فیلم کاتیوشا ساخته‌ی علی عطشانی؛ تضاد نسل ها

کاتیوشا به کارگردانی علی عطشانی فیلمی که تضاد نسل‌هایی را نشان می‌دهد که امروزه در جامعه‌‌ی کنونی ما در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند. در خلاصه‌‌ی قصه فیلم کاتیوشا آمده است: «من اگه بخوام توی زندگیم موفق باشم حتماً نباید اونجوری به زندگی نگاه کنم که تو نگاه می‌ کنی.» برای نقد و تحلیل فیلم کاتیوشا با نت نوشت همراه باشید.

فیلم کاتیوشا ساخته‌ی علی عطشانی

بررسی و نقد فیلم کاتیوشا را این چنین آغاز می‌کنیم: در روزهایی که فیلم‌های سخیف فروش‌های میلیاردی دارند، طبیعی است که بازار ساخت این جنس فیلم‌ها بسیار داغ باشد و هر کسی با یک طرح نصفه و نیمه که هیچ گاه نمی‌تواند به قصه‌ای منسجم ختم شود وارد میدان این آشفته بازار شده و فیلم به اصطلاح کمدی بسازد. آخرین فیلم علی عطشانی یک اثر پوچ، کاملا بی‌معنی و سرشار از لحظات به اصطلاح گل درشت است که گویا ایده‌ی اولیه‌اش را مهراب قاسم‌خانی داده است.

در فیلم کاتیوشا هادی حجازی‌فر نقش اصلی فیلم را بر عهده دارد، بازیگری که چندی است در دوران میانسالی خود به شهرت رسیده است. علی کاتیوشا مردیست میانسال که در جنگ هشت ساله ی دفاع مقدس هم شرکت داشته است. او صفحه‌ای در اینستاگرام دارد که در آن حرف‌هایی سیاسی و جنجالی با ده‌ها هزار مخاطبش می‌زند اما با دیگر شاخ‌های اینستاگرام تفاوت دارد. دختر علی کاتیوشا معتقد است که می‌تواند از پدرش یک چهره ی مشهور بسازد و هر روز ویدئوها و سخنرانی‌هایی از او به همراه کلاهخود جنگی و چفیه‌اش می‌گیرد و کاتیوشا هم در این ویدئوها اعتراضات خود را نسبت به وضع کنونی جامعه اعلام و انتقاد می‌کند.

بیشتر بخوانید: من دیوانه نیستم فیلمی از علیرضا امینی؛ قصه‌ای در حد یک خط

در نهایت او به کمک یکی از هم رزمان قدیمی‌اش که حالا رییس یک موسسه‌‌ی بادیگاری است، تصمیم می‌گیرد بادیگارد شود. او بادیگارد پسر یکی از اشخاص مشهور ممکلت می‌شود که به تازگی اعتیادش به مواد را ترک کرده و در ایام تعطیلات نوروز که قرار است در خانه تنها باشد، باید تحت نظر کاتیوشا قرار بگیرد تا مبادا دوباره سر وقت مواد برود.

این جوان بچه پولدار عرشیا نام دارد (با بازی احمد مهرانفر) و مجبور است کاتیوشا را به مدت دو هفته در کنار خود تحمل کند و لب به مواد نزند …

این دو بازیگر سینما به شدت تیپ هستند. تیپ‌هایی تکراری که کارگردان هر چه تلاش می‌کند نمی‌تواند با حضور آن‌ها پیشبردی در روایت داستان رقم بزند. همین تیپ گرایی و تکراری بودن شخصیت‌ها برای دو شخصیت اصلی ضعفی است که تا پایان همراه اثر است. فیلمساز با همان روایت تکراری پسر پولدار و مرد فقیر سراغ داستان رفته است و اتفاقاً این تکرار به شدت در دیالوگ‌ها نیز دیده می‌شود.

بیشتر بخوانید: نقد فیلم شبی که ماه کامل شد اثری از نرگس آبیار؛ ناهار در بهشت

عطشانی می‌خواهد در فیلم کاتیوشا به شکاف طبقاتی بپردازد، اما این مساله را آنقدر غلو شده و بزرگ ارائه می‌دهد که به هیچ وجه قابل باور نیست و شعارزدگی آن دل مخاطب را می‌زند. علاوه بر حجازی فر و مهرانفر، میترا حجار، لیلا اوتادی، ارژنگ امیرفضلی، بیژن بنفشه‌خواه، نیما شاهرخ‌شاهی، قاسم زارع، خشایار راد سایر بازیگرانی هستند که در فیلم کمدی “کاتیوشا” به ایفای نقش پرداخته اند.

