دانستنی‌های سلامتی

علائم کبد چرب و راه های مقابله با کبد چرب که باید بدانید!

علل و علائم کبد چرب

کبد چرب به شرایطی اطلاق می شود که طی آن ساخت میزان چربی در کبد افزایش پیدا می کند. علائم کبد چرب مشخص نیست. ممکن است فرد، احساس خستگی و بی حالی داشته باشد و یا در نواحی شکم احساس ناراحتی کند. رایج ترین دلیل کبد چرب ، نوشیدن زیاد الکل و نوشیدنی های سنگین است.

۳+

همه ما درباره بیماری کبد چرب شنیده ایم اما شاید علائم کبد چرب را داریم و خودمان نمی دانیم که چیست. نظر به این که کبد، یکی از حیاتی ترین عضوهای بدن است، ناسالم بودن آن مشکلاتی جدی برای ما به وجود خواهد آورد. اما این بیماری درمان خاصی ندارد، بلکه انتخاب یک سبک زندگی سالم و مناسب و رعایت مستمر آن، بهترین راه برای پیشگیری و درمان کبد چرب می باشد. در ادامه با نت نوشت همراه باشید تا با علائم کبد چرب و راه های مقابله با آن بیشتر آشنا شوید. کبد چرب به شرایطی اطلاق می شود که طی آن ساخت میزان چربی در کبد افزایش پیدا می کند. داشتن چربی به اندازه نرمال در کبد، طبیعی است، اما مقدار زیاد آن برای سلامت بدن مشکلاتی را به وجود خواهد آورد. کبد، دومین عضو بدن از لحاظ اندازه است و وظیفه اش این است که همه غذاها و نوشیدنی هایی را که می خوریم، پردازش کند و به نوعی مواد مضر در خون را تصفیه کند. در صورتی که چربی کبد، بیش از حد نرمال باشد، این پردازش نیز با مشکل مواجه خواهد شد. چربی کبد زمانی بیش از اندازه به شمار می رود که مقدار آن به ۵ تا ۱۰ درصد بیش از وزن کبد برسد.

به طور طبیعی زمانی که سلول های کبدی آسیب دیده باشند، این عضو، سلول های جدیدی را تولید می کند. اما هنگامی که به طور مکرر آسیب ببیند، زخم هایی که طولانی مدت هستند بر روی آن به وجود می آیند. به این شرایط سیروز می گویند. کبد چرب از آن دسته آسیب هایی است که در صورت اقدام مناسب برای درمان آن و همچنین تغییر سبک زندگی از بین می رود. در بسیاری از موارد، علائم کبد چرب بروز نمی کند. تا زمانی که شرایط حاد نشود، علائم خاصی نیز مشاهده نخواهد شد. بنا به مقاله ای در ژورنال علمی بنیاد کبد آمریکا، ۱۰ الی ۲۰ درصد آمریکایی ها مبتلا به بیماری کبد چرب، بدون داشتن سیروز و یا درگیر التهابات کبدی هستند. بیشتر این افراد ۴۰ تا ۶۰ سال سن دارند. چرب بودن کبد در صورتی که تشخیص داده نشده و درمان نشود، می تواند برای این عضو بسیار زیان آور و مخرب باشد و منجر به ضعف کبد شود.

بیشتر بخوانید: خواص خارمریم برای پاکسازی کبد

علائم کبد چرب چیست؟

در کل، علائم کبد چرب مشخص نیست. ممکن است فرد، احساس خستگی و بی حالی داشته باشد و یا در نواحی شکم احساس ناراحتی کند. در این صورت، اندازه کبد تغییر می کند و بزرگ می شود که پزشک می تواند طبق آزمایش های فیزیکی آن را تشخیص دهد.

بنابراین چربی اضافی در کبد باعث التهاب می شود. اگر کبدتان ملتهب باشد احتمالاً این علائم را احساس خواهید کرد:

اگر کبد چرب منجر به سیروز و یا ضعف کبد شود، علائم کبد چرب به این صورت خواهند بود:

  • احساس بزرگ شدن شکم و پر شدن مایعی درون آن
  • زردی پوست و زرد شدن سفیدی چشم ها
  • سرگیجه
  • خونریزی

بیشتر بخوانید: علت کبد چرب چیست؟ کبد چرب یک بیماری پنهان ولی بسیار خطرناک!

