارتباط مستقیمی داشت. در آن زمان مطالعات بسیاری نشان داد که یکی از عوامل بسیار مهم در پیدایش زخم معده یا H. pylori از یک سه گانه اصلی تشکیل شده است.

این سه گانه شامل اسید و پپسین نیز می‌باشد که  ویژگی‌های میکروبیولوژیکی منحصر به فرد این ارگانیسم مانند تولید اوره در بدن و اجازه قلیایی شدن به محیط زیست خود را می‌دهد.

باکتری H. pylori و تمامی هلیکوباکتری‌ها در لایه مخاطی زندگی می‌کنند. از آن جایی که محیط معده انسان یک محیط اسیدی به شمار می‌رود این عفونت سبب التهاب مخاطی شده و در بسیاری از افراد منجر به زخم معده می‌شود و یا این که این بیماری را تشدید خواهد کرد.

تا کنون به صورت کاملا دقیقی معلوم نشده است که باکتری H. pylori چگونه از بدن یک انسان به شخص دیگر منتقل می‌شود ممکن است از طریق تماس نزدیک مانند بوسیدن از فردی به فرد دیگر انتقال پیدا کند ممکن است از طریق غذا و آب آلوده نیز منتقل شود.

تمامی هلیکوباکتری‌ها در لایه مخاطی زندگی می‌کنند بیشتر بیماران مبتلا به این بیماری مزمن دچار ترشحات بی کربنات در معده می‌شوند که طی تحقیقات دانشمندان این ترشحات ناشی از H. pylori می‌باشد. این ترشحات می‌توانند در کاهش PH معده تاثیر گذاشته و زخم را تشدید کنند.

برای پیشگیری از بروز زخم معده داروها را با احتیاط مصرف کنید

در صورتی که به یک بیماری مبتلا هستید و ناچارید که مدام از داروهای ضد درد استفاده کنید، سعی کنید مصرف داروها را کاهش دهید و یا این که با پزشک خود در این باره مشورت کنید. در نهایت این که سعی کنید داروهای خود را همراه با غذا میل کنید.

اگر نیاز دارید که یک NSAID مصرف کنید می‌توانید داروهای دیگری مانند کاهش دهنده اسید معده و یا سیتو پروتئین مصرف کنید. مهارکننده‌های COX-2 با نام NSAID ممکن است زخم معده شما را تسکین دهند ولی خطر ابتلا به حمله قلبی را افزایش می‌دهند.

برای درمان زخم معده چه چیزهایی بخوریم؟

فیبر یک گزینه عالی برای معده است. میوه و سبزیجات تازه منابع غنی از فیبر و ویتامین‌ها و مواد معدنی و آنتی اکسیدان‌ها هستند که علاوه بر حفظ سلامتی معده، در کاهش زخم معده و همچنین به طور بالقوه برای حفظ سلامتی بدن بسیار کارآمد می‌باشند.

میوه هایی که دارای فلاونوئیدها و ترکیبات دیگر مانند coumarin، آلکالوئیدها، ترپنوئیدها، تانن و اسیدهای فنولیک هستند علاوه بر مواد مغذی که دارا هستند خواص درمانی نیز دارند. به عنوان مثال موادی به نام پلی فنول که در توت فرنگی موجود است به عنوان التیام دهنده زخم در مطالعات روی حیوانات شناخته شده است.

غذاهایی که غنی از فلاونوئید و آنتی اکسیدان و سایر مواد شیمیایی هستند عبارتند از:

• توت فرنگی
• پیاز
• سیر
• زغال اخته
• چای سبز
• سیب
• کرفس

مطالعات بر روی میوه‌ها و سبزی‌ها برای درمان زخم معده هنوز ادامه دارد اما برخی تحقیقات نشان داده که سویا نیز می‌تواند در بهبود التهاب عفونت هلیکوباکتر پیلوری بسیار مفید باشد.

برخلاف شیر که به علت ترشح اسید در رژیم غذایی افرادی که دارای مشکل معده هستند گنجانده نمی‌شود، از ماست برای درمان زخم معده به علت وجود باکتری پروبیوتیک lactobacillus استفاده می‌شود.

بیشتر بخوانید: درمان ترش کردن معده در خانه

اولین قدم در درمان زخم معده انتخاب رژیم غذایی سالم است

وعده‌های غذایی کوچک

یکی از بهترین راه‌های درمان زخم معده خوردن وعده‌های غذایی کم حجم است. حجم غذا را کم کنید ولی تعداد دفعات غذا خوردن را بیشتر کنید. به این ترتیب معده کمتر خسته می‌شود، خالی نمی‌ماند و درد نمی‌گیرد.

