دانستنی‌های سلامتی

ویتامین B12: خواص ویتامین B12، علائم و خطرهای کمبود این ویتامین را بشناسید

نویسنده: تیم تحریریه نت‌نوشت

منتشر شده در ۱۵ تیر ۱۳۹۸

۲ زمان مطالعه: 9 دقیقه

کوبالامین یا ویتامین B12 یکی از مهمترین مواد مغذی در بدن است که وجودش برای کارکرد درست بدن ما حیاتی است. وجود ویتامین B12 برای انجام بسیاری از وظایف از جمله درست ساخته شدن DNA در هنگام تقسیم سلولی و تشکیل سالم سلول‌های گلبول قرمز خون ضروری است.

در ادامه در نت‌نوشت به بررسی خواص ویتامین B12 و بررسی خطرات و علائم کمبود این ویتامین در بدن می‌پردازیم.

خواص ویتامین B12

انرژی زایی

ویتامین B12 ویتامین انرژی است چرا که واقعا به بدن انرژی مضاعفی می‌دهد. نقش این ویتامین در رفع خستگی بدن و سرعت بخشیدن به متابولیسم است.

گلبول‌های قرمز خون نیز مسئول تولید هموگلوبین هستند. هموگلوبین اکسیژن را از ریه به سراسر بدن منتقل می‌کند. این ویتامین مهم در کاهش وزن نیز کمکی به بدن می‌کند و کاهش وزن از خواص ویتامین B12 است.

کاهش وزن از فواید ویتامین B12

بسیاری از مردم این ویتامین را در عضله شان تزریق می‌کنند. تزریق در عضله به جذب بهتر این ویتامین کمک می‌کند. این افراد اکثرا از احساس خستگی مزمن رنج می‌برند. عده‌ای از این افراد معتقدند که با تزریق این ویتامین کاهش وزن داشته اند. اما تزریق این ویتامین به طور مستقیم باعث کاهش وزن نمی‌شود. پس چه علتی باعث کاهش وزن این دسته می‌شود؟

فاکتورهای زیادی وجود دارند. ویتامین B12 باعث افزایش سوخت و ساز بدن می‌شود که این مساله به نوبه خود باعث کاهش وزن خواهد شد. این گونه افراد معمولا کسانی هستند که تمایل به حفظ سلامتی و آگاهی از سلامتی بدن خود را دارند بنابراین رژیم‌های گیاه خواری و یا تناسب اندام را رعایت می‌کنند.

از طرفی کوبالامین Vitamin B12  باعث انرژی بخشیدن به بدن می‌شود و به این افراد انرژی لازم برای ورزش و فعالیت‌های بدنی و همچنین حفظ رژیم غذایی شان را می‌دهد. همچنین این ویتامین نقش  مهمی در کاهش استرس و افسردگی دارد، یعنی باعث کاهش مواردی که ارتباط زیادی به افزایش وزن دارند می‌شود.

در کنار خواص ویتامین B12 برای بدن ممکن است برخی عوارض جانبی را برای برخی افراد که دارو و یا مواد دیگری را همزمان مصرف می‌کنند و یا دارای شرایط بدنی خاصی هستند به همراه داشته باشد بنابراین حتما قبل از تزریق آن با پزشک مشورت کنید.

خواص ویتامین B12 برای مردان

خیلی از ما می‌دانیم وجود ویتامین B12 در تولید DNA، سلامت اعصاب و گلبول‌های قرمز خون حیاتی است. این فقط بخشی از داستان است. درست مثل مغز و سیستم ایمنی بدن، دستگاه تولید مثل انسان نیاز به میزان قابل مشخصی ویتامین B12 دارد تا سالم و قدرت باروری داشته باشد. تاثیر این ویتامین نه تنها در زنان که در مردان نیز نقش موثری در سلامت جنسی و قدرت باروری دارد.

