سینمای جهان

فیلم Life of Pi زندگی پی ساخته‌ی از انگ لی

نویسنده: محمدتقی راسفیجانی

منتشر شده در ۱ تیر ۱۳۹۸

۲ زمان مطالعه: 4 دقیقه

Life of Pi یا زندگی پی فیلمی عمیق، ماجراجویانه و به شکل خیره کننده‌ای خوش رنگ و لعاب است. فیلمی به کارگردانیِ انگ لی Ang Lee کارگردانِ تایوانی تبارِ آمریکایی است. در ادامه با تحلیل و بررسی فیلم Life of Pi زندگی پی با نت نوشت همراه باشید.

فیلم Life of Pi اقتباس شده از رمان یان مارتل Yann Martel به همین نام، نوشته شده در سال ۲۰۰۲ است. کتابی که در همین سال برنده “جایزه ادبی من بوکر” شد.

“در آغاز کلمه بود و کلمه نزد خدا بود و کلمه خدا بود.” انجیل یوحنا، باب اول.

فیلم Life of Pi زندگی پی

برای بررسی فیلم Life of Pi زندگی پی باید گفت روایتی از سفرِ “پی پاتل” با نقش آفرینی‌های “سورج شارما Suraj Sharma“، “عرفان خان Irrfan Khan” و “آیوش تاندون Ayush Tandon” در دوره‌های مختلف زندگی اوست. سفری که “پی پاتل” نه به دریا بلکه به اعماق درون سفر می‌کند.

پی در هندوستان بزرگ می‌شود. هندو بار می‌آید، با مسیح آشنا می‌شود و گریزی به اسلام می‌زند. اما همگی جزئی از کل است. کلی که ماه عسلِ مکاشفه‌ای است که در دریا انجام می‌گیرد. کشتی شان در راه مهاجرت به کانادا غرق می‌شود.

پی در هندوستان بزرگ می‌شود. هندو بار می‌آید، با مسیح آشنا می‌شود و گریزی به اسلام می‌زند. اما همگی جزئی از کل است. کلی که ماه عسلِ مکاشفه‌ای است که در دریا انجام می‌گیرد.

و هم سفرِ چند حیوان، در درون قایق نجات، در اقیانوس آرام سرگردان می‌شود. در طی این سفر هم نشین ببری با نام “ریچارد پارکر” می‌شود. ببرِ بنگالی که ریشه وجودیش تا اعماق کودکی “پی” باز می‌گردد.

بیشتر بخوانید: فیلم Memento کاری از کریستوفر نولان

فیلم Life of Pi اثری است پر از استعاره و تمثیل. با “جزیره اسرار آمیز” “ژول ورن” همراه می‌شود، “فیدیور داستایوفسکی” را در آغوش می‌گیرد. “بیگانه البرکامو” را از نظر می‌گذراند، میل بقا و دانستن رمز و راز هستی را از وجود “درن آرنوفسکی” بیرون می‌کشد و در نهایت به سانِ “قلعه حیواناتی” در این بیشه زار به دنبال جواب می‌گردد.

Ang Lee پیش از این به خاطر “کوهستان بروکبک” توانسته بود اسکار بهترین کارگردانی را تصاحب کند و با زندگی پی توانست این عنوان را برای بار دوم به دست آورد. “انگ لی” که خود بر آمده از شرق و بزرگ شده غرب است،

هنرنمایی سورج شارما Suraj Sharma در نقش Pi در فیلم Life of Pi

در این فیلم سوالاتی جهان شمول می‌پرسد. تعصب را کنار می‌گذارد و به ظاهر مانیفستی برای مخاطبش ارائه می‌دهد. نگاهِ کل به جزئی که در Life of Pi نظاره گرش هستیم اما، عمقی رادیکالیسم دارد.

نگاهی که به بیش از ۳ میلیون خدای هندو می‌اندازد، علاقه تغییر دین مدام بین هندو، مسیحیت و اسلامی که در سنین کودکی مدام تکرارش می‌کند. و پدری که خدایش علم است. خدایی شبیه به کلیسای “ساینتولوژی”.اما بی خداست. همه و همه در “ریچارد پارکر” خلاصه می‌شود.

در ادامه بررسی فیلم Life of Pi زندگی پی باید گفت “ریچارد پارکر (ببر بنگال)” کلید فلسفی حل این پازل برای “پی” است. از درونش خود را به نظاره می‌نشیند. مفاهیم را سبک سنگین می‌کند و به این نتیجه می‌رسد که شک می‌کنم پس هستم! به اعتقادش بودا، هندو، اسلام و مسیحیت همه یک خدا دارند.

بیشتر بخوانید: معرفی فیلم شمال از شمال غربی اثر آلفرد هیچکاک

در ادامه بررسی فیلم Life of Pi زندگی پی باید گفت “ریچارد پارکر (ببر بنگال)” کلید فلسفی حل این پازل برای “پی” است. از درونش خود را به نظاره می‌نشیند. مفاهیم را سبک سنگین می‌کند و به این نتیجه می‌رسد که شک می‌کنم پس هستم! به اعتقادش بودا، هندو، اسلام و مسیحیت همه یک خدا دارند.

