غیر مجاز فیلمی است که در سال ۱۳۹۴ توسط حسین یکتا پناه ساخته شده است. یکتا پناه پیش از این جمعه را کارگردانی کرده بود که در بخش نگاه نو جشنواره کن موفق به کسب جایزه دوربین طلایی شد. در فیلم غیر مجاز بازیگرانی چون میلاد کی مرام، لوون هفتوان، لیلا زارع و پریوش نظریه به ایفای نقش می‌پردازند. در ادامه با نقد فیلم غیر مجاز با نت نوشت همراه باشید.
فیلم غیر مجاز کاری از حسین یکتاپناه
پیش از آغاز نقد فیلم غیر مجاز به سراغ داستان این فیلم می‌رویم، داستان فیلم غیر مجاز از این قرار است که دختری برای پیدا کردن نامزد خود از شهرستان به تهران می‌آید. او در این سفر با اتفاقاتی روبرو می‌شود که به هیچ وجه انتظار آن‌ها را نداشته است.
وقتی خلاصه‌‌ی این فیلم را تا همینجا می‌خوانیم با سوژه یی روبرو می‌شویم که احتمالا بسیار کلیشه‌ای به نظرمان می‌رسد. اما شاید کلیشه بودن موضوع فیلم و یا سوژه‌‌ی آن آنقدر مهم نباشد که پرداختن به آن موضوع مهم است. زیرا خواه ناخواه سوژه‌های انسانی محدود و پایان پذیر هستند.
چیزی که یک اثر را متمایز می‌کند شاید نوع نگاه به سوژه و پرداختن به آن است. اما آیا فیلم غیر مجاز این نگاه متمایز و یا دقیق را در خود دارد یا خیر؟
بیشتر بخوانید: معرفی فیلم اجاره نشین‌ها اثری ماندگار از داریوش مهرجویی محصول ۱۳۶۵
در نقد و بررسی فیلم غیر مجاز باید گفت که در این اثر مسایلی از قبیل ترس، مشکلات با ناپدری، فرار و تجاوز مطرح می‌شوند. اما این مسائل، آسیب هایی است که تا به حال هم در ملودرام‌های سطحی شاهد آن‌ها بوده ایم و هم در آثار فاخر سینمایی.
اما اتفاقی که در غیر مجاز افتاده، آنقدر عمیق نیست که بتوان آن را در زمره آثار قابل تامل دانست. این دسته دغدغه هایی که فیلمساز در غیر مجاز مطرح کرده ممکن است ما را به یاد فیلم‌های دهه‌‌ی هشتاد سینمای ایران بیندازد که شاید در آن زمان مطرح کردن آن‌ها جسارت به حساب می‌آمد.
اما امروز ممکن است مخاطب با دیدن غیر مجاز به این فکر کند که تا کی قرار است این مسائل تکراری بارها مطرح شده، مطرح شود و هیچ اتفاق خاصی هم نیفتاد.
بیشتر بخوانید: معرفی فیلم قاتل اهلی کاری از مسعود کیمیایی, کلیشه‌های کسل‌کننده و دغدغه‌های ناقص
در ادامه تحلیل فیلم غیر مجاز باید گفت که شاید این اثر دغدغه هایی اجتماعی داشته است و قرار بوده تا به عنوان فیلمی در ژانر اجتماعی نمایش داده شود اما فیلمنامه در همان ابتدا ممکن است مخاطب را دچار سردرگمی کند. مخاطب تا بیست دقیقه‌‌ی اول فیلم متوجه نمی‌شود که چه می‌گوید و برای چه می‌گوید. احتمال دارد که دلیل این اتفاق منسجم نبودن “داستان” در فیلم باشد.
فیلمنامه، یک داستان دراماتیک را در خود کم دارد. فیلمنامه اتفاقات و شخصیت هایی را در فیلم وارد کرده که به راستی ما را به یاد سریال‌های متوسط تلویزیونی می‌اندازد.
نمونه‌‌ی این مسئله آشنایی شخصیت اصلی فیلم “توکا” با دو دختر مواد فروش است که شخصیت پردازی این دو دختر آنچنان سطحی پرداخت شده که مخاطب می‌تواند حتی دیالوگ‌های آن‌ها را حدس بزند دیگر چه برسد به کنش‌های آن ها. شخصیت‌های دیگر فیلم نیز مانند این دو شخصیت به شدت قابل پیش بینی ظاهر شده اند.
بیشتر بخوانید: معرفی فیلم احتمال باران اسیدی کاری از بهتاش صناعی ها
در نقد فیلم غیر مجاز نباید از قلم انداخت که داستان فیلم غیر مجاز در بعضی پلان‌ها چنان چند پاره می‌شود که ما را به این فکر می‌اندازد که فیلم حتی در تدوین هم دارای اشکالاتی است و یا این که اگر کارگردان خواسته که پلان‌ها اینچنین نمایش داده شوند،
مخاطب منظور او را متوجه نمی‌شود. اگر در نظر بگیریم که غیر مجاز فیلمی اجتماعی با پیامی مشخص برای دختران جوان است، بازهم احتمالا به نظرمان می‌رسد که برای پیام دادن نیز باید کمی عمیق تر به مسائل مطرح شده و خصوصا شخصیت‌ها پرداخته می‌شده است.
برای پیام دادن و اثر گذاری لازم است که شخصیت‌ها حس همذات پنداری و یا حداقل همدردی را در مخاطب زنده کنند که به احتمال زیاد این اتفاق هرگز برای مخاطب غیر مجاز رخ نخواهد داد. نکته‌‌ی دیگر بازی‌های متوسط بازیگران در “غیر مجاز” است که از همه بیشتر بازی “میلاد کی مرام” گفتنی است. میلاد کی مرام انگار همان شخصیت فیلم‌های “مستانه” و “ملی و را‌های نرفته اش” را در “غیر مجاز ادامه می‌دهد.
بیشتر بخوانید: معرفی فیلم یک روز بخصوص کاری از همایون اسعدیان
بیشتر بخوانید: تحلیل فیلم لیلا کاری از داریوش مهرجویی