افزایش اسپرم

ویتامین B12 نقش بسیار مهمی در تولید اسپرم دارد. کمبود این ویتامین با ضعیف بودن و کاهش تعداد اسپرم ارتباط مستقیم دارد به طوری که می‌توان گفت بدون ویتامین B12 تقریبا اسپرم سالمی باقی نمی‌ماند.

مطالعات نشان داده است کم بودن سطح ویتامین ب۱۲ در پلاسمای خون مردان باعث عدم باروری می‌شود. طی تحقیقی دانشمندان متوجه شدند با مصرف ۱۵۰۰ میکروگرم متیل کوبالامین methylcoblamin که نوعی ویتامین B12 است به مدت زمان ۴ تا ۲۴ هفته تعداد اسپرم‌ها حدود ۵۴ درصد و فراوانی یا تجمع آن‌ها حدود ۴۰ درصد افزایش داشت.

افزایش حرکت اسپرم با ویتامین B12

در بعضی از مردان اسپرم به قدر کافی وجود دارد ولی تحرک و حرکت آنها ضعیف است. به دلیل عدم تحرک، اسپرم‌ها قادر به حرکت مناسب نبوده و توانایی رسیدن به تخمک را برای باروری ندارند. یکی از خواص ویتامین B12 این است که توانایی دارد تا تحرک اسپرم‌ها را تا ۵۰ درصد افزایش دهد.

پیشگیری از صدمات ژنی در سلول‌های اسپرم

چنانچه مردی به بیماری واریکوسل مبتلا باشد تولید اسپرم و سلامت آن‌ها به خطر می‌افتد. در واقع بیشتر مردانی که به اصطلاح عقیم محسوب می‌شوند، از این بیماری رنج می‌برند. این بیماری باعث صدمه دیدن اسپرم ها، کم شدن آن‌ها و حتی معیوب شدن ساختار ژنتیکی اسپرم‌ها می‌شود.

تحقیقات در مورد خواص ویتامین B12 نشان داده است مردان مبتلا به واریکوسل وقتی تحت درمان آنتی اکسیدانی حاوی ویتامین B12 طی سه ماه قرار گیرند سلامت اسپرم‌ها حدود ۳۲ درصد افرایش پیدا می‌کند و ۲۲ درصد مشکلات DNA اسپرم‌ها از بین می‌برد.

بیشتر بخوانید: ویتامین B: برای تقویت حافظه و مغز ویتامین‌های گروه B را فراموش نکنید

پیشگیری از انزال زودرس

تقریبا از هر ۵ مرد یک نفر از انزال زودرس رنج می‌برد. یکی از خواص ویتامین B12 هم اکنون محققان پزشکی متوجه شده اند علت آن کمبود ویتامین B12 است که به راحتی با تجویز آن قابل درمان است.

درمان ناتوانی جنسی

یکی از خواص ویتامین B12 برای بدن مردان درمان کم خونی است. در این مورد هم محققان متوجه شده اند وقتی بدن مرد با کمبود ویتامین B12 مواجه باشد، به دلیل ایجاد کم خونی ناتوانی جنسی بروز می‌نماید.

کم خونی ارتباط مستقیمی با ناتوانی جنسی دارد. به همین دلیل در صورتی که بدن مرد نتواند ویتامین B12 را از غذاهای دریافتی تامین نماید دچار کم خونی و ناتوانی جنسی می‌شود که باید از مکمل‌های دارویی ویتامین B12 استفاده نماید.

از علائم دیگر کم خونی ناشی از کمبود ویتامین B12 علاوه بر ناتوانی جنسی می‌توان به افسردگی اشاره کرد که به راحتی با مکمل حاوی ویتامین B12 و اسید فولیک قابل درمان است.