چه مواردی باعث وقوع بیماری کبد چرب می شوند؟

رایج ترین دلیلی که منجر به کبد چرب می شود، نوشیدن زیاد الکل و نوشیدنی های سنگین است. اما در بسیاری از موارد، پزشکان قادر به تعیین دلیل ایجاد کبد چرب در افرادی که الکل مصرف نمی کنند، نیستند.

کبد هنگامی چرب می شود که بدن، بیش از اندازه چربی تولید کند و یا نتواند به سرعت، آن ها را متابولیزه کند. چربی های اضافی در سلول های کبد ذخیره می شوند و در اثر جمع شدن زیاد از حد آن ها، کبد چرب ایجاد می شود. داشتن رژیم غذایی که به مقدار زیاد حاوی چربی و قند باشد، علت اصلی کبد چرب نیست؛ اما زمینه وقوع آن را فراهم خواهد کرد.

در کنار نوشیدنی های الکلی، این موارد هم سبب به وجود آمدن کبد چرب خواهند شد:

  • چاقی و اضافه وزن
  • Hyperlipidemia یا وجود قند بیش از اندازه در خون
  • دیابت
  • دلایل ژنتیکی
  • کاهش سریع وزن
  • عوارض جانبی یک سری داروها مانند آسپرین، استروئیدها، تاموکسیفن (Nolvadex) و تتراسایکلین

بیشتر بخوانید: دشمنان کبد خود و عوامل خطر ساز برای کبد را بشناسید!

گونه های مختلف کبد چرب و علائم کبد چرب

کبد چرب به دودسته اصلی تقسیم می شود: الکلی و غیر الکلی

– بیماری کبد چرب غیر الکلی

بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD)، زمانی اتفاق می افتد که کبد به سختی بتواند چربی ها را از بین ببرد که باعث می شود این مقدار، بیشتر در کبد بماند. دلیل آن به الکل مربوط نیست. کبد چرب غیر الکلی زمانی مشخص می شود که بیش از ۱۰ درصد کبد را فرا گرفته باشد.

– کبد چرب الکلی

کبد چرب الکلی با مصرف بیش از حد الکل در ارتباط است. نوشیدن بی رویه الکل منجر به آسیب رسیدن به کبد می شود و در نتیجه، کبد نمی تواند چربی ها را از بین ببرد. خودداری از مصرف این نوشیدنی ها، وضعیت را بهتر خواهد کرد. ممانعت از نوشیدن الکل بعد از شش هفته، چربی را ناپدید خواهد کرد. اما اگر نوشیدن آن ادامه پیدا کند، امکان ایجاد سیروز کبدی وجود دارد.

بیشتر بخوانید: درمان کبد چرب با گیاهان دارویی و مواد غذایی

steatohepatitis الکلی (NASH) و steatohepatitis غیرالکلی

وقتی چربی بیش از اندازه تولید شود، کبد رو به ملتهب شدن می رود. اگر دلیل اصلی آن الکل نباشد، از نوع steatohepatitis غیرالکلی است. این بیماری می تواند منجر به ضعف کبد شود.

در صورت بروز بیماری مذکور، علائم کبد چرب اینگونه ظاهر خواهند شد:

  • کم اشتهایی
  • حالت تهوع
  • استفراغ
  • دردهای شکم
  • زردی

در صورت درمان نشدن این بیماری، اختلالات جدی در عملکرد کبد و ضعف در آن به وجود خواهد آمد.

بیشتر بخوانید: بالا بودن آنزیم‌ های کبدی در آزمایش آنزیم های کبدی نشانه چیست؟

علائم کبد چرب حاد در دوران بارداری

اگر چه کبد چرب حاد در بین افراد، کمیاب است، اما عاملی تهدید کننده برای زندگی فرد مبتلا به خصوص در دوران بارداری است.

علائم کبد چرب در سه ماهه سوم بروز پیدا می کنند:

  • حالت تهوع شدید
  • درد در نواحی بالا و سمت راست شکم
  • زردی
  • ناراحتی و بیقراری

اکثر زنان بعد از زایمان وضعیت شان بهتر شده و دیگر عوارضی احساس نمی کنند.

