دیوید ممت: مروری بر آثار و زندگی نویسنده؛ نوشتههایم سیاسی نیست!
دیوید ممت David Mamet متولد ۳۰ نوامبر ۱۹۴۷ در شیکاگو میباشد. از کودکی در رادیو و تئاتر محلی شرکت میکرد. در گودارد کالج، ایالت ورمانت در رشتهی ادبیات انگلیسی تحصیل کرد. در طول تحصیل آشنایی او با “سانفورد مایزنر” استاد تئاتر، شکل گرفت و پس از فارغ التحصیلی، یک گروه تئاتر را بوجود آورد.
دیوید ممت
ممت ابتدا بازیگر بوده است و بعد کارگردان. بعدها به تدریس روی میآورد و در آخر نویسندهای تمام عیار میشود. در واقع استارت نوشتن را برای روشن کردن نکاتی که میآموخت، میزند. دیوید ممت به علت مشکلات مالی نمیتوانست حق اجرای نمایشنامههای بزرگ را بپردازد بنابرین نمایش نامه نویسی را شروع میکند.
دیوید ممت اولین بار اواسط دههی ۷۰ مطرح میشود، دورهای که میلر و ویلیامز مدت هاست نمایش نامه هایشان را نوشتند و از نسل بعد، ادوارد البی هم جا افتاده است. دیوید ممت و سام شپرد در این دوره کمبود نیروی جوان را در تئاتر آمریکا پر میکنند.
در سال ۱۹۹۷، جایزهی ” اوبی” را برای نمایش “انحراف در شیکاگو ” میگیرد. نمایش نامهای که روابط پر تنش میان ۲ زن و ۲ مرد را مطرح میکند که پیش درآمد روابط خصمانهی فمینیستهای آمریکایی با جامعه مرد سالار آمریکا در دهههای ۸۰ و ۹۰ است.
در سال ۱۹۸۱ فیلمنامهی اقتباسی “پستچی همیشه دو بار زنگ میزند” را مینویسد که باب ریفلسن آن را کارگردانی میکند (با بازی جک نیکلسون و جسیکا لنگ) و صحنههای پرتنش و بی پردهی متن ممت و فیلم ریفلسن بار دیگر جنجال به پا میکند.
[su_label type=”important”]بیشتر بخوانید:[/su_label] فیلم Spartan اسپارتان ساختهی دیوید ممت
در سال ۱۹۸۲ برای دومین بار جایزهی “اوبی” را برای نمایشنامهی “ادموند” دریافت میکند. ادموند داستان سقوط مردی جوان در دنیای تبهکاران و جنایتکاران نیویورک است و در واقع دیوید ممت اینجا جامعهای بیمار را نشان میدهد که افراد را مبتلا میکند.
در سال ۱۹۸۳ نمایش نامهی “گلن گری، گلن راس” در “نشنال تیاتر” لندن افتتاح میشود و جایزهی “جامعهی تئاتری وست اند” و جایزهی “الیویر” را میبرد.
در سال ۱۹۸۴ هم در نیویورک افتتاح میشود و جایزهی منتقدان بهترین نمایش نامهی سال و نیز جایزهی پولیتزر را میبرد. گلن گری، یکی از تلخ ترین نمایش نامههای دیوید ممت است و نشان دهندهی دورهی ریاست جمهوری “رونالد ریگان” افراطی ترین و دست راستی ترین حکومت بعد از جنگ جهانی دوم در آمریکاست.
[su_label type=”important”]بیشتر بخوانید:[/su_label] تحلیل نمایشنامه اسب کوچک سیاه اثر دیوید ممت
در دورهی ریاست جمهوری ریگان چند اتفاق مهم وجود دارد؛ لغو کمکهای دولتی و بیمه، برداشتن موانع سر راه سرمایه داری به شکل وحشیانه که تبعاتش برد و باختی تلخ بود.
برندگان، قشر فوقانی و پولدار بودند و بازندگانِ بزرگ، قشر متوسط و فقیر جامعه. در واقع در این دوره برای اولین بار در آمریکا، نسل جدید فقیرتر از نسل قبلی میشوند و هم زن و هم مرد برای گذران زندگی کار میکنند.