بیشتر بخوانید: کولین: خطرات کمبود ویتامین کولین و غذاهای حاوی این ویتامین را بشناسید

میزان مورد نیاز مصرف ویتامین B12

به طور کلی بزرگسالان روزانه به ۲/۴ میکروگرم ویتامین B۱۲ نیاز دارند که بهتر است از مواد غذایی روزانه تامین شود. غذاهایی مثل جگر گاو، شیر، تخم مرغ، گوشت ماهی و پرندگان از جمله غذاهایی است که میزان قابل توجهی ویتامین B12 دارد. تقریبا بین ۱/۵ تا ۱۵ درصد جمعیت از کمبود این ویتامین رنج می‌برند. افراد مبتلا به سلیاک، کرون و کم خون بیشتر در معرض کمبود این ویتامین قرار دارند. افراد سالمند، گیاهخواران و خام خواران نیز از دیگر افرادی هستند که بیشتر در معرض کمبود این ویتامین قرار می‌گیرند. این افراد حتما باید از مکمل‌های دارویی استفاده کنند.

عوارض جانبی مصرف زیاد ویتامین B12

مصرف زیاد این ویتامین می‌تواند خطر ابتلا به سرطان‌های ریه و سرطان روده بزرگ را در مردان افزایش دهد. تحقیقات متعدد سال‌های اخیر نشان داده است که مصرف طولانی مدت و زیاد دو ترکیب ویتامین ب۱۲ و ویتامین B6 بخصوص در افراد سیگاری عامل ابتلای بیشتر به سرطان ریه است.

در واقع ویتامین B12 وقتی به میزان زیادی در بدن وجود داشته باشد باعث تغذیه سلول‌ها و تومورهای سرطانی می‌شود و رشد آن‌ها را سرعت می‌بخشد.

اگر یکی از بیماری‌های ناشی از این ویتامین را مثل ناباروری در مردان، ضعف و خستگی مفرط، یبوست، کم خونی، عدم تعادل بدن، گیجی، افسردگی، ضعف حافظه دارید بد نیست مدتی مصرف ویتامین B12 را از طریق غذا و مکمل‌های دارویی افزایش دهید.

اگر طی یکی دو ماه مشکل تان برطرف نشد پس از تحقیق و پرس و جوی دقیق یک پزشک مطمئن پیدا کنید. این ویتامین به صورت تک مکمل به صورت قرص‌های زیر زبانی نیز در بازار قابل تهیه است.

گوشت، مرغ، شیر و سایر محصولات لبنی، تخم مرغ و ماهی و … از منابع غنی این ویتامین هستند.

از آنجا که محصولات حیوانی از منابع اصلی این ویتامین به شمار می‌رود، بنابراین افرادی که رژیم‌های گیاه خواری را انتخاب نموده اند باید توجه بیشتری به دریافت این ویتامین از طریق مکمل‌های غذایی داشته باشند و بی توجهی به این قضیه ممکن است موجب ضررهای جبران ناپذیری شود.

دلایل کمبود ویتامین B12

از مهم ترین دلایل کمبود ویتامین B12 نقص در رژیم غذایی و نخوردن غذاهای حاوی این ویتامین است. مانند خوردن فقط غذاهای گیاهی یا گیاه خواری.

همچنین جذب ضعیف این ماده به دلیل مصرف الکل، سطح پایین اسید معده و پروتیینی به نام فاکتور داخلی معده، التهاب معده، سلیاک، بیماری کرون، کم خونی کشنده، پیری و تنوع ژنتیکی می‌توانند از دلایل کمبود ویتامین B12 در بدن باشند.

ممکن است فکر کنید که یک روش سریع  برای حل این مشکل، خوردن مقدار زیادی از مواد غذایی است که سرشار از ویتامین B12 هستند، اما این راه حل ممکن است به این سادگی نباشد.

کمبود ویتامین B12 فقط با نبود مقدار کافی از این ویتامین در رژیم غذایی اتفاق نمی‌افتد بلکه می‌تواند ناشی از جذب روده‌ای بسیار کم باشد.

کمبود این ویتامین در بدن عواقب گوناگونی دارد.