بیشتر بخوانید: سم زدایی کبد با این مواد غذایی معجزه آسا به آسانی امکانپذیر است

چه کسانی در معرض ابتلا به کبد چرب هستند؟

همان طور که گفته شد، کبد چرب به علت ساخته شدن زیاد چربی به وجود می آید. داشتن دیابت نوع ۲، ریسک ابتلا به کبد چرب را افزایش می دهد. چربی جمع شده در کبد با مقاومت به انسولین در ارتباط است که بیشترین علت ابتلا به دیابت نوع ۲ نیز می باشد. محققان اثبات کرده اند که داشتن رژیمی سرشار از کولین (ماده ای که به وفور در بافت های حیوانی و گیاهی یافت می شود)، ریسک کبد چرب را به شدت کم می کند.

دیگر عواملی که سبب ابتلا به کبد چرب می شوند:

  • مصرف بی رویه الکل
  • استفاده از یک سری داروها مانند استامینوفن بیش از حد دوز مجاز
  • بارداری
  • کلسترول بالا
  • سطح بالای تری گلیسیرید
  • سوء تغذیه
  • سندرم متابولیک

بیشتر بخوانید: استامینوفن برای کبد دشمن درجه یک است، از آن دوری کنید!

کبد چرب با چه روش هایی شناسایی می شود؟

– آزمایش فیزیکی

اگر کبدتان ملتهب شده باشد، پزشک شما می تواند به وسیله بررسی شکم جهت تشخیص بزرگ شدن کبد، آن را شناسایی کند. در صورت داشتن خستگی و یا کاهش اشتها، آن را با پزشک در میان بگذارید. همچنین او را در مورد میزان مصرف الکل و سوابق دارویی تان آگاه کنید.

– آزمایش های خون

بر طبق آزمایش خونی که انجام داده اید، پزشک متوجه خواهد شد که آیا آنزیم های درون کبد، بیش از حد نرمال هستند یا خیر. اما این کار، یک راه حل قطعی برای تشخیص کبد چرب نیست. آنالیزهای بیشتری برای شناسایی آن و کسب اطمینان باید انجام شود.

– آزمایش های تصویربرداری

ممکن است پزشک از امواج اولتراسوند برای تعین میزان چربی در کبد استفاده کند. چربی موجود در کبد به صورت هاله ای سفید در تصویر نشان داده می شود. دیگر روش ها مانند سی تی اسکن و ام آر آی نیز در این زمینه کمک کننده خواهند بود.

یکی دیگر از آزمایش ها که مشابه اولتراسوند است، فیبرواسکن می باشد. فیبرواسکن، همانند اولتراسوند، امواج را جهت تعیین حجم کبد و مقدار چربی موجود در آن به بدن می فرستد.

این تصاویر می توانند مقدار چربی کبد را مشخص کنند، اما عوارضی را هم به دنبال دارند.

– بیوپسی کبد

در روش بیوپسی، پزشک به وسیله یک سوزن، مقداری از بافت کبد را برمی دارد و روی آن آزمایشاتی انجام می دهد. او، برای فرد، بی حسی تزریق می کند تا درد از بین برود. این، مطمئن ترین راهی است که کبد چرب را تشخیص می دهد. همچنین به پزشک کمک می کند تا دلیل اصلی ابتلا به این بیماری را بیابد.

بیشتر بخوانید: خواص گیاه قاصدک برای سم زدایی کبد، ریه ها و پیشگیری از سرطان کبد

نحوه درمان کبد چرب به چه صورت است؟

دارو و یا عمل جراحی خاصی برای کبد چرب وجود ندارد. در عوض، پزشک به شما توصیه هایی می کند که بتوانید عوامل به وجود آورنده بیماری را از بین ببرید. این توصیه ها عبارتند از:

  • محدود و یا قطع کردن مصرف نوشیدنی های الکلی
  • کنترل سطح کلسترول و کم کردن میزان شکر مصرفی و اسیدهای چرب اشباع شده
  • کم کردن وزن
  • کنترل قند خون

اگر به دلیل عادت های نادرست غذایی به کبد چرب مبتلا شده اید، پزشک به شما توصیه خواهد کرد که میزان تمرینات ورزشی را افزایش دهید و غذاهایی را که منجر به ایجاد این بیماری شده اند، از رژیم تان حذف کنید. کاهش میزان کالری که در روز دریافت می کنید، وزن را کم کرده و وضعیت کبد را بهبود می بخشد.

