بررسی فیلم A Quiet Place ساخته‌ی جان کرازینسکی
فیلم A Quiet Place محصول ۲۰۱۸ سینما هالیوود و به کارگردانی جان کرازینسکی John Krasinski اثری است در ژانر ترس. میان هیاهوی سالانه اکران فیلم های کم هزینه که اصولا برای فروش های بالا برنامه ریزی شده اند و عمدتا در ژانر ترسناک سر زبان‌ها می افتند فیلم مکان ساک حقیقتا در سطحی دیگر ظاهر می شود. در ادامه با نقد و تحلیل فیلم A Quiet Place ساخته جان کرازینسکی با نت نوشت همراه باشید.
فیلم A Quiet Place ساخته جان کرازینسکی
اگر می‌خواهی زنده بمانی ساکت باش!
این فیلم همان چیزی است که سینمای ژانر ترس مدت ها از آن بی بهره بوده است. کمی فرم و نوآوری. فیلم A Quiet Place از همان المان های متعدد استفاده شده در سینمای امروز هالیوود بهره می برد یعنی تم آخر الزمانی و نابودی بشر. موضوعی که در دهه گذشته اقتباس های فراوان و رنگ و رو رفته ای از آن شده است. اما مکان ساکت چیزی بیشتر دارد و آن روایتی متفاوت است.
فیلم A Quiet Place از درون به بیرون نگاه میکند و چنین نکته ای برای فیلمی در ژانر ترس عملا موضوعی کمیاب است. شاید بهترین نمونه ورود به ترس های درون و نزدیک شدن به داخل فیلم Get Out بود که در آن فیلم عملا ترس موضوعیت اصلی نبود و بر خلاف آن در مکان ساکت ترس از زوال و میل به بقا چهره ای پُر رنگ تر دارد و به همین دلیل فسمت سرگرم کنندگی آن شاخص تر از مفهوم آن است.
بیشتر بخوانید: فیلم Ben is back ساخته‌ی Lucas Hedges؛ بازگشت پر دردسر بن
نقد فیلم A Quiet Place را با نمایی از داستان فیلم آغاز می کنیم جایی که برایان وودز، اسکات بک و جان کرازینسکی در مقام نویسندگان تصمیم به خلق فضای آخرو زمانی شکلی گرفته اند که به اثر جذاب کورک مک کارتنی یعنی جاده شباهت بسیاری دارد.
داستان از جایی در مکانی نا مشخص آغاز می شود. فروشکاهی که به نظر متروک و نا معمول است و انسان های بی صدا در حال تردد در آن هستند. کاملا بی صدا. گویی طاعونی صدا را بلعیده است. نمایی از روزنامه ها و نوشته های اطراف خبر از فاجعه ای می دهند که ۸۹ روز است که از آن گذشته است.
همگی به یک چیز ترغیب می کنند. فقط ساکت باشید! زوجی به همراهی سه فرزند خود مشغول جمع آوری مایحتاج خود هستند. همه چیز با اشاره ارتباط پیدا می کند و خبری از ارتباط کلامی نیست. پله به پله به تعلیق فیلم افزووده می شود و در حال غنی شدن است. موسیقی متن بی نظیر مارکو بلترامی خود گویای دیالوگ های نا نوشته است که گویا چیزی حضور دارد هرچند نا دیدنی ست.
بیشتر بخوانید: فیلم Long Shot ساخته‌ی جاناتان لوین؛ کمدی رمانتیک زنانه
موسیقی متن بی نظیر مارکو بلترامی خود گویای دیالوگ های نا نوشته است که گویا چیزی حضور دارد هرچند نا دیدنی ست.
خانواده در سکوت با پایه برهنه با راه می افتند. در مسیری با ماسه نرم که کمترین صدا را منتقل نکند. در هیاهویی از خفگی، آخرین فرزند خانواده که کوچکترین آنان نیز هست و در انتهای گروه در حال حرکت است، اسباب بازی خود را روشن میکند و بالاخره سکوت شکسته می شود.
صدا پیام آور شادی نیست. رنگ از رخساره پدر و مادر می پرد و در کسری از ثانیه کودک سلاخی می شود. این مسیر شروع تا پیش از تیتراژ فیلم مکان ساکت را شاید بتوان در ردیف کوبنده ترین شروع های فیلم های اخیر دانست که همه چیز با خود دارد. تعلیق ، استرس و ترس.