علاوه بر ناتوانی جنسی، خستگی، ضعیف بودن قوای بدنی، یبوست، کم خونی مگالوبلاستیک megaloblastic anemia و مشکلات احساس عدم تعادل، زوال عقل، گیجی، افسردگی، حافظه ضعیف، قرمزی و خارش دهان و زبان ، کاهش اشتها و کاهش وزن از دیگر عواقب کمبود این ویتامین است. کمبود این ویتامین حتی می‌تواند باعث تخریب سیستم عصبی بدن شود.

گیاه خواری

از آن جایی که منبع اویتامین ب۱۲، بیشتر فراورده‌های حیوانی مانند گوشت و شیر است، افرادی که صرفاً از مواد غذایی گیاهی استفاده می‌کنند، باید نسبت به کمبود این ویتامین دقت بیشتری داشته باشند. در حقیقت، به دلیل محبوبیت گیاه خواری در افرادی که به این موضوع معتقد هستند، موارد بیشتری از کمبود ویتامین ب۱۲ دیده می‌شود.

۴۰ تحقیق در مورد دلایل کمبود ویتامین B12 در بین افراد، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت، شیوع بالاتری از کمبود ویتامین ب۱۲ در بین افراد گیاه خوار مشاهده شد. بنابراین تمام افراد گیاه خوار باید به صورت دوره‌ای برای کمبود ویتامین ب۱۲ غربالگری شوند. توجه داشته باشید از زمانی که این ویتامین توسط کبد ذخیره می‌شود، اگر شما شروع به گیاهخواری کنید یا غذاهای دارای ویتامین ب۱۲ نخورید، اتمام ذخایر این ویتامین به مدت ۳ تا ۵ سال طول می‌کشد. علائم کمبود ب۱۲ بعد از این دوره شروع می‌شوند.

درحالی که بسیاری از محصولات گیاهی مانند اسپیرولینا (جلبک سبز آبی) به عنوان منبع خوبی از ویتامین ب۱۲ به بازار عرضه می‌شوند، بعضی محققان دریافته اند که آن‌ها ساختگی هستند و در حقیقت، پروسه پخت و پز و نگهداری، ویتامین موجود در آن‌ها را نابود می‌کند.

مصرف بالای الکل

یکی از دلایل کمبود ویتامین B12 سوء مصرف الکل است. این کمبود در افرادی که به صورت سنگین دارای مصرف الکل هستند و همچنین در افراد دارای بیماری کبد الکلی، بیشتر برجسته است. کمبود عملکردی به این معناست که اگرچه مقدار ویتامین ب۱۲ در خون به صورت نرمال وجود دارد، ولی متابولیزه نمی‌شود.

مصرف طولانی مدت آنتی اسیدها

اگر شما دارای اختلالات دستگاه گوارش مانند سوزش معده، زخم پپتیک یا رفلاکس اسید هستید، ممکن است برای شما داروهای آنتی اسیدی تجویز شود، این آنتی اسیدها اثر اسید معده را خنثی می‌کنند. اما بدن شما به این اسید برای فعال سازی واکنش‌های آنزیمی جذب ویتامین ب۱۲ نیاز دارد. از این رو استفاده طولانی مدت از این آنتی اسیدها ممکن است منجر به عدم جذب یا جذب ناقص این ویتامین و در نتیجه کمبود ویتامین B12 شود.

کاهش وزن در اثر جراحی

کمبود ویتامین B12 در بین افرادی که جراحی معده و روده داشته اند، بسیار رایج است. ۲ نوع از این جراحی وجود دارد:

۱- بای پس معده که در آن بخشی از معده به صورت یک ته کیسه کوچک به قسمت انتهایی روده کوچک متصل می‌شود.

۲- تکنیک‌های محدود کننده دیگر مانند محدود ساختن بخش ورودی معده برای جلوگیری از ورود غذای زیاد به معده بیمار.