همه یک چیز می‌گویند. و تنها ما هستیم که باید بزرگ بیندیشیم و خدا را تسلیم شویم و راحت بپذیریم. آیا این اعتقاد “انگ لی” است؟ این نسخه‌ای است که او برای بشریت می‌پیچد؟ شاید به یکی از رسالات “ولتر” اعتقاد دارد که می‌گوید: اگر خدا وجود نمی‌داشت، اختراعش می‌کردند.

پیشتر در نمایش کوهستان بروکبک نمایشی ار احساسات و حساسیت‌های گاها هوس گونه “انگ لی” را دیده بوده ایم. آیا Life of Pi هم از این شکل امیال او نتیجه می‌گیرد؟

به بیانی دیگر می‌توان اشاره کرد فیلم Life of Pi یا در فرم از تکنیکش جا می‌ماند و یا اصولا ژستِ چنین فرم صقیلی را می‌گیرد و کلامش نمی‌تواند خود را با فلسفه‌اش همراه کند. این فیلم فراتر نمی‌رود؟ باید گفت که این چنین نیست. در پس لایه‌ای از حس بقا و میل به شناخت هستی و اراده خداوند که تمام فیلم را پر کرده است. “انگ لی” سراغ ذات آدمی می‌رود.

در پس لایه‌ای از حس بقا و میل به شناخت هستی و اراده خداوند که تمام فیلم را پر کرده است. “انگ لی” سراغ ذات آدمی می‌رود.

از انسانی که تصورِ دیدن شکار کردنِ “ریچارد پارکر” در کودکی برایش دشوار بود، تا “پی” که چنان بی رحمانه ماهی را صید می‌کند همه ذات آدمی است. از کفتاری که استعاره از انسان می‌شود، و فقط برای طمع ، حرص و عقده، نوع دیگر را سلاخی می‌کند.

از اورانگوتانی که مادر است و چهره غم زده از فقدان فرزندش، بیانگر ناامیدیِ عمیق است. تا گورخری که انسانی است که تاریخ انقضایش سر آمده و مانند تفاله‌ای دور انداخته می‌شود. و “ریچار پارکری” که نماد بقاست. نماد مبارزه برای زنده ماندن.

چه زنده ماندنی؟ که چه بشود؟ برگشت به همان روزمرگی ملالت آور سابق؟ چسبیدن به همان ریسمان وابستگی و مرگی که هیچ وقت عجله‌ای ندارد.

چه زنده ماندنی؟ که چه بشود؟ برگشت به همان روزمرگی ملالت آور سابق؟ چسبیدن به همان ریسمان وابستگی و مرگی که هیچ وقت عجله‌ای ندارد.

در انتهای فیلم Life of Pi دو روایت از “پی” نقل می‌شود. روایتی همراه حیوانات در قایق و روایتِ دیگر جمعی بازمانده از خدمه کشتی در قایق. ولی فصل مشترک این دو داستان خود “پی” و “ریچارد پارکر” است. در حقیقت پی و ببر یکی هستند. گویی از زمان سقوط، روحشان دو پاره شده و با هم زندگی می‌کنند. کنش و واکنشی هستند که زنده نگاهشان می‌دارد.

“سرکوب یک احساس فقط اون احساس رو قویتر میکنه”

بیشتر بخوانید: فیلم Eyes Wide Shut چشمان کاملا بسته اثر استنلی کوبریک

فیلم Life of Pi دستاوردی بزرگ برای بعد تکنیکی سینما به شمار می‌رود. دستاوردی که سعی دارد تکنیک را به خدمت فرم در آورد. دستاوردی که ۴ مجسمه اسکار برایش به همراه داشت.

در ادامه باید گفت فیلم Life of Pi روایتی خیال پردازانه دارد. از رقص عروسان دریایی تا جزیره‌ای که به نیم بدن زنی می‌مانند. جزیره‌ای که مانند زندگی مدرن همه چیز را در خود می‌بلعد. از تصاویر وهم برانگیز از اقیانوسِ آینه ای، که گویی خودمان را در برابر خودمان قرار می‌دهد.

تا فیلتری که از آن به درون نگاه می‌کند. همه و همه رویا پردازانه است. گویی “کریشنا (از خدایان هندو)” دهان خود را باز کرده و ما عالم را در حال تماشا هستیم. و یا شاید “ویشنو (از خدایان هندو)” تمام این‌ها را در ذهنش مجسم کرده است. شاید همگی تصوری از خدایی باشیم که در ذهنش اینگونه تقدیر‌ها را رقم می‌زند!!!

فیلم Life of Pi دستاوردی بزرگ برای بعد تکنیکی سینما به شمار می‌رود. دستاوردی که سعی دارد تکنیک را به خدمت فرم در آورد. دستاوردی که ۴ مجسمه اسکار برایش به همراه داشت.

و در آخر فیلم Life of Pi تلاشی برای یادآوری بعدی در انسان امروز است. بعدی معناگرا که فقدانش حس می‌شود. صداهایی نهان که وجود دارند، حس می‌شوند ولی اثباتش درونی است. راهی درونی است که از عمق وجود می‌گذرد. خدایی است که در درون اثبات می‌گردد.

محبت و عشق است که از مُثُل بر قلب‌ها هبوط می‌کند. و در آخر این یک پیپی نیست که با کشیدنش سرشار از فهم شوی. صدایی گمشده است که “اشنباخ” را به ونیز و “ریچارد پارکر” را به قایق باز می‌گرداند.

بیشتر بخوانید: فیلم Forrest Gump فارست­ گامپ اثر رابرت زمکیس