فیلم خفگی ساختهی فریدون جیرانی

خفگی یا خفهگی عنوان فیلمی از فریدون جیرانی است. فریدون جیرانی را اغلب کارگردانی با کارنامهی متنوع میشناسیم که در آن فیلمهای قابل تاملی وجود دارد. فریدون جیرانی ساختن فیلم بلند را در دههی هفتاد و با فیلم “قرمز” آغاز کرد که میتوان آن را شروعی با قدرت دانست. در ادامه با تحلیل فیلم خفگی با نت نوشت همراه باشید.
فیلم خفگی
فریدون جیرانی همواره در طول مدت فیلمسازی خود سعی کرده است تا سبک خاص خود را داشته باشد و دست به تجربهی تکنیکهای مختلف بزند. در همین ابتدای تحلیل فیلم خفگی باید گفت وقتی که به فیلمهای جیرانی نگاه میکنیم بیشترین چیزی که نظرمان را جلب میکند شاید شخصیت پردازیها و روابط پیچیده میان آدمهای داستان باشد.
آدمهایی که اغلب از بیماری روانی پیچیدهای رنج میبرند که مربوط به گذشته و کودکی آنها میشود. در مقابل این آدمها همیشه شخصیتی وجود دارد که به نوعی قربانی این روان پریشی میشوند. این فیلمساز برای این قربانیان نامی هم برگزیده است که در تمام فیلمهای او وجود دارد. این نام، فامیل “مشرقی” است. در فیلم خفگی هم مانند تمام فیلمها شخصیت مشرقی وجود دارد.
[su_label type=”important”]بیشتر بخوانید:[/su_label] فیلم آشفتگی کاری از فریدون جیرانی؛ یک نوآر مشرقی

داستان فیلم خفگی از جایی شروع میشود که زن جوانی را شوهرش به بیمارستان روانی میآورد. مخاطب در همان ابتدای امر متوجه رفتار مرموز شوهر (نوید محمدزاده) میشود و اوضاع را کاملا غیر عادی در مییابد که البته این حدس درست هم هست.
در مقابل، شخصیت پرستار (الناز شاکردوست) وجود دارد که او هم زندگی عجیبی دارد. همه چیز در این فیلم از ابتدا مرموز یا حتی کمی وحشت آور است و به نظر میرسد که کارگردان با سیاه و سفید کردن فیلم و فضاسازی غیر رئالیستیِ آن سعی کرده است که به این رمزآلودی و وحشت بیافزاید. اما نکته اینجاست که ایجاد این فضای غیر رئال به جز فضا سازی چه خدمت دیگری به فیلم کرده است؟
[su_label type=”important”]بیشتر بخوانید:[/su_label] نقد سریال نهنگ آبی: دنیای مجازی، لذتها و رابطهها

فضای بیمارستان روانی و حتی طراحی لباس پرستارها شاید مخاطب را به فضای قرون وسطایی هم ببرد اما استفاده از ابزار زندگی مدرن او را دوباره به زمان حال میآورد. این معلق بودن از زمان در خدمت چیست؟ احتمالا مخاطب سردر نمیآورد که با چه پدیدهای روبرو است.
راجع به فیلم خفگی باید گفت که دیگر خبری از آن شخصیت پردازیهای عمیق فیلمهای موفق جیرانی خبری نیست. مخاطب به صورت خیلی جزئی دلیل کارهای شخصیتها را میفهمد و شاید نتواند آن را به درستی درک کند زیرا این شخصیت پردازیها عمق واقعی ندارند و گویی انقدر فیلم ساز سرگرم درآوردن فرم و فضای دلخواه خود بوده است که از شخصیتها غافل میماند.

مخاطب در فیلم خفگی به نوعی طلبکار از فیلم میماند. او چیزهایی را طلب میکرده که در فیلم به آنها جواب داده نشده است. اما اتفاق خوبی که فریدون جیرانی رقم زده است شاید این است که در فضای امروز سینمای ایران که چند سالی است به شدت رئالیسم زده شده است، دست به ریسک و اقدامی جدید میزند که علی رغم تمام کاستیهای فیلم توانسته در کل موفق باشد.
بیشتر بخوانید: نقد فیلم ملی و راههای نرفتهاش آخرین ساختهی تهمینه میلانی
فریدون جیرانی در فیلم خفگی نه تنها در فرم و شکل دست به اقدامی تازه و ریسک پذیر زده است، بلکه با انتخاب الناز شاکردوست برای نقش پیچیدهی پرستار نیز مخاطب را متعجب میکند. فریدون جیرانی با این کار توانسته است جلوهی دیگری از یک بازیگر گیشه به نمایش بگذارد. این اتفاق حتی در مورد بازی نوید محمدزاده نیز افتاده است.

شخصیت نوید محمدزاده در فیلم خفگی متفاوت از شخصیتهایی است که کمابیش از او دیده و شناخته ایم. اما اتفاق بدیع در شخصیت پردازی فیلم خفگی نقش ماهایا پطروسیان است. این شخصیت با اینکه حضور مستمری در داستان و فیلم ندارد اما از مهمترین و پیش برنده ترین شخصیتها است که بار فیلم را تا حد زیادی به دوش میکشد که این امر با بازی جذاب ماهایا پطروسیان محقق شده است.

فیلم خفگی علی رغم ضعفهایی که دارد میتواند تجربهای متفاوت را برای بیننده رغم بزند که این تجربه میتواند تجربهای جالب برای تماشاگر باشد. شاید بتوان گفت که خون تازهای در رگ رئالیسم زده سینمای ایران با چنین فیلمهایی جاری میشود و باید بیشتر از تنوع ژانر و تجربه گرایی حمایت کرد. “خفگی” را در کارنامهی فیلمسازی فریدون جیرانی میتوان از طبقهی فیلمهایی دانست که فیلمساز در آن گامی به جلو برداشته است و نه به عقب.
بیشتر بخوانید: معرفی فیلم خانه دختر کاری از شهرام شاه حسینی
افتضاح. بازی های مصنوعی به خصوص نقش صحرا مشرقی. حیف پول و وقت!
طرف پرستار بیمارستان روانیه ولی متوجه نمیشه که طرف سلامت روان نداره!
کلا آقای جیرانی در مورد آدمای روانی فیلم می سازن یه فامیل مشرقی هم کلا هست!!!!!
احتمالا عاشق ترانه دختری مشرقیند.با احترام به استاد ولی آثارشون رو دوست ندارم
من خوشم اومد