جراحی بای پس معده اغلب باعث سوء جذب مواد مغذی از جمله ویتامین ب۱۲ می‌شود. در حقیقت یک مطالعه نشان داد که ۳۰ درصد از افرادی که جراحی بای پس معده داشتند، بعد از ۳ سال به کمبود ویتامین B12 دچار شدند. این مشکل به این خاطر است که معده، پروتئینی به نام فاکتور داخلی معده را ترشح می‌کند که برای جذب ویتامین ب ۱۲ در روده باید به آن وصل شود. این جراحی، ترشح این پروتئین را کاهش می‌دهد و تنها بخش کوچکی از معده قادر به ترشح آن می‌باشد که به نوبه خود منجر به جذب ضعیف ویتامین ب۱۲ می‌شود.

التهاب معده خود ایمن یا آتروفیک

التهاب معده به معنی زخم یا ورم معده است و می‌تواند از دو نوع خود ایمن یا آتروفیک Atrophic gastritis باشد. در هر دو شرایط، سلول‌های معده از بین می‌روند و  تولید اسید معده (هیدروکلریک اسید) را کاهش می‌دهند و در نتیجه، جذب ویتامین ب۱۲ از غذا مورد تاثیر قرار می‌گیرد. شما ممکن است از مکمل‌های ویتامین ب ۱۲ استفاده کنید؛ چون التهاب معده باعث می‌شود که شما غذاهای گوشتی و شیر (به جز ماست) را از رژیم غذایی خودتان حذف کنید.

بیشتر بخوانید: اسید فولیک: عوارض کمبود اسید فولیک و منابع تامین ویتامین b9 را بهتر بشناسید

کم خونی پرنیشیوز

کم خونی پرنیشوز یکی از دلایل کمبودی ویتامین B12 است

شرایطی است که بدن شما گلبول‌های قرمز بزرگ و غیر طبیعی می‌سازد. در این نوع کم خونی، سلول‌های ایمنی بدن‌تان به سلول‌های کارکردی معده که فاکتور داخلی معده را ترشح می‌کنند، حمله ور می‌شوند.

بدون فاکتور داخلی معده، ویتامین B12 نمی‌تواند به درستی جذب شود که نتیجه آن کمبود این ویتامین است. این شرایط، عموماً در افراد بالای ۶۰ سال و آنهایی که از نظر سابقه خانوادگی حداقل دارای ۳ بیماری خود ایمن هستند، بروز پیدا می‌کند (بیماری آدیسون ،vitiligo، کم خونی پرنیشیوز).

سوء جذب ویتامین B12 از روده کوچک

بسیاری از بیماری‌های معده و روده می‌توانند روی جذب کوبالامین در روده کوچک تاثیر بگذارند. بعضی از دلایل کمبود این ویتامین در زیر اشاره شده اند:

• رشد بیش از حد باکتری‌های روده کوچک: باکتری‌های مضر، قبل از جذب ویتامین ب۱۲ موجود، از آن استفاده می‌کنند و به این ترتیب موجب کمبود ویتامین می‌شوند.
• بیماری سلیاک: نوعی حالت خود ایمن است که به دلیل حساسیت به گلوتن ایجاد می‌شود و در آن سیستم ایمنی به سلول‌های پوششی روده کوچک حمله ور شده و در نتیجه، جذب ویتامین ب۱۲ کم می‌شود.
• بیماری کرون: در این بیماری، بخش انتهایی روده کوچک (ایلئوم) که مسئول جذب ویتامین ب۱۲ می‌باشد، آسیب می‌بیند که علت کمبود ویتامین B12 است.
• عفونت کرمی: کرم‌های موجود در معده، از ویتامین ب۱۲، قبل از جذب آن به وسیله روده کوچک تغذیه می‌کنند. برای جلوگیری از کمبود ویتامین ناشی از کرم، از خوردن ماهی یا گوشت نیم پز پرهیز کنید.

