خواص ارزن را دست کم نگیرید؛ زمان استفاده از ارزن فرا رسیده است!
تا از غلات صبحت می‌شود احتمالا قوطی سریال صبحانه تان را به خاطر می‌آورید که کمی هم از دست آن خسته شده اید. شاید هم ارزن را فقط غذای پرنده‌ها بدانید. ولی بد نیست ارزن را به عنوان یک انتخاب در نظر بگیرید و شاهد تاثیرات خواص ارزن بر سلامت تان باشید. حساسیت به غلات حاوی گلوتن روز به روز بیشتر می‌شود. اگر شما هم جدای از بیماری سلیاک، احساس می‌کنید که با خوردن غلات حاوی گلوتن مثل انواع نان گندم دچار حساسیت هایی مثل خارش و قرمزی پوست یا باد کردن شکم می‌شوید، بد نیست به سراغ ارزن بروید. ارزن دانه کوچکی با انواع متفاوت است امروز در نت‌نوشت با خواص ارزن آشنا می‌شوید.
ارزن چیست؟
خواص ارزن را دست کم نگیرید؛ ارزن فقط غذای پرندگان نیست
اگر چه انواع مختلفی از ارزن Millets در سراسر دنیا رشد می‌کنند، اما متداول‌ترین آن ارزن مرواریدی است. از نظر تاریخی به احتمال زیاد ارزن از آفریقا نشات گرفته است. اما پس از آن حدود ده هزار سال قبل، در آسیا و خاورمیانه گسترش یافت.
در سراسر دنیا ۶ نوع ارزن کشت می‌شود که خواص ارزن‌ها نیز متفاوت است. ارزن‌های ایران ارزن‌های معمولی و گاورس می‌باشد. بدین صورت که گاورس در کاشان و ارزن پروسو در مازندران کشت شده و هر دو به عنوان توده‌های بومی در این منطقه مطرحند. علت اصلی پتانسیل عملکرد کم ارزن‌ها فصل رشد کوتاه آنهاست. ولی اگر بتوانید از نوع مرواریدی و انگشتی آن که بیشتر در آفریقا و هند کاشت می‌شود برای خوردن پیدا کنید بهتر است.
ارزش تغذیه‌ای ارزن
۱۰۰ گرم ارزن حاوی فیبر، پروتئین، کلسیم و آهن است که بسته به نوع ارزن میزان آن‌ها با هم فرق می‌کند. ولی به دلیل خواص تغذیه ای، ارزن می‌تواند جایگزین خوبی به جای برنج و گندم باشد.
| نام غله | فیبر – گرم | پروتئین – گرم | کلسیم – گرم | آهن – گرم |
| ارزن مرواریدی | ۳/۲ | ۸/۱۱ | ۴۲ | ۱۱ |
| ارزن انگشتی | ۶/۳ | ۳/۷ | ۳۴۴ | ۹/۳ |
| برنج | ۱ | ۶ | ۳۲ | ۸/۱ |
| گندم | ۲ | ۸/۱۱ | ۳۰ | ۵/۳ |
خواص ارزن
بیشتر بخوانید: مضرات ذرت بو داده را بدانید : ذرت بوداده بخوریم یا نه؟
خواص آنتی اکسیدانی
تمام انواع ارزن حاوی فیتوکمیکال هایی است که پولی فنول نامیده می‌شود و یکی از قوی ترین آنتی اکسیدان‌ها محسوب می‌شود. این نوع آنتی اکسیدان درست مثل یک فلاش تانک رادیکال‌های آزاد بدن را تخلیه می‌کند و بیرون می‌ریزد. به همین دلیل ارزن یک سم زدای خوب در پیشگیری از بیماری‌های قلبی، سرطان، بیماری‌های با منشا ویروسی بسیار قوی عمل می‌کند و التهابات را کاهش می‌دهد.
ارزن مرواریدی و ارزن انگشتی از این نظر خاصیت آنتی اکسیدانی بیشتری دارند.