همچنین می توانید این بیماری را به وسیله حذف غذاهای چرب و شیرین بهبود دهید. مواد غذایی سالم مانند میوه های تازه، سبزیجات و حبوبات را جایگزین کنید. گوشت سفید مانند مرغ و ماهی را به جای گوشت قرمز استفاده کنید.

بیشتر بخوانید: درمان کبد چرب با گیاهان دارویی و مواد غذایی

کبد چرب در طولانی مدت

در بسیاری از موارد، کبد چرب منجر به ایجاد بیماری های کبدی نمی شود. کبد می تواند خودش را بازسازی کند. پس اگر راه حل های لازم را برای درمان کلسترول بالا، دیابت و یا چاقی به کار گیرید، می توانید در بهبود این بیماری موثر واقع شوید. اگر نوشیدن الکل به یکی از کارهای روزمره تان تبدیل شده، هر چه زودتر آن را ترک کنید و یا آن را به مقدارهای بسیار کم در روز کاهش دهید تا کبدتان وضعیت بهتری پیدا کند. بیوپسی کبد به خوبی می تواند آسیب های وارد شده به این عضو و شدت آن ها را شناسایی کند و راه حل درمانی مناسبی را ارائه دهد.

اگر کبد چرب به همان صورت باقی بماند و درمان نشود، به بیماری های کبدی و سیروز کبدی خواهد انجامید. میزان پیشرفت سیروز به دلایل ایجاد آن بستگی دارد. در کبدهای چرب الکلی، تداوم نوشیدن الکل به پیشرفت سیروز منجر خواهد شد و حتی باعث ضعف کبد می شود.

گونه کبد چرب غیرالکی هم در صورت عدم درمان، پیشرفت می کند؛ اما اغلب، موجب سیروز و سایر بیماری های کبدی نمی شود. ولی در صورت بروز علائم steatohepatitis, امکان بیشتری برای وقوع سیروز وجود خواهد داشت. ۲۵ درصد از افرادی که steatohepatitis داشتند، پس از مدتی دچار سیروز کبدی شدند.

اگر کبد چرب پیشرفت کند و منجر به سیروز شود، احتمال بروز مشکلات جدی برای کبد و همچنین مرگ به طرز قابل توجهی افزایش خواهد یافت. ۵۰ درصد از افرادی که سیروز داشتند، پس از مدتی ضعف کبد را هم تجربه کردند. در صورت بروز این اتفاق و اقدام نکردن برای درمان، طول مدت زنده ماندن فرد به دو سال نیز نمی رسد.

بیشتر بخوانید: بیماری کلستازیس چیست؟ علائم و درمان

چگونه می توان از بروز کبد چرب جلوگیری کرد؟

محافظت و توجه به سلامت کبد، یکی از بهترین راه هایی است که می تواند عملکرد کبد را تقویت کرده و آن را از بروز بیماری ها مصون نگه دارد. این کار شامل ننوشیدن الکل و یا نگه داشتن حد مناسب نوشیدن الکل می شود. بنا به گفته مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC)، میزان متوسط و مجاز مصرف نوشیدنی های الکلی، روزانه یک لیوان برای زنان و دو لیوان برای مردان است. باید توجه داشته باشید که در آداب و احکام اسلامی مصرف انواع مشروبات الکلی حرام و ممنوع است، اما با توجه به وجود آمار و ارقام علمی در این مقاله ما در نت نوشت جهت اطلاعات عمومی این مقادیر را لحاظ کردیم.

به توصیه های پزشک عمل کنید و همان طور که گفته شد، برای دیابت و کلسترول بالا، داروها را به موقع مصرف کنید. به علاوه، روزانه حداقل ۳۰ دقیقه را برای انجام تمرینات ورزشی و پیاده روی در نظر بگیرید تا وزنتان را مدیریت کرده و بدن را در وضعیت سالمی قرار دهید.

نویسنده: زهرا اسلامی

منبع: www.healthline.com

۱ دیدگاه

پاسخی بگذارید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

پربازدیدترین‌های این هفته در نت‌نوشت

برو بالا