فیلم قوی سیاه Black Swan کاری از درن آرنوفسکی
دارن آرنوفسکی Darren Aronofsky کارگردان، تهیه کننده و نویسنده‌ی مشهور آمریکایی است. از آثار درن آرنوفسکی می‌توان به فیلم‌های پی، مرثیه‌ای برای یک رویا، چشمه، کشتی گیر، نوح و مادر اشاره کرد. در این مطلب به نقد و تحلیل فیلم قوی سیاه Black Swan خواهیم پرداخت، با نت نوشت همراه باشید.
فیلم قوی سیاه Black Swan
این فیلم در ابتدا دختری کمال طلب را که در ضمن شخصیتی وابسته دارد را نشان می‌دهد. این شخصیت در طول صد و هشت دقیقه‌ی فیلم چنان تغییری می‌کند که شاید کمتر کارگردانی بتواند این تغییر را شدنی طبیعی جلوه دهد. نینا (ناتالی پورتمن) تا سن ۲۸ سالگی که سن شخصیت در فیلم است، با مادرش در یک خانه زندگی می‌کند.
شخصیتی به نام نینا (ناتالی پورتمن) نقش اصلی را در این فیلم بازی می‌کند. داستان در بستر اجرای باله‌ای شکل می‌گیرد که نینا می‌خواهد در آن ایفای نقش کند. شاید در نظر اول برای خلاصه کردن فیلم قوی سیاه بتوان گفت که این فیلم ماجرای سختی و مشقت هنرمندی در راه گرفتن نقش دلخواهش است. اما این شاید سطحی ترین نگاه به فیلمی چند لایه و چند بعدی مانند فیلم قوی سیاه است.
فیلم قوی سیاه Black Swan در ابتدا دختری کمال طلب را که در ضمن شخصیتی وابسته دارد را نشان می‌دهد. این شخصیت در طول صد و هشت دقیقه‌ی فیلم چنان تغییری می‌کند که شاید کمتر کارگردانی بتواند این تغییر را شدنی طبیعی جلوه دهد. نینا (Natalie Portman) تا سن ۲۸ سالگی که سن شخصیت در فیلم است، با مادرش در یک خانه زندگی می‌کند.
این موضوع که در فرهنگ و اجتماع ما خیلی طبیعی هم هست در فیلمی آمریکایی قرار است نشان داده شود که موضوعی غیر طبیعی است. زیرا در جامعه‌ای مثل آمریکا جوانان پس از رسیدن به سن قانونی از خانه‌ی پدر و مادر می‌روند و مستقل می‌شوند.
پس در همین جا یکی از مشخصه‌های شخصیت اصلی به مخاطب معرفی می‌شود. اما این تازه اول ماجراست. نینا شخصیتی است که در مبحث روانشناسی به آن بسیار پرداخته شده است اما نمود آن در فیلمی با ساخت و ساز و فضای سازی آرنوفسکی آن را تبدیل به یک اثر محبوب در تاریخ سینمای جهان می‌کند.
بیشتر بخوانید: فیلم Mother! از درن آرنوفسکی
نینا دختری که به اصطلاح “بچه‌ی خانه” است. او از هر لحاظ تایید خانواده و جامعه را به نوعی دریافت می‌کند. نظم داستان آنجایی به هم می‌خورد که نینا می‌خواهد نقش را در اجرای تئاتر باله بدست بیاورد. استاد او به نوعی با یادآوری اینکه همیشه کامل و بی نقص بودن مزیت نیست او را تحقیر می‌کند.
نینا دختری که به اصطلاح “بچه‌ی خانه” است. او از هر لحاظ تایید خانواده و جامعه را به نوعی دریافت می‌کند. نظم داستان آنجایی به هم می‌خورد که نینا می‌خواهد نقش را در اجرای تئاتر باله بدست بیاورد. استاد او به نوعی با یادآوری اینکه همیشه کامل و بی نقص بودن مزیت نیست او را تحقیر می‌کند.
نینا از این قسمت در داستان شروع به تغییر می‌کند. نینا تا این لحظه حتی به درستی بدن خود را نمی‌شناسد. او در تمام عمر امیال و در واقع نیمی از وجود خود را سرکوب کرده است. او متوجه می‌شود که کامل و بی نقص بودن نه تنها همیشه کافی نیست بلکه ممکن است در جاهایی از زندگی این بی نقصی خود، نقص به حساب بیاید.
شاید یکی از مهم ترین نکته‌های فیلم در همین نقطه باشد. زمانی که دختری غریبه درست در تضاد با شخصیت و تربیت نینا از راه می‌رسد او با آمدنش دنیای ذهنی نینا را به طور کامل دگرگون می‌کند. نینا دیگر تنها به دنبال گرفتن نقش نیست، او به دنبال نیمه‌ی دیگر وجودش می‌گردد.
بیشتر بخوانید: فیلم A Ghost Story ساخته‌ی David Lawery
اقبال این فیلم در بین مخاطبان ایرانی نیز بسیار بوده است و شاید یکی از دلایل مهم این اتفاق، نزدیک بودن تربیت‌های ایرانی به نوع تربیت شخصیت اصلی داستان است.
این نیمه در واقع همان قسمتی است که اجتماع و به ویژه مادرش به نوعی آن را نابود کرده اند. در روند داستان و در قالب همان نمایش باله، بالاخره نینا از معصومیت کودکانه در می‌آید و با جنبه‌های دیگر زندگی آشنا می‌شود که بسیاری از آن‌ها گرچه نکوهیده هستند اما سبب می‌شوند تا نینا در نهایت خودش دست به انتخاب بزند و واقعیت زندگی را با تمام خوبی‌ها و بدی هایش انتخاب کند.
فیلم قوی سیاه Black Swan تمام وجوه روانی شخصیت‌ها و اتفاقات را چنان روایت می‌کند که قادر است تا مدت‌ها در ذهن مخاطب بماند و در ذهن تجزیه و تحلیل شود. اقبال این فیلم در بین مخاطبان ایرانی نیز بسیار بوده است و شاید یکی از دلایل مهم این اتفاق، نزدیک بودن تربیت‌های ایرانی به نوع تربیت شخصیت اصلی داستان است.
در حقیقت آرنوفسکی با طرح داستانی ساده، مسائلی بسیار پیچیده را مطرح می‌کند. نینا توانایی آن را دارد که مخاطب خود را در تمام لحظات داستان حتی جاهایی که دچار اشتباه می‌شود و حتی با قساوت کاری را انجام می‌دهد، با خود همراه کند. این تا جایی ادامه می‌یابد که در پایان داستان با تشویق تماشاگران اجرای باله، مخاطب نیز نینا را تشویق می‌کند و شاید نفس راحتی هم بکشد انگار که تمام ماجراها را مخاطب هم همراه نینا پشت سر گذاشته است.
بیشتر بخوانید: فیلم Allied ساخته رابرت زمکیس
پوستر فیلم قوی سیاه Black Swan