سایر شخصیت‌ها نیز بدون گذشته وارد داستان می‌شوند و رابطه شان با یکدیگر شکل نمی‌گیرد. فیلمنامه و کارگردانی می‌خواهند با فشار شخصیت‌ها را داخل داستان تزریق کرده و به خورد مخاطب دهند. شخصیت‌هایی که بی فایده وارد و بی تاثیر خارج می‌شوند.

به طور کلی بازیگران همگی بد ظاهر شده‌اند. مثلاَ سکانسی که نیما شاهرخ شاهی در آن حضور دارد و قرار است که در دقایق پایان فیلم تبدیل به یک سکانس تاثیرگذار باشد، به خاطر بازی بد او عملا تباه شده و فیلم کاتیوشا را نمی‌تواند از غرق شدن در یک سوم پایانی فیلم نجات دهد.

بیشتر بخوانید: نقد فیلم حریم شخصی ساخته‌ی احمد معظمی؛ تاوان فاش اطلاعات خصوصی

فیلم کاتیوشا با پیشروی کردن در داستان ذره ذره تمام می‌شود. ایده‌های فیلمنامه ته می‌کشد و یک سوم پایانی فیلم پر از سکانس‌ها و دیالوگ‌های زاید است. قرار بوده در کاتیوشا یک جانباز یا یک سرباز برگشته از جنگ با نسل قرتی و پولدار جدید دمخور شود و این تبدیل به یک اثر کمدی شود، حال اینکه عطشانی و تیمش تصمیم گرفته‌اند که کار را مثل هزارپا در نیاورند و رنگ و بوی جدی‌تری به آن دهند، در حالی که نتوانستند از پس ماموریتشان سربلند بیرون بیایند.

مشکل اصلی فیلم کاتیوشا سردرگمی در میان ژانر است. این فیلم نمی‌داند اثری اجتماعی است و  به ظاهر می‌خواهد الگوی سینمای کمدی نقادانه را ارائه دهد. در این میان فیلم در بسیاری مواقع به کمدی سطحی نزدیک می‌شود، اما تمام سعی خود را می‌کند تا به ابتذال کشیده نشود. فیلم جدید علی عطشانی از عنصر داستان گویی بهره می‌برد و کمدی خود را در محیطی منعطف به درامی اجتماعی پیوند می‌زند.

بیشتر بخوانید: فیلم کامیون ساخته‌ی کامپوزیا پرتوی؛ زنی با روبنده‌ی آبی

عطشانی به هیچ وجه نمی‌خواهد به هر قیمتی مخاطب را بخنداند و همین از همان لحظه اول کاتیوشا را فیلمی هر چند متوسط، اما شریف اعلام می‌کند. مشکلی دیگری که باعث شده کاتیوشا روایتی سر در گم پیدا کند نبود داستان منسجم ابتدایی و به همین منوال نبود شخصیت پردازی درست است. این فیلم می‌خواهد بین شخصیت‌ها رابطه برقرار کند، اما متاسفانه خود شخصیت‌ها از لحاظ ساختار شکل نگرفته اند و به همین دلیل رابطه ی میان آن‌ها شکل نمی‌گیرد.

بیشتر بخوانید: فیلم کوپال از کاظم ملایی؛ احمد بی یال و کوپال

فیلم کاتیوشا با مطرح کردن موضوعات امروزی چون اینستاگرام و فضای مجازی و … موضوعاتی را را مطرح می‌کند که اغلب نخ‌نما شده‌اند. شاید پرداختن با اصالت‌تر به این موضوعات می‌توانست تاثیر مثبتی در خروجی کار داشته باشد.

کاتیوشا دو شخصیت متضاد را در کنار هم قرار می‌دهد تا به واقع بتواند از اختلافات فکری این دو استفاده کند و موقعیت‌هایی را به وجود آورد تا بیننده به خنده و فکر واداشته شود.

کاتیوشا نه شخصیت پردازی درستی دارد، نه موقعیت‌های درستی را ایجاد می‌کند تا از ایده ی اولیه و تکراریش بتواند حداقل استفاده را ببرد، نه موفق می‌شود از بلای فضای مجازی که تنها حرفش را می‌زند استفاده کند، نه می‌تواند با دیالوگ‌های گل درشت و سطحی اش حرفی بزند که مخاطب را وارد چرخه ی فکر کردن کند و در نهایت اثری را به مخاطب ارائه می‌کند که هیچ فاکتور خاصی برای عرضه ندارد. کاتیوشا تنها شامل تصاویری است که در آن پشت سر هم و بی منطق اتفاقاتی رخ می‌دهد که کوچکترین میزان اثرگذاری‌ای را نخواهند داشت. کاتیوشا نمونه‌‌ی بارز یک فیلم سطحی است که جایی در سینمای ایران ندارد.

بیشتر بخوانید: فیلم لازانیا ساخته‌ی حسین قناعت؛ کمدی به مثابه‌ی رسانه‌ای عقیم