کنترل دیابت با استفاده از خواص ارزن
ایندکس گلیسمیک همه انواع ارزن پایین است و به دلیل فیبر زیاد قابل حلی که دارد قند خون را کنترل کرده و یک دوست خوب برای بیماران دیابتی است. برای دیابت نوع ۲ ارزن انگشتی سوپرغذایی است که بیماران دیابتی نباید از آن غافل شوند.
به دلیل داشتن منیزیم، ارزن به میزان زیادی گیرنده‌های انسولین را کارآمد کرده مقاومت به انسولین را در بیماران دیابتی کاهش می‌دهد. مطالعات نشان می‌دهد که مصرف ارزن دیابت را تا ۳۰ درصد کاهش می‌دهد.
مناسب قلب
منیزیم موجود در ارزن به راحتی قادر است خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و سکته‌ها را کاهش دهد. چرا که ارزن اجازه نمی‌دهد رگ‌ها و عروق گرفته شوند و دیواره هایشان از بین برود.
پتاسیم موجود در ارزن عامل دیگر سلامتی آن برای قلب است. مطالعاتی که بر روی حیوانات انجام گرفت نشان داد که ارزن انگشتی و پروسو به میزان زیادی سطح کلسترول خوب خون یا HDL را افزایش می‌دهد.
خواص ارزن مناسب بیماران سلیاکی
ارزن گلوتن ندارد به همین دلیل برای افرادی که به گلوتن گندم حساسیت دارند یا بیماران مبتلا به سلیاک یک جایگزین مناسب محسوب می‌شود.
بیشتر بخوانید: میوه‌های حاوی آنتی اکسیدان بالا و آنتی اکسیدانهای بسیار قوی که باید هر روز استفاده کنید
سپری در برابر سرطان
تحقیقات نشان می‌دهد که فنولیک‌های phenolicsهای موجود در ارزن مثل یک سپر دفاعی اجازه بروز بسیاری از سرطان‌ها را در بدن نمی‌دهد. خاصیت ضد توموری ارزن عامل دیگری است که بهتر است افراد مبتلا به سرطان خون از آن استفاده نمایند.
قوی شدن استخوان‌ها یکی از صدها خواص ارزن
ارزن انگشتی آن قدر کلسیم دارد که مصرف آن به جای شیر، بیشتر استخوان‌ها را تقویت کرده و مانع از کاهش تراکم آن‌ها و ضعیف شدن استخوان‌ها می‌شود. به همین دلیل اگر بدن تان قادرنیست کلسیم مورد نیاز را تامین کند باید این ماده معدنی را از مواد غذایی تهیه کنید که ارزن انگشتی جایگزین خوبی است.
بیشتر بخوانید: خواص جو دوسر : با جودوسر معجزه‌ای در دستگاه گوارش و بدن‌تان اتفاق می‌افتد
هضم آسان
افرادی که هر نوع مشکلی در دستگاه گوارش دارند مثل اسهال، یبوست، نفخ بهتر است به ارزن اعتماد کنند. چون ارزن بخصوص ارزن مرواریدی آن قدر فیبر دارد که عملکرد دستگاه گوارش را متوازن و متعادل می‌کند. ارزن به دلیل نداشتن گلوتن هیچ حساسیتی ایجاد نمی‌کند. مشکلی که نه تنها بیماران مبتلا به سلیاک بلکه افرادی که بیماری‌های گوارشی دارند از آن یعنی حساسیت رنج می‌برند.
پیشگیری از سنگ صفرا از خواص ارزن
افرادی که فیبر کافی مصرف نمی‌کنند یا سیگاری هستند و چربی خون دارند بیشتر در معرض ابتلا به سنگ کیسه صفرا قرار می‌گیرند. استفاده از ارزن ۱۷ درصد بروز سنگ کیسه صفرا را کاهش می‌دهد. به همین دلیل در افرادی که از ارزن در رژیم غذایی خود استفاده می‌کنند معمولا سنگ کیسه صفرا دیده نمی‌شود.
بیشتر بخوانید: خواص ماش : ۱۰ خاصیت ماش برای سلامتی که باور نمی‌کنید!
کنترل وزن از خواص ارزن
ارزن فیبر بسیار زیادی دارد. در نتیجه وقتی خورده شود حجم معده را به خوبی پر می‌کند و شخص به دلیل احساس سیری کمتر غذا می‌خورد. کاهش کلسترول و افزایش حساسیت به انسولین از دیگر عواملی است که خوردن آن باعث کنترل چاقی و کاهش وزن می‌شود.