مصرف بیشتر فیبر

میوه هایی مثل آووکادو، انجیر و نارگیل به دلیل فیبر زیادی که دارند یکی از بهترین درمان کننده‌های طبیعی زخم معده (Peptic ulcer disease (PUD هستند. کافی است هر کدام از آن‌ها را به میزان ۳۰ گرم هر روز میل کنید.

بیشتر بخوانید: قرص رانیتیدین Ranitidine چیست؟ موارد استفاده و عوارض جانبی رانیتیدین

سبزیجات سبز برگ

یکی از مشکلاتی که زخم معده ایجاد می‌کند ترشح زیاد اسید معده است. با خوردن سبزیجاتی مثل کاهو و کلم پیچ سبز که حاوی ویتامین K هستند می‌توانید صدماتی را که ترشح زیاد اسید معده بوجود آورده برطرف کنید.

البته اگر ناراحتی معده‌تان خیلی شدید است می‌توانید ابتدا آن ها  را به صورت پخته یا بخارپز آماده کنید و به تدریج خام آن را جای گزین کنید.

آب کلم پیچ سبز

آب این سبزی زخم معده را درمان می‌کند. برای طعم بهتر می‌توانید آب کلم پیچ سبز رنگ را با آب کاهو مخلوط کنید تا طعم بهتری داشته باشد.

غذاهای تخمیری

وجود باکتری‌های خوب در دستگاه گوارش مانع از عفونت اچ پیلوری H.pylori می‌شود. این میکروب عامل اصلی زخم معده است. همیشه کمی کلم شور یا یکی دو عدد خیارشور کوچک با غذا میل کنید.

بیشتر بخوانید: خواص کلم بنفش در درمان نفخ معده و بیماری‌های روده

شیرین بیان

ریشه شیرین بیان یکی از بهترین درمان کننده‌های گیاهی خانگی است. این گیاه موکوس Mucus یا ترشحات بلغمی معده را بازسازی و باکتری‌های مفید را جایگزین اچ پیلوری می‌کند. هر روز قبل از غذا ۵۰۰ میلی گرم میل کنید.

آلوئه ورا

این گیاه معجزه گر با کمک کردن به سلامت لایه پوششی دستگاه گوارش زخم معده را از بین می‌برد. روزی ۳ بار هر بار به اندازه یک چهارم فنجان آلوئه ورا میل کنید.

محصولات پروبیوتیکی

از محصولات لبنی پروبیوتیک دار استفاده کنید تا از بروز عفونت در دستگاه گوارش جلوگیری شود. کپسول‌های حاوی پروبیوتیک یا باکتری‌های مفید هم توسط بعضی از کارخانه‌های داروسازی تولید شده که پس از مشورت با پزشک تان می‌توانید مصرف کنید.

بابونه معجزه بهبود زخم معده

واقعا معجزه گر است. این گیاه با آرامش دادن به سیستم عصبی بدن باعث درمان زخم معده می‌شود. روزانه ۴ فنجان چای بابونه دم و میل کنید.

ال – گلوتامین

این مکمل غذایی هم به درمان زخم معده کمک می‌کند. ال گلوتامین L-Glutamine را می‌توانید بین ۲ تا ۳ گرم در روز استفاده کنید.

برای درمان زخم معده چه چیزهایی نخوریم؟

به طور کلی افراد دارای مشکلات معده باید از خوردن غذاهای چرب و دارای اسیدیته بالا و غذاهای سنگین اجتناب کنند.

قهوه

قهوه چه دارای کافئین باشد و چه نباشد یک ماده اسیدی است که مصرف ان منجر به تحریک پوشش داخلی معده می‌شود.

نوشابه‌های گازدار

هر ماده‌ای که ماهیت اسیدی داشته باشد مانند نوشابه‌ها و سودا نباید در رژیم غذایی افراد زخم معده‌ای گنجانده شود.

غذاهای چرب

غذاهایی که دارای اسید‌های چرب اشباع و یا غیر اشباع هستند نباید مصرف شوند. نظیر تکه‌های چربی دار گوشت قرمز، شیرینی‌های خامه‌ای و روغنی که همه این دسته از مواد در افزایش التهاب معده نقش دارند.