نقد فیلم A Quiet Place را با نکته ای ادامه می دهیم که به بنیان فیلم تبدیل می شود. حالا بزرگ ترین دشمن بشریت از ضمیری نشأت می گیرد که جز جدا نشدنی غریزه اش است یعنی کلام یعنی صدایی برای بودن. نویسندگان فیلم قدم در مسیر گذاشته اند که کاملا پُر ریسک است.
بیشتر بخوانید: فیلم JT LeRoy ساخته‌ی جاستین کلی؛ غرامت مضاعف
نویسندگان فیلم قدم در مسیر گذاشته اند که کاملا پُر ریسک است.
فیلمی با این حجم از نبود دیالوگ کلامی ولی باز هیجان انگیز و سر پا. آن ها کاملا توانسته اند از پس فیلم نامه بر آیند به نحوی که فیلم نه تنها از ضرباهنگ مطلوبی برخوردار است، بلکه نقاط اوج درخشانی را خلق می کند که بی شک در اذهان هایلایت خواهد شد.
کم بودجه بودن فیلم سبب شده است که فیلم انسان محور باشد و این به نقطه قوت فیلم بدل گشته است. مخاطب اصلا نیازی ندارد که نماهای طولانی و خسته کننده از هیولا ها ببیند تا ذوق کند. بلکه حضوری که این هیولاها در نبودشان در لحظه می گذارند مهم است.
درست مانند فیلم It که دقیقا در زمان هایی که پنیوایز حضور فیزیکی ندارد ترسناک تر است. این جریان هم ترس است که فاصله میان نُت ها را می نوازاند آن هم به شکلی هوشمندانه.
بیشتر بخوانید: سرگذشت ندیمه The Handmaid’s Tale بر اساس نوشتهی مارگریت آتوود
در تمام مسائل آخر و زمانی و جنگ برای بقا و امید، کارگردان زمان هایی اختصاصی پیدا می کند که تمام کاراکترها را در لحظاتی دوتایی شخصیتشان را بعُد عمیق تری ببخشد.
همانطور که بالاتر به آن اشاره شد نکته پیروزی فیلم مکان ساکت پویا بودن لحظات آن است و در ادامه و در بررسی فیلم A Quiet Place باید به این مسئله بپردازیم که اگرچه John Krasinski در فیلم سازی تازه کار است، اما فیلمی خلق کرده که کاملا شیمی میان بازیگران آن در حد فوق العاده ای دقیق و سندجیده کار می کنند.
در تمام مسائل آخر و زمانی و جنگ برای بقا و امید، کارگردان زمان هایی اختصاصی پیدا می کند که تمام کاراکترها را در لحظاتی دوتایی شخصیتشان را بعُد عمیق تری ببخشد. از لحظات مادر دختری میان اولین و دخترش رگان که سرکله زدن های مخصوص خودش را دارند تا لحظات پدر پسری میان لی و مارکوس که اوج کنش های فیلم است.
مخصوصا در قسمت سفر کوتاه آن ها برای تهیه آذوقه و درس هایی که پدر به او می دهد. ناگفته نماند که بازی های بازیگران این فیلم در حد ایده آلی با کیفیت است. مخصوصا نقش آفرینی نواه جوپ بازیگر خردسال نقش مارکوس که چنان تصویر حیرت انگیزی از او ارائه می دهد که دیدنش خالی از لطف نیست.
میان هیاهوی سالانه اکران فیلم های کم هزینه که اصولا برای فروش های بالا برنامه ریزی شده اند و عمدتا در ژانر ترسناک سر زبان‌ها می افتند فیلم مکان ساک حقیقتا در سطحی دیگر ظاهر می شود.
کافی است به سکانس های ماهیگیری و آبشار دقت کنیم تا نوع نگرانی ها و ترس های مارکوس که در میمیک صورت نواه جوپ در جریان است را به درستی حس کنیم. همچنین در این فیلم یکی از بهترین نقش آفرینی های امیلی بلانت را شاهد هستیم چه در نقش همسر که شیمی بسیار قوی و باور پذیری بین او و جان بر قرار است (این دو در دنیای واقعی نیز زن و شوهر هستند) تا سکانس زایمان او در فیلم که یکی از درخشان ترین تعلیق های اخیر در فیلم های ترسناک را هنگام لحظه تولد بچه شاهد هستیم.
سکانسی که امیلی بلانت با بازی خود استیصالی به صحنه منتقل می کند که بار دلهره آور بودن آن را بالا می برد.
