فیلم A Private War ساخته‌ی متیو هاینمان؛ بهایی برای رساندن صدا

نقد فیلم A Private War ساخته متیو هاینمان Matthew Heineman و نویسندگی آرش عامل. فیلم بر اساس مقاله‌ای از ماری برنر به نام “جنگ خصوصی ماری کالوین” که در سال ۲۰۱۲ منتشر شد ساخته شده‌است که روایتگر بخشی از زندگی خبرنگارِ روزنامه ساندی تایمز به نام ماری کالوین است. خبرنگار جنگی که در سال ۲۰۱۲ و در حالی که برای پوشش وقایع حُمص در سوریه حضور داشت کشته شد. در ادامه با معرفی و نقد فیلم A Private War با نت نوشت همراه باشید.

فیلم A Private War از Matthew Heineman؛ بهایی برای رساندن صدا

نقد و معرفی فیلم A Private War را با اشاره‌ای به داستان فیلم ادامه می‌دهیم. فیلم با نمای باز از شهر حمص شروع می‌شود. نمایی که کارگردان سعی کرده تا با تکنولوژی سی جی، بهترین بازتاب از روزهای در آتش سوریه و نابودی شهرها را به بیننده منتقل کند. بعد از همین چند لحظه اشاره که در انتهای فیلم نیز همین نما تکرار می‌شود، داستان به ۱۱ سال قبل از واقع حمص بر می‌گردد. جایی که کارگردان سعی می‌کند بخشی از زندگی خصوصی کالوین را به نمایش بگذارد و محدودیت‌ها و نوع نگاهش را مورد مسائل پیرامون جهان مورد بررسی قرار دهد.

ماری که رزمند پایک Rosamund Pike ایفاگر نقش اوست خبرنگار جنگ است. به همین دلیل با اصرار به سریلانکا سفر می‌کند جایی که جنگ داخلی شعله‌هایش افروخته‌تر می‌شود و شش ماه است از اوضاع نابه سامان مردم خبر موثقی در دست نیست. ماری این ریسک را می‌پذیرد و اولین پله از رسالت ماری برای بینندگان مشخص می‌شود. رساندن صدای تَرک شدگان! البته ماری در سریلانکا مجروح و یکی از جشم‌هایش را از دست می‌دهد و پس از بهبودی با چشم بندی آشنا ظاهری ویژه به خود می‌گیرد و به خبرنگاری حالا شناخته شده‌تر در سطح بین المللی بدل می‌گردد.

بیشتر بخوانید: نقد فیلم Black Mirror: Bandersnatch در این هزارتوی محض بازتاب تو هست!

این اتفاق زندگی ماری را تحت الشعاع خود قرار می‌دهد. از تأهل خارج می‌شود و کابوس‌های روان پریشی که دیگر هم‌زاد لحظه به لحظه‌اش می‌شود. اما ماری دست از رسالتش نمی‌کشد و این بار عراق جنگ‌زده مقصد بعدی اوست. هاینمان که پش از این برای مستند Cartel Land نامزد اسکار شده بود، در خلق روایت مستند شکل از آوار‌های جنگ عملکرد درخورد توجهی دارد. نوع روایت داستان هنگامی که ماری با گورِ دسته جمعی مفقود شده مواجه می‌شود، دقیقا نشان از پیشینه مستندسازی هاینمان دارد. در تحلیل فیلم A Private War لحظاتی از درام توأمان با وفاداری به سینمای مستند، ویژگی است که بارها در فیلم شاهد آن هستیم و کارگردان توانسته این پیوند را به شکلی درخور پیاده و اجرا کند.

در ادامه ماری در جریان بهار عربی به لیبی سفر می‌کند و از نزدیک شاهد سقوط دولت محمد قذافی است. و گزارشات وی از بطن ماجرا دلیلی بر اعتبار وی است که او را تا سر حد جنون نترس نشان می‌دهد. اما این همه ماجرا نیست و تمام این ۱۱سال بستر سازی برای پایان داستان ماری، او را به حمص می‌کشاند. مبارزه نیروهای اسد با مخالفان و جایی که هیچ خبرنگاری جرأت حضور در آن منطقه را ندارد. اما ماری و عکاس همراهش پاول Jamie Dornan تا بحرانی‌ترین لحظات پیش می‌روند. پیش‌روی که جان ماری بهای آن است.