بیشتر بخوانید: درمان رفلاکس معده

گوجه فرنگی، مرکبات و آب آن‌ها

گوجه فرنگی و سس گوجه فرنگی موادی دارای اسیدیته بالا هستند که التهاب معده را افزایش می‌دهند. مرکباتی نظیر لیمو شیرین، لیموترش، نارنگی، گریپ فروت و پرتقال نیز از جمله میوه هایی با اسیدیته بالا به شمار می‌روند که برای بهبود زخم معده نباید از این دسته از میوه‌ها استفاده کرد.

غذاهای تند

غذاهای پرادویه و تند یکی دیگر از موادی هستند که برای درمان طبیعی زخم معده باید آن‌ها را از لیست رژیم غذایی افراد دارای زخم معده بیرون کرد.

چرا که این مواد موجب افزایش علائم می‌شوند.

شکلات، فلفل سیاه و نعنا از جمله مواد دیگری هستند که در افراد بیمار باید با احتیاط مصرف شود چرا که واکنش افراد نسبت به این مواد متفاوت است.

الکل

مصرف الکل باعث ترشح اسید و افزایش علائم زخم معده می‌شود.

سیگار کشیدن

سیگار موجب افزایش ریسک ابتلا به این بیماری می‌شود. همچنین افراد سیگاری روند درمان کندتری نسبت به افراد غیر سیگاری دارند و علائم زخم معده در آن‌ها بیشتر می‌باشد.

در طول درمان از مصرف غذاهای زیر خودداری کنید:

غذاهای پر ادویه

غذاهای پر ادویه خوشمزه است ولی خراش‌های ناشی از زخم معده را تحریک و ملتهب می‌کند. تا درمان کامل از غذاهای پرادویه حتی نوع گوشتی آن پرهیز کنید. از گوشت فیله یا سینه مرغ که با زردچوبه و کمی نمک پخته اید می‌توانید استفاده کنید.

مواد آلرژی زا

حتی اگر تا به حال سابقه آلرژی یا حساسیت به ماده خاصی را نداشته اید، بهتر است تا زمان خوب شدن زخم معده تان از هر گونه ماده حساسیت زا مثل بادام‌ها یا کره بادام زمینی استفاده نکنید.

غذاهای شیرین

شکر باکتری‌های مضر را تغذیه می‌کند. از هیچ نوع غذا و دسرهای حاوی شکر استفاده نکنید.

محصولات لبنی و گوشت

گوشت به دلیل نیاز به مدت زمان بیشتر برای هضم باعث ترشح بیشتر اسید معده می‌شود. محصولات لبنی معمولی بخصوص پرچرب هم باعث بدتر شدن زخم معده می‌شود.

بیشتر بخوانید: درمان ورم معده و کاهش علائم گاستریت

جایگزین‌های سالم برای درمان زخم معده 

اگر مشکل زخم معده دارید این بدین معنی نیست که همواره مجبور به خوردن غذاهای خسته کننده هستید. خوشبختانه خیلی از مواد غذایی هستند که خوردن آن‌ها هیچ مشکلی برای بیماران ایجا نمی‌کند.

به جای گوشت قرمز پرچربی می‌توانید از گوشت مرغ بدون پوست، ماهی و حبوبات خیس شده استفاده کنید. به جای قهوه و نوشابه‌های گازدار می‌توانید از آبمیوه‌های طبیعی به جز آب مرکبات، آب و چای کم رنگ استفاده نمایید.

اگر پیگیر درمان طبیعی این بیماری هستید به جای سس‌های اسیدی و پرچرب می‌توانید از سس‌های مایونز کم چرب و عسل، و به جای شیرینی‌های خامه‌ای از نان غلات و نان‌های سبوس دار استفاده کنید.

به طور کلی با اجتناب از غذاهایی که روند درمان شما را کند می‌کند و علائم را در شما تشدید می‌کند و همچنین خوردن غذاهای مفید برای سلامتی معده می‌توانید روند درمانتان را تسریع کرده و از علائم دردناک زخم معده دور بمانید.

یک لیست از موادی که با معده تان سازگاری ندارد تهیه کنید و یک رژیم غذایی سالم را برای بهبود بیماری تان در نظر بگیرید تا هر چه سریع تر به هدف برسید.

بیشتر بخوانید: عوارض پرازول‌ها و رابطه مستقیم آن‌ها با سرطان معده

منبع + + + + + + +