در نهایت و در نقد فیلم A Quiet Place می توان به صداگذاری و صدا برداری درخشان این فیلم اشاره کرد که مکمل این سکوت کلی شده است و حتی نامزدی اسکار در این رشته فنی را برای آن به دست آورد.
بیشتر بخوانید: سریال چرنوبیل Chernobyl: هدف ما خوشحالی تمام بشریت است!
در نهایت و در نقد فیلم A Quiet Place می توان به صداگذاری و صدا برداری درخشان این فیلم اشاره کرد که مکمل این سکوت کلی شده است و حتی نامزدی اسکار در این رشته فنی را برای آن به دست آورد.
اگر چه فیلم مکات ساکت تجربه یصری لذت بخشِ توأمان با ترس های کوتاه را برای بیننده به ارمغان می آورد، نباید از بایان بندی عجولانه و سریع آن چشم پوشی کرد. داستانی که رفته رفته با پختگی به اوج داستان سرایی رسیده بود با پیچشی ناگهانی در لحظه حل می شود بدون آن که آن قدر سر نخ برای مخاطب به جای گذاشته باشد تا روند منطقی آن را درک کند.
در هر صورت بایان بندی مکان ساکت نشان دهنده ساخت دنباله ای دیگر بر آن را دارد. دنباله ای که حالا و بعد فروش جهانی عالی آن قطعی شده و در حال ساخت است.
بیشتر بخوانید: فیلم A Dog’s Way Home ساخته‌ی چارلز مارتین اسمیت؛ بِلا در جستجوی خانه
یک مکان آرام یا A Quiet Place فیلمی مدرن با ایده‌‌ی مرکزی ستایش خانواده است که در بستر ژانری متفاوت (ژانر وحشت) بسط می‌یابد.
فیلم A Quiet Place
زمین پر از فریاد است…
یک مکان آرام یا A Quiet Place فیلمی مدرن با ایده‌‌ی مرکزی ستایش خانواده است که در بستر ژانری متفاوت (ژانر وحشت) بسط می‌یابد. فضای فیلم John Krasinski که در آخرالزمانی رؤیائی در بطن یک زندگی آرام پاستورال با سکوتی ژرف می‌گذرد، هسته‌‌ی پر تنش نقطه عطف فیلم را در همان دقایق اولیه نشانه گذاری میکند. در ادامه با نقد و بررسی فیلم A Quiet Place ساخته‌ی جان کرازینسکی با نت نوشت همراه باشید.
مرگ آخرین فرزند خانواده‌‌ی ابوت به دست بیگانگانی که کلیشه‌های رایج معرفی هیولای خطرناک را در قالب آغازی متعادل تر همچون شکار شدن حیوانات به دست هیولای مخوف، پشت سر می‌گذارد و جدی بودن مسئله‌‌ی بغرنج تراژیک را با گرفتن جان کودکی بی گناه به نتیجه می‌رساند. بیگانگانی سوررئال که با صورت‌هایی پوشیده از گلبرگ و فاقد چشم و بینایی، در ژرفای گوش‌هایی عمیق و دندان‌هایی تیز و مشمئز کننده، با شنیدن هرگونه صدای ضعیفی قدرت هر عکس العمل احتمالی از موجودات زنده را می‌گیرند و در شتابی فلج کننده به مرگ قربانی دست می‌یابند.
فیلم A Quiet Place از درون به بیرون نگاه میکند و چنین نکته ای برای فیلمی در ژانر ترس عملا موضوعی کمیاب است.
در فیلم A Quiet Place، مرگ بیو که مسئله‌‌ی اساسی فیلم را پایه گذاری میکند، هم زمان خطای تراژیک زندگی نوپای ریگن را نیز طراحی میکند و باعث می‌شود وی با عذاب وجدانی عمیق دست و پنجه نرم کند تا خود را از پذیرش مهر و عاطفه‌‌ی خانواده محروم کند. ارتباط ریگن و پدرش نیز بر سر همین مسئله مدام در تنش و نوسان است و ریگن نوجوان نمی‌تواند به ذهنیت منسجمی از حس پدر نسبت به خود دست یابد؛ پس حس عذاب وجدانی مضاعف را با خود حمل میکند.
موضوعی که به خوبی در بازی مسکوت میلیسنت سایمندز ناشنوا رسوخ کرده است و پایه‌های قهرمانی شخصیت را پایه ریزی و استوار می‌سازد. عذاب وجدانی که با ناامیدی تاریکی در هم می‌آمیزد و لایه‌های خلاق و مستعد شخصیت را در تاریکی قرار می‌دهد تا در عکس العمل پایانی شخصیت که بار دو فقدان سنگین برادر و پدر را بر دوش می‌کشد، به انفجاری سهمگین بدل شود و تلخی‌های گذشته را بر پایه‌‌ی ذکاوت ذاتی‌اش به نجات جهان از چنگال هیولاها پیوند دهد.