تغذیه شیر مادری که  کمبود ویتامین B12 دارد

کمبود ویتامین B12 در نوزادان متولد شده از مادرانی که گیاه خواری می‌کنند، بسیار رایج است. مطالعه‌ای نشان داده است که شیوع کمبود در میان نوزادان، حدود ۴۵ درصد است.

جنین و همچنین نوزاد، نیاز ویژه‌ای به ویتامین B12 دارد و اگر مادر گیاهخوار باشد، ممکن است این نیاز چه از طریق رژیم غذایی مادر برای بچه متولد نشده و چه از طریق شیر مادر برای نوزاد، مرتفع نشود. در نتیجه، کمبود این ویتامین ممکن است در یک نوزاد شیرخوار در ۳ تا ۶ ماهگی اتفاق بیفتد که شدیداً بر رشد او تاثیر می‌گذارد.

سن بالای ۵۰ سال

تحقیقات نشان داده اند که شانس کمبود ویتامین B12 با افزایش سن، افزایش می‌یابد. تخمین زده می‌شود که ۱۰ تا ۱۵ درصد از افرادی که بالای ۶۰ سال سن دارند، دچار این کمبود هستند. با افزایش سن، ترشح اسید معده و مقدار آنزیم گوارشی پپسین کاهش پیدا می‌کند که باعث کاهش جذب این ویتامین می‌شود. افراد مسن با مشکلات گوارشی بیشتر، نسبت به این کمبود حساس تر هستند.

افراد بالای ۵۰ سال سن، ممکن است به دلیل کمبود ویتامین ب۱۲ تغییرات عصبی نشان دهند که باعث افزایش اختلالات عصبی و روانی بین سالمندان می‌شود. به غیر از این، کمبود این ویتامین در میان سالمندان با بسیاری از مشکلات سلامتی مثل افزایش سطح هموسیستئین خون همراه است که می‌تواند شانس ابتلا به بیماری‌های قلبی، سکته و آلزایمر را افزایش دهد.

عوامل ژنتیکی

مشخص شده است که جذب ویتامین ب۱۲ می‌تواند ناشی از جهش در ژن‌ها و به صورت ارثی باشد. در مطالعه‌ای که بر روی ۱۵۴ خانواده مظنون به عدم جذب ارثی کوبالامین انجام شد، مشخص شد که ۱۲۶ خانواده در یکی از سه ژن CUBN-AMN-GIF دچار جهش شده بودند. ژن‌های جهش یافته نه تنها می‌توانند جذب ویتامین ب۱۲ را مهار کنند، بلکه می‌توانند منجر به اختلالاتی در خون و مغز شوند.

اگر در رژیم غذایی شما ویتامین B12 وجود ندارد، به آسانی می‌توانید با مصرف غذاهای غنی از این ویتامین مانند تخم مرغ، شیر، پنیر، فراورده‌های لبنی، گوشت، ماهی و مرغ این مشکل را رفع کنید.

اگر کمبود ویتامین B12 به دلیل جذب ضعیف باشد، شما می‌توانید مکمل‌های غذایی مصرف کنید. اما ابتدا مطمئن شوید که درمان ریشه‌ای برای کمبود کوبالامین طولانی مدت، به عوارض سلامتی از جمله بیماری قلبی، آلزایمر و ناباروری منجر شود.

تخریب ویتامین B12 با داروها

این ویتامین یک نوع ویتامین محلول در آب است که بدن شما به تنهایی آن را تولید نمی‌کند. این مسئله به آن معنا است که شما باید از طریق رژیم‌های غذایی و یا مکمل‌ها آن را دریافت کنید. حتی اگر شما میزان بالایی از این ویتامین را بخورید با مصرف بسیاری از داروها ممکن است دچار کمبود ویتامین B12 شوید.

داروهایی همانند داروهای دیابت نوع ۲ معروف به متفورمین از این دسته داروها می‌باشند.