حال بهتر و خواب راحت
استاندارد توصیه مصرف ارزن در هر وعده غذایی ۱۲۰ گرم است. در این مقدار ارزن آمینواسیدی به نام تریپتوفان وجود دارد. این آمینو اسید برای ترشح هورمون سروتونین مورد نیاز است تا حال روحی شما خوب باشد و افسرده نباشید. در ۱۲۰ گرم ارزن ۴۲ درصد از نیاز روزانه بدن به تریپتوفان تامین می‌شود. این آمینواسید کیفیت خواب را هم بهبود می‌بخشد. در عین حال از خواص ارزن این است که باعث می‌شود صبح سرحال تر باشید. تریپتوفان همچنین عملکردهای شناختی مغز را بهتر کرده، حافظه و یادگیری تان هم بهتر و سریع تر می‌شود.
بیشتر بخوانید: خواص سویا : سویا ،یک پروتئین با هزاران خواص که هرگز از آن غافل نشوید!
عقب انداختن پیری و چین و چروک پوست از خواص ارزن
آنتی اکسیدان‌ها و فنولیک‌های موجود در ارزن عنصر ضد پیری است. ارزن با خاصیت ضد میکروبی و ضد التهابی خود مانع ار تخریب و از بین رفتن سلول‌ها می‌شود. خاصیت کلاژن سازی ارزن از دیگر خاصیت‌های ضد پیری است که باعث جوان تر ماندن پوست و جلوگیری از جین و چروک آن می‌شود.
سرعت ترمیم زخم ها
مطالعات نشان داده است خوردن ارزن طی ۱۶ روز باعث خوب شدن سریع تر زخم‌های بدن می‌شود. هر چند این تحقیق در مورد خواص ارزن بر روی حیوانات انجام شده و در باره انسان نیاز به تحقیقات بیشتری است.
افزایش شیر در دوران شیردهی
ارزن بدون هیچ عارضه جانبی یکی از راه حل‌های گیاهی مطمئن برای افزایش شیر مادران است.
بیشتر بخوانید: خواص نخود : نخود بخورید و بدن‌تان را از این همه بیماری دور نگاه دارید!
جایگزین مناسب برنج و گندم
در ژاپن خیلی از مواقع به جای برنج از ارزن استفاده می‌شود که همراه با توفو و سبزیجات خورده می‌شود. آفریقا و هند نیز از دیگر نواحی دیگری در جهان است که ارزن به عنوان منبع اصلی تامین غذا محسوب می‌شود.
بیشتر بخوانید: خواص لوبیا سبز : با لوبیا سبز با این بیماری‌ها خداحافظی کنید!
مثل همیشه به اندازه مصرف کنید
در انتهای مرور خواص ارزن باید گفت طبق راهنمای تغذیه‌ای قوانین آمریکا میزان مصرف روزانه ارزن بهتر است هر وعده غذایی حاوی ۱۶ گرم ارزن باشد که برای زنان ۳ تا ۶ وعده و برای مردان ۴ تا ۸ وعده می‌تواند در طی روز شود. یعنی بهتر است ارزن در بین وعده‌های غذایی تقسیم بندی شود.
مصرف زیاد ارزن هرچند عارضه خطرناکی ندارد ولی در افراد مبتلا به یبوست به دلیل جمع شدن زیاد فیبر باعث ناراحتی می‌شود. به همین دلیل این افراد بهتر است ارزن را به تدریج به رژیم غذایی خود اضافه کنند و نوشیدن آب را فراموش نکنند.
افراد مبتلا به بیماری‌های تیروئیدی هم بهتر است کلا از مصرف ارزن صرف نظر نمایند. هر چند میزان کم ارزن ممکن است ضرری برای بیماران تیروئیدی نداشته باشد چنانچه به هر دلیلی می‌خواهید از ارزن در رژیم غذایی خود استفاده کنید حتما نظر یک متخصص تغذیه یا پزشک معتمد را جویا شوید.