بیشتر بخوانید: فیلم Burning ساخته لی‌چانگ-دونگ؛ وقتی فاصله میان نوت‌ها حرف‌هایی برای گفتن دارند

در تحلیل و بررسی فیلم A Private War می‌توان به نکات مختلفی اشاره کرد. ازجمله این‌ که در ادامه نگاه خاص هالیوود به جنگ‌های گذشته، این فیلم نیز دارای قهرمان غربی است که در طول فیلم زندگی وی روایت می‌شود. مانند اتفاقی در فیلم  Zero Dark Thirty ساخته کاترین بیگلو که روایت زنی Jessica Chastain است که روایت داستانش در دستگیری اسامه بن لادن، عاملی برای موفقیت این فیلم در آکادمی اسکار بود. فیلم A Private War نیز از همان قواعد فیلم اشاره شده بهره‌مند است اما در فصل جوایز توجه آنجنانی به آن نشد. البته در بررسی فیلم A Private War این نکته باید اشاره شود که فیلم هاینمان در  قسمت‌هایی از ضعف در فیلمنامه رنج می‌برد. هرچند که سعی شده مراحل فرو رفتن در این گرداب پر از اختلال را اندکی به تصویر بکشد، اما باز آنقدر قوی نیست که شخصیت کامل ماری برای مخاطب قابل تصور باشد. بر عکس در به تصویر کشید شخصیت کاری ماری یعنی قدرت و ضعف ذهنی وی در مواجه با آن همه تصاویر دهشتناک قابل تحسین است.

بیشتر بخوانید: فیلم Cold War ساخته‌ی پاول پاولیکوفسکی؛ زمانی بودن و مکانی نبودن

نکته‌ای که در بررسی فیلم A Private War و دیگر فیلم‌های ضد جنگ که در طی دوره‌ای روایت می‌شوند حائذ اهمیت است، بیان بخشی از تاریخ در لابه لای داستان اصلی فیلم است. نکته‌ای که فیلم A Private War نیز آن را رعایت کرده است. سریلانکا، لیبی، عراق و سوریه تنها بخشی از تاریخ معاصر جنگ در دنیای معاصر است که تصاویر پشت پرده آن به مدد خبرنگارانی همچون ماری کالوین گزارش و به اطلاع عموم رسانده شده است. اما این فیلم تا چه اندازه‌ای در روایت درست موفق بوده است. از آن جا که هیچ چیزِ ضد موضوعی وجود خارجی ندارد و پرداختن به یک مسئله خود بها دادن به آن است نه لزوما ضد آن، در این جا نیز فیلم، قهرمانی غربی نشان می‌دهد که راوی جنگ است. البته اشارات مبهمی از دخالت غربی‌ها در بحران‌های داخل فیلم می‌شود، اما نه پرداخت درستی دارد و نه خیلی مهم تلقی می‌شود. بیشتر شبیه مانیفستی شبیه دیگر فیلم‌های درباره اسلام است. البته از شدت یک طرفی شور نمی‌شود اما یک‌طرفه به قاضی رفتن در فیلم دیده می‌شود.

در انتها و در تحلیل فیلم A Private War باید اشاره داشت که فیلم کاملا خوش ساخت و باورپذیر است. به خصوص در بخش کارگردانی و موسیقی متن که در قسمت‌هایی درخشان جلوه می‌کند. همچنین بازی رزمند پاک یادآور دوران بی نظیر وی در فیلم دختر گمشده است و درخشان ظاهر می‌شود. بازی که عمیقا از جنگ برونی فراتر می‌رود و به تضادی درونی و جنگی دائمی در خود ماری بدل می‌گردد. تلاشی بی‌وقفه برای رساندن صدای آن‌هایی که در جایی دیگر چیزی به نام آرامش ندارند.

بیشتر بخوانید: فیلم Climax ساخته‌ی گاسپار نوئه، میرقصم، پس هستم!