اینجا لیستی از داروهایی که سبب کمبود ویتامین B12  می‌شوند را می‌توانید بیابید:

•  داروهای استاتین Glucophage و Riomet
• دیورتیک‌ها
• ضد انعقادها
• کورتیکواستروئیدها
• (Levodopa ، Carbidopa) داروهای پارکینسون شامل لودوپا و کربیدوپا
• داروهای دیابت

در صورتی که یکی از این داروها را نیز استفاده می‌کنید بدن شما تمام مقداری که ویتامین B12  جذب کرده را از دست خواهد داد.

علائم کمبود ویتامین B12

علائم کمبود ویتامین B12 زود در بدن پدیدار می‌شود و می‌توانید این علائم را کشف کنید. بدن انسان برای ساختن DNA، سلول‌های قرمز خون و اعصاب نیاز به ویتامین B12 دارد.

با وجود بی نظیر بودن بدن انسان متاسفانه بدن نمی‌تواند این ویتامین پر ارزش را خودش تولید کند و تامین آن متکی به غذاها و منابعی است که می‌خوریم تا ۲٫۴ میکروگرم نیاز روزانه را تامین کند. برخی افراد بدون توجه به این که چقدر در روز از منابع ویتامین B12 استفاده می‌کنند بدنشان قادر به جذب آن نمی‌باشد.

گیاهخواران و افرادی که گوشت و لبنیات به مقدار کافی مصرف نمی‌کنند و همچنین افراد بالای ۵۰ سال و افرادی که الکل مصرف می‌کنند و بیماران مبتلا به سلیاک در معرض خطر کمبود ویتامین B12 قرار دارند. اما خبر خوب این است که این کمبود در صورت تشخیص به راحتی قابل جبران است.

احساس خستگی

در صورت نبود مقادیر کافی کوبالامین بدن احساس خستگی می‌کند. ویتامین B12 غذاهای دریافتی را تبدیل به انرژی برای بدن می‌کند. همچنین اکسیژن را به سراسر بدن منتقل می‌کند. در صورت نبودن این ویتامین در بدن روند سوخت و ساز و انتقال اکسیژن به مشکل برمی خورد و بدن شما احساس کسالت و کرختی و خستگی بدون دلیل می‌کند.

احساس سوزن سوزن شدن

وجود ویتامین B12 برای عملکرد اعصاب بدن بسیار ضروری است. یکی از خطرات کمبود ویتامین B12 بیماری نوروپاتی محیطی است. نوروپاتی محیطی اختلال در اعصابی است که از مغز و طناب نخاعی سرچشمه می‌گیرند. بیماران مبتلا به نوروپاتی محیطی ممکن است شرایطی همانند خارش، بی حسی و احساس غیرمعمول، ضعف و دردهای سوزاننده را تجربه کنند.

فشار خون پایین

در صورت عدم وجود ویتامین B12 کافی، بدن شما نمی‌تواند سلول‌های قرمز خون را به اندازه کافی تولید کند. این یعنی شما در معرض خطر داشتن فشار خون پایین هستید، که از علائم کمبود ویتامین B12 احساس سرگیجه، غش، عدم تمرکز، تاری دید، افسردگی، خستگی و پوست رنگ پریده است.

کم کاری تیروئید

تیروئید مسئول تنظیم رشد و هورمون‌های بدن است. تیروئید برای حفظ عملکرد صحیح خود در بدن نیاز به چندین ماده دارد که یکی از آنها ویتامین B12 است. در صورت کمبود این ویتامین در بدن، غده تیروئید به اندازه کافی هورمون تولید نمی‌کند، و در نتیجه کم کاری تیروئید به وجود می‌آید. آثار هیپوتیروئیدی عبارتند از: افزایش وزن، ضربان قلب پایین، ریزش مو، اختلال در حافظه و آسیب‌های پوستی.