داستان فیلم A Quiet Place، شباهت غریبی دارد به داستان سکوت نوشتهی نویسنده‌‌ی موفق ژانر وحشت و فانتری تیم لبون که در سال ۲۰۱۵ منتشر شده است.
داستان فیلم A Quiet Place، شباهت غریبی دارد به داستان سکوت نوشتهی نویسنده‌‌ی موفق ژانر وحشت و فانتری تیم لبون که در سال ۲۰۱۵ منتشر شده است. در این رمان آخرالزمانی، شهرها مورد هجوم گروهی از پرنده – خزندگانی قرار می‌گیرند که مدت‌های مدیدی در زیرزمین‌ها زندگی کرده اند. حیواناتی که به دلیل قرن‌ها زیستن در تاریکی قوه‌‌ی بینائی خود را از دست داده اند و در عوض قوه‌‌ی شنوائی فوق العاده‌ای دارند و با شتاب غریبی تولید مثل می‌کنند و در بدن قربانی هایشان تخم ریزی می‌کنند.
این رمان هم بر خانواده‌ای متمرکز است که دختر نوجوان ناشنوائی دارند. یکی از درونمایه‌های تلویحی فیلم که با لحنی منسجم و یکدست در طول فیلم در جریان است، ایمان به امید و تلاش برای ادامه به زندگی و زیستن در هر شرایط و موقعیتی است.
بیشتر بخوانید: سریال Friends: رویارویی با جهان واقع و زمان حال
یکی از حفره‌های فیلمنامه‌ای John Krasinski در این جا آشکار می‌شود که به رغم حضور رسانه‌ها در این فضای ملتهب آخرالزمانی، خبری از گروه‌های تحقیقاتی و دانشمندانی که برای مقابله با موجودات بیگانه راه کارهائی تعبیه کنند، وجود ندارد.
در آغاز فیلم که با شهر متروکه و خالی از سکنه مواجهیم، با تلاش خانواده‌ای مواجهیم که برای تهیه‌‌ی آذوقه به شهر آمده اند، بلافاصله وارد منطقه‌‌ی مسکونی خانواده‌‌ی ابوت می‌شویم که با تصویرهائی لانگ و کارت پستالی از فضای مزرعه و خانه‌ای با امکاناتی قابل قبول شناسانده می‌شوند.
سینماتوگرافی دقیق فیلمساز ما را با خانواده‌ای قدرتمند و هوشیار مواجه میکند که قواعد بازی و مقابله با موجودات بیگانه را یاد گرفته است و با زندگی در سکوت و امیدواری خو گرفته است. در مقر پشتیبانی لی ابوت با دوربین‌های مدار بسته و سیستم برق اضطراری هوشمندانه‌ای مواجهیم و تکه‌هایی از روزنامه‌هائی که اخبار هجوم بیگانگان و راه‌های مقابله با آنها را بازتاب داده اند.
یکی از حفره‌های فیلمنامه‌ای John Krasinski در این جا آشکار می‌شود که به رغم حضور رسانه‌ها در این فضای ملتهب آخرالزمانی، خبری از گروه‌های تحقیقاتی و دانشمندانی که برای مقابله با موجودات بیگانه راه کارهائی تعبیه کنند، وجود ندارد.
در مقر پشتیبانی لی ابوت با دوربین‌های مدار بسته و سیستم برق اضطراری هوشمندانه‌ای مواجهیم و تکه‌هایی از روزنامه‌هائی که اخبار هجوم بیگانگان و راه‌های مقابله با آنها را بازتاب داده اند.
خانواده‌‌ی ابوت نیز تنها راه مقابله با بیگانگان را در دفاع از خود و سکوت در پیش گرفته اند و در مواجهه با آنان ناتوانند. مسئله‌‌ی امید و امیدواری اما در فضای آرام و گرم خانواده‌‌ی ابوت به رغم همه‌‌ی تلخی‌ها در جریان است. آنها یک سال بعد از مرگ بیو (با اینکه هر کدام گهگاهی در خلوت خود با یاد و خاطره‌‌ی عزیز از دست رفته شان در حزن و اندوه فرو می‌روند) اما در انتظار تولد عضو جدید خانواده با همه‌‌ی مصائب و دشواری هایش هستند.