در سال ۱۹۸۹ فیلم “ما فرشته نیستیم” نوشتهی دیوید ممت به کارگردانی نیل جوردن ساخته میشود. داستان دو زندانی فراری که خود را در لباس کشیش پنهان میکنند تا از شر قانون در امان باشند.
در سال ۱۹۹۲ نمایش نامهی اولئانا را روی صحنه میبرد که واکنشهای افراطی از سوی فمینیستها و ضد فمینیستها بوجود میآورد، طوری که در بین پردهها درگیری میان افراد شکل میگرفت.
[su_label type=”important”]بیشتر بخوانید:[/su_label] نمایشنامه بوفالوی آمریکایی نوشتهی دیوید ممت
یکی از برترین فیلمهای ساخته شده توسط خود دیوید ممت ” اسپارتان spartan ” است با بازی وال کیلمر، ( بعد از حوادث ۱۱ سپتامبر است، زمانی که اقداماتی علیه تروریستها به عمل میآید و لایحه وطن پرستی مطرح میشود) اسپارتی، ماجرای دزدیده شدن دختر رئیس جمهور توسط خود رئیس جمهور است که میخواهد از شر دخترش خلاص شود و او را به عنوان بردهی جنسی به دبی میفرستد.
در طول این پروسهی ساختگی ماموری را درگیر این ماجرا میکنند ولی مامور اعزامی تمامی نقشهها را میفهمد و جان دختر رییس جمهور را نجات میدهد و من بعد مجبور است باقی عمر خود را پنهانی و بدون هویت بگذراند. در فیلم اسپارتان یا اسپارتی، ریاست جمهوری منجی نیست بلکه جانی است و کاخ سفید مرکز فساد معرفی میشود.
بسیاری از کارهای دیوید ممت انتقادی اند ولی او همیشه انکار کرده است که یک نمایش نامه نویس سیاسی است و اعتقاد دارد که نمایش نامه هایش دراماتیک اند. او تئاتر را وسیلهی مناسبی برای بحث و جدل سیاسی نمیداند چون اعتقاد دارد تئاتر در این زمینه آنقدر که باید، موثر نیست.
در بوفالوی آمریکایی بر اثر فشار فقر، شخصیتها نقشهی دزدی میکشند ولی به جایی نمیرسند و به جان هم میافتند.
[su_label type=”important”]بیشتر بخوانید:[/su_label] نمایشنامه اولئانا نوشتهی دیوید ممت، همان جایی که ترجیح میدهم آنجا باشم
فروشندگان املاک در گلن گری افرادی درمانده اند و نقشی را بر عهده دارند که از پس آن سخت بر میآیند و همه بر اثر فشار مادی دست به کارهایی میزنند و تلاش هایشان نیز نتیجه نمیدهد.
در اولئانا، شخصیتها انگار حرف هم را نمیفهمند و ارتباط واحدی را تشکیل نمیدهند و این عدم ارتباط کار را به جاهای باریک میرساند.
بیشتر آثار دیوید ممت، طرح برجستهای ندارند و بیشترین تاکید ممت روی شخصیتها و گفت و گوهاست. شخصیتها مدام در حال حرف زدن و تکرار کردن حرف هایشان اند و کلمات رکیک هم به زبان میآورند.
گفت و گو در آثار دیوید ممت با گفت و گوهای دراماتیکی که بارها مطرح شده است متفاوت است (فشردهگی، عاطفی، تاثیرگذار و …) و منتقدان عنوان خاصی برای گفت و گوهای ممت در نظر گرفته اند: mamet speak.
دیوید ممت ممتاز برترین و پر آوازه ترین نویسندگان ِ نسل سوم نمایش و ادبیات نمایشی در آمریکاست که همهی آثارش چه در تئاتر و چه در سینما، همیشه جزو جنجالی ترین و اثر گذارترینها بوده است.
به عنوان به نمایشنامه نویس حرف نداره ولی به عنوان یک کارگردان ابدا باهاش موافق نیستم