مطالعات جدید راجع به دژاوو یا آشناپنداری؛ آشناپنداری قابلیت پیش گویی آینده یا احساس ذهنی !!
آشناپنداری یا دژاوو déjà vu لغتی با ریشه فرانسوی است. این لغت ابتدا توسط روانشناس فرانسوی امیل بویراک در کتاب روانشناسی آینده (L’Avenir des sciences psychiques) معرفی شد. دژاوو رویدادی ذهنی است که در آن فرد پس از دیدن صحنه‌ای احساس می‌کند آن صحنه را قبلاً مشاهده کرده است و یا در گذشته با آن مواجه شده است، گویی از آینده خبر دارد. بر اساس گزارش ها ۷۰ درصد مردم حداقل یک بار این حس را در زندگی خود تجربه کرده اند.
گاهی اوقات احساس می کنید واقعه ای که برایتان اتفاق می افتد را پیش از این تجربه کرده اید، هرچند که رویدادی کاملا جدید است. اکثر ما حس آشناپنداری یا دژاوو را تجربه کرده ایم. برای چند ثانیه، باورمان می‌شود که این لحظات را قبلا زندگی کرده‌ایم تا حدی که احساس می‌کنیم قادر به پیش‌بینی اتفاقاتی که قرار است بیفتد، هستیم.
آشناپنداری یا دژاوو déjà vu لغتی با ریشه فرانسوی است. این لغت ابتدا توسط روانشناس فرانسوی امیل بویراک در کتاب روانشناسی آینده (L’Avenir des sciences psychiques) معرفی شد. دژاوو رویدادی ذهنی است که در آن فرد پس از دیدن صحنه‌ای احساس می‌کند آن صحنه را قبلاً مشاهده کرده است و یا در گذشته با آن مواجه شده است، گویی از آینده خبر دارد. بر اساس گزارش ها ۷۰ درصد مردم حداقل یک بار این حس را در زندگی خود تجربه کرده اند.
این حس حتی بدون متوسل شدن به دلایل متافیزیکی، مانند ایده که عنوان می کند این پدیده مربوط به حافظه شما از زندگی گذشته تان است، و یا شما قادر به پیشگویی آینده اید و در مورد رویدادهای آینده خواب می بینید، به اندازه کافی عجیب و غریب است. با این حال، اگر این یک پیشگویی واقعی از آینده باشد (و یا حتی خاطره فراموش شده ای از یک اتفاق واقعی که در گذشته برایتان روی داده است)، پس باید قادر به پیش گویی هایی قابل آزمایش باشید. این همان روشی است که روانشناس علوم شناختی دکتر آنه کلیری (Anne Cleary) آزمایشی برای بررسی آن پیشنهاد کرده است و نتایج آن کمتر از آنچه فکر می کردیم عجیب و مرموز است.
من اینجا بوده ام، این اتفاق را دیده ام!
دکتر Cleary بیش از یک دهه دژاوو را مورد مطالعه قرار داده و به یافته های جامعی در مورد این پدیده مرموز دست پیدا کرده است. او در تحقیقاتش متوجه شده است که این پدیده حقه ای توسط حافظه شما است و معمولا زمانی اتفاق می افتد که سعی می کنید چیزی را به خاطر آورید، اما نمی توانید آن را با همه جزئیاتش به یاد بیاورید – کمی شبیه به موردی که کلمه ای در نوک زبان تان است و از گفتن آن قاصرید.
در این پژوهش، او توانسته است حس آشناپنداری را در یک محیط آزمایشگاهی ایجاد کند. او در آزمایش خود صحنه هایی ایجاد کرده که به طور یکسان اما با اشیاء مختلف قرار داده شده اند.
بر اساس مقاله ای که اخیراً (درمارس ۲۰۱۸) درنشریه علوم روانشناختی منتشر شده است، کلیری و تیم او بار دیگر دژاوو را بر روی چند داوطلب مطالعه کرده اند. در ادامه چگونگی نحوه آزمایش آنها را بیان می کنیم: در ابتدا، ۲۹۸ داوطلب ۱۶ صحنه ویدیویی بازی کامپیوتری “The Sims” را که توسط محققان طراحی شده، تماشا کرده اند.
نام فیلم ها هر کدام با یک صدای زنانه اعلام شده و سپس نام صحنه تکرار شده است (“این آکواریوم است. آکواریوم”)، پس از آن داوطلبان همراه با دوربین ، در جهت های خاصی درون صحنه به گشت و گذار پرداخته اند. پس از آن، داوطلبان، ۳۲ فیلم آزمایشی از صحنه هایی که به طور بصری متفاوت بودند (و از ابزارهای دیگری شکل گرفته بودند) اما به صورت فضاسازی و نحوه فیلم برداری کاملا مشابه ویدیو های اولیه بودند، مطالعه تماشا کردند.
صحنه های به نمایش در آمده در آزمایش – مطالعه علمی پدیده دژاوو
مثلا پرچین هایی در یک باغ در ویدیوی آزمایشی دقیقا همانند شمعدانی ها در ویدیوی اولیه قرار گرفته بود که قبلا توسط داوطلبان مشاهده شده بود. با این حال، ویدیو قبل از تمام شدن، نگه داشته شده و از داوطلبان خواسته شد تا حرکت بعدی دوربین را پیش بینی کنند.
آشناپنداری فقط یک احساس ذهنی است!
در این آزمایش حدوداً نیمی از داوطلبان با این احساس روبرو شدند که در صحنه های جدید می توانند آینده را دقیقاً پیش بینی کنند، اما پیش بینی ها برای بخش نهایی ویدیو کاملا رندوم و شانسی بوده است. آنها در این درباره می گفتند: “این ویدیو آشناست! ما این مکان را می شناسیم!”. اما این شناختن به اندازه ای واضح نبود که بتواند اطلاعات مفیدی درباره آن ارائه دهند.
برخی داوطلبان صحنه های قبلی را به یاد آوردند – “این نرده ها به نظر شبیه به شمعدانی هایی بود که قبلا دیده ام!” – بعضی قسمت نهایی فیلم را که نگه داشته شده بود بهتر از بقیه به یاد می آوردند. اما کسانی که پیشرفت زیادی در پیش بینی آینده نداشتند تنها با صحنه ها احساس آشناپنداری می کردند.
این مطالعه نشان می دهد که پدیده دژاوو فقط یک احساس است. کلییری در بیانیه مطبوعاتی خود گفت: “من فکر می کنم دلیل این که مردم نظریه های متافیزیکی در مورد دژاوو مطرح می کنند این است که این تجارب اسرار آمیز، ذهنی هستند.” “حتی دانشمندانی که به زندگی گذشته اعتقاد ندارند، در این باره با من تماس گرفته اند و به من گفته اند:” آیا شما می توانید توضیح دهید چرا من این احساس را داشته ام؟ ” مردم به دنبال دلایل این پدیده در مکان های مختلفی هستند در حالی که این پدیده تنها یک احساس ذهنی است”.
منبع: curiosity