نبود صحنه‌های عزاداری یکی دیگر از دلایل بزرگداشت نفس زندگی در فیلم A Quiet Place است. کرازینسگی مسئله‌‌ی ایمان و امید به زیستن را به زیبائی به یکی دیگر از مایه‌های غالب فیلم، حضور زنان و نگرش فمنیستی فیلم پیوند می‌دهد. فمنیسمی متعادل که در آن زنان و توانائی‌ها و شجاعتشان هم سنگ با مردان تصویر می‌شود و با آنان برابری میکند اما آنچه زنان را یک پله از مردان بالاتر قرار می‌دهد، درونمایه‌‌ی کلیدی فیلم «امید» است.
بیشتر بخوانید: فیلم Beautiful Boy ساخته‌ی فیلیکس ون گرینینگن؛ مرثیه‌ای برای یک رؤیا
طراحی منحصربفرد صدا در فیلم یکی از دستاوردهای مثبت فیلم است که صداهای طبیعی طبیعت را در کنار سکوت برجسته میکند و باعث می‌شود تماشاگر با دیدی تازه به آنها گوش دهد؛ گوئی اولین رویاروئی وی با شنیدن صداهائی طبیعی است.
در صحنه‌‌ی منقلب کننده‌‌ی مرگ پدر که به مرگی خودخواسته بدل می‌شود، رگه‌هایی از رکود و واکنشی منفعلانه در شخصیت دیده می‌شود که نفس امیدواری و زیستن بی قید و شرط را زیر سؤال می‌برد. لی که می‌توانست با استفاده از نقطه ضعف کلیدی هیولاها و نابینائی شان، به مبارزه‌ای شجاعانه با آنها روی آورد به راحتی اولین و ساده ترین راه حل را برای مقابله با آنان در نظر می‌گیرد و به فریاد کشیدن روی می‌آورد.
در حالی که اِولین با بازی تحسین بر انگیز امیلی بلانت، قدرتمندانه و شجاعانه از ضعف بیگانگان در شرایط متفاوت استفاده میکند و به مبارزه‌‌ی تن به تن با آنها روی می‌آورد. او می‌تواند در شرایط بحرانی بدون اتکا به دیگری، وضعیت خانواده را سر و سامان دهد و رهبری خانواده را به عهده بگیرد. در پایان نیز زن‌های خانواده در بستاری موفقیت آمیز سرنوشت جهان را از نابودی به آبادانی تغییر می‌دهند و امید را به جهانیان هدیه می‌کنند.
فیلم A Quiet Place اثری در ستایش زندگی و خانواده است که در لایه‌های غائبش، عوامل ویران کننده‌ای را نشانه می‌رود که همچون اعتیاد، تهاجم فرهنگی، ایدئولوژی‌های مخرب، تروماهای روانکاوانه‌‌ی شخصیتی و هزاران عامل مخرب دیگر خانواده و بقای فرزندان را در معرض خطر و تهدید قرار می‌دهد.
طراحی منحصربفرد صدا در فیلم یکی از دستاوردهای مثبت فیلم است که صداهای طبیعی طبیعت را در کنار سکوت برجسته میکند و باعث می‌شود تماشاگر با دیدی تازه به آنها گوش دهد؛ گوئی اولین رویاروئی وی با شنیدن صداهائی طبیعی است.
مواجهه‌ای ناب و بی واسطه که همزمان عنصر کلیدی صدا را تبدیل به مواجهه‌ای دهشتناک در ژانر وحشت میکند. صدا و سکوت در فیلم ایده‌ای متفاوت، مینی مال و خلاقانه تعبیر می‌شوند که دستمایه‌‌ی خلق یکی از بهترین فیلم‌های متأخر ژانر وحشت می‌شود.
فیلم A Quiet Place اثری در ستایش زندگی و خانواده است که در لایه‌های غائبش، عوامل ویران کننده‌ای را نشانه می‌رود که همچون اعتیاد، تهاجم فرهنگی، ایدئولوژی‌های مخرب، تروماهای روانکاوانه‌‌ی شخصیتی و هزاران عامل مخرب دیگر خانواده و بقای فرزندان را در معرض خطر و تهدید قرار می‌دهد. موضوعات دشواری که هر خانواده‌ای با آن دست و پنجه نرم میکند و برای حفظ ارکان خانواده‌اش به مبارزه و ایستادگی با آن روی می‌آورد یا در مقابل آن تسلیم می‌شود و به تاریکی می‌پیوندد.