ناباروری و سقط جنین

در سال ۲۰۰۱، یک مطالعه در مجله پزشکی باروری منتشر شد که نشان می‌دهد یکی از علائم کمبود ویتامین B12 ناباروری و همچنین سقط‌های جنین مکرر است. محققان می‌گویند که کمبود این ویتامین باعث تغییراتی در تخمک گذاری زنان می‌شود. همچنین بالا رفتن سطح هموسیستئین، یک علت عمده از دست دادن جنین است.

مشکلات حافظه

سطح پایین ویتامین B12 در بدن شما می‌تواند ابتلا به بیماری زوال عقل را بالا ببرد. ممکن است کارهایی غیر معمول انجام دهید مثلا کلیدهایتان را در یخچال قرار داده یا بسیاری از مسائل پیش پا افتاده روزمره را فراموش کنید. با مصرف ویتامین B12 این علائم از بین خواهد رفت.

بیشتر بخوانید: ویتامین B3 (نیاسین): خواص و علائم کمبود ویتامین b3 و مواد غذایی حاوی نیاسین

سرگیجه

احساس سرگیجه از دیگر علائم کمبود ویتامین B12 است. زمانی که این ویتامین به میزان کافی در بدن نباشد کاهش اکسیژن در اندام‌ها را شاهد خواهیم بود. کمبود اکسیژن نیز می‌تواند سرگیجه، خستگی و احساس کسالت را به همراه داشته باشد. همچنین مشکلات بینایی هم می‌تواند همراه با کمبود این ویتامین بروز کند.

کاهش کیفیت پوست

کمبود ویتامین‌ها به خصوص ویتامین B12  مشکلات بسیاری را برای پوست به وجود خواهند آورد. زمانی که این ویتامین در بدن کافی نباشد سلول‌های گلبول قرمز خون به راحتی تجزیه می‌شوند و این می‌تواند سبب آزاد شدن نوعی رنگدانه به نام بیلی روبین شود.

بیلی روبین سبب رنگ بخشیدن به پوست می‌شود در حقیقت رنگی بودن  پوست از وجود این سلول است. در صورتی که صورت شما رنگ شادابی نداشت به کمبود ویتامین b12 شک کنید.

اضطراب

انرژی بدن از ویتامین B12 حاصل می‌شود. کمبود این ویتامین می‌تواند اضطراب و احتمالا ابتلا به افسردگی را افزایش دهد. این ویتامین در سنتز مواد شیمیایی مغز دخیل است که به تنظیم خلق و خوی انسان بسیار کمک می‌کند. سنتز مواد شیمیایی مغز همان دو عنصر معروف سروتونین و دوپامین است که سبب شادی و هیجانات در انسان می‌شوند. کمبود ویتامین b12 حس افسردگی و اضطراب را افزایش می‌دهد.

دو بینی

سطوح پایین ویتامین B12  در طول زمان آسیب هایی جدی بر بینایی خواهد داشت. عصب بینایی و عروق خونی بینایی به کمک این ویتامین سلامت خواهند ماند. دو بینی یا تار دیدن یا حتی حساسیت به نور که در گذشت زمان از دست دادن بینایی را به همراه دارد.

این نشانه‌ها می‌تواند به طور کلی یا تک تک در بعضی از افراد بروز پیدا کند. در صورتی که این علائم را مشاهده کردید میزان بیشتری ویتامین B12  مصرف کرده و یا با پزشک خود مشورت کنید.

تشخیص و درمان کمبود ویتامین B12

در صورتی که علائم بالا را دارید با یک آزمایش خون ساده می‌توانید متوجه کمبود این ویتامین در بدن شوید. راه جبران ساده است. می‌توانید غذاهای حاوی این ویتامین را مصرف کنید. مانند: ماهی، شیر، پنیر، جگر، قلوه،گوشت گوساله، بوقلمون، جوجه، گوشت گاو همچنین مصرف مکمل‌های ویتامین B12 نیز راه حلی مناسب است.

منبع + +