تماشای رنج دیگران نوشتهی سوزان سانتاگ

تماشای رنج دیگران Regarding the Pain of Others عنوان کتابی از سوزان سانتاگ Susan Sontag است. او نویسنده، نظریه پرداز ادبی، فعال سیاسی، اجتماعی است. سوزان سانتاگ ملیت آمریکایی دارد. نام کامل او پیش از ازدواج سوزان روزنبلت بود. نام فامیل او پس از ازدواج با افسری ارتشی به سانتاگ تغییر یافت.
او یکی از بانفوذترین منتقدان نسل خود بود. سانتاگ در زمینههای مختلف اجتماعی، سیاسی، ادبی مطالب مختلفی را در نشریات گوناگون به چاپ رسانیده است. در ادامه با تحلیل کتاب تماشای رنج دیگران با نت نوشت همراه باشید.
در کنار تمام دغدغههای اجتماعی و انسانی سوزان سانتاگ، او در کتاب “تماشای رنج دیگران” تمام آنچه را که از عکاسی جنگ میخواهیم در اختیار ما قرار میدهد. اطلاعاتی چون نام عکاسان، مشهور ترین عکسهای جنگی، چگونگی گرفته شدن عکس، و اینکه از این عکس چه استفادههایی شده است.
سانتاگ به دنبال پرسش خود در باب عکس و تاثیر آن منابع بسیار زیادی را جستجو و مطالعه کرده است. عکس ها، فیلمها و کتابهای مختلفی را کاویده است. برخی از مهم ترین عکسهایی که در این کتاب به آنها ارجاع داده شده در پایان کتاب به صورت ضمیمه وجود دارد.
[su_label type=”important”]بیشتر بخوانید:[/su_label] علیه تفسیر نوشتهی سوزان سانتاگ

تماشای رنج دیگران: تماشای بدنهای مرده و خانههای ویران
سانتاگ در کتاب تماشای رنج دیگران Regarding the Pain of Others به مساله بازنمایی تصویر جنگ و خشونت در جامعهی معاصر پرداخته است. و تاثیر آن را به خوبی از لحاظ روحی، روانی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی مورد موشکافی قرار داده است.
اما در تمام این فصلهای کتاب یک دغدغه و یک سوال همواره به عنوان موضوع اصلی مد نظر او بوده است. که آیا نمایش این عکسها موجب ترویج خشونت نمیشود؟ آیا باعث نمیشود که ما به کرختی احساس برسیم؟ او به شدت نگران از بین رفتن عواطف و احساسات انسانی است. و این دغدغه او را در تمام نُه فصل این کتاب لحظهای رها نمیکند و دائما از خود و ما سوال میپرسد و اندیشهی خوانندگانش را به چالش میکشد.
کتاب تماشای رنج دیگران در کنار تاریخ نگاری عکاسی جنگی، کتابی در مورد احساسات عمیق انسانی است و معصومیتی که هر روز با هجوم رسانه ها، اخبار و تصاویر بیش از پیش از بین میرود. و راه را بیش از پیش به سوی عاطفه و عمل انسانی و ساختن دنیایی بهتر میبندد.

در جهانی که با تصویر اشباع نه! از آن مالامال شده است، کم کم از ابهت عکسهای مهم کم میشود: ما بی رحم میشویم (پوست کلفت میشویم) و در نهایت جای کمی برای تاسف و قلقلک وجدان باقی میماند.
کتاب تماشای رنج دیگران با ارجاع دادن و صحبت کردن از کتاب سه گینی نوشتهی “ویرجینیا وولف” آغاز میشود. ویرجینیا وولف نویسندهی زن مشهور انگلیسی است. او کتاب سه گینی را در ژوئن سال ۱۹۳۸ در پاسخ به سوال یک وکیل سرشناس در لندن نوشته و به چاپ رسانیده است.
آن سوال این بود: به نظر شما چگونه باید مانع وقوع جنگ شویم؟ این شروع کتاب سوزان سانتاگ است. شروعی که به سرعت و بدون هیچ مقدمهای ما را وارد مضمون اصلی کتاب میکند. البته سانتاگ نیز مانند بسیاری دیگر وقوع جنگ را اجتناب ناپذیر میداند.
او در این فصل و هشت فصل دیگر کتاب به جنگ، علل به وجود آمدن آن، تاثیر آن بر زندگی، فرهنگ و هنر میپردازد. مبنای تمام نوشتههای او عکس است. و عکسهایی که توسط عکاسان مختلف جنگ از جنگهای مختلف، در نقاط گوناگون دنیا و در طی سالیان مختلف گرفته شده است. این عکسها بهانهی او به پرداختن به وجوه مختلف جنگ و تاثیرات آن بر زندگی انسانها شده است.
قسمت اعظم کتاب تماشای رنج دیگران و تقریبا میتوان گفت تمام کتاب در مورد جنگ و عکاسی از جنگ است. اما در معدود قسمتهایی از کتاب مانند فصل ۴، به بررسی تاثیر عکس و پند آموزی از آن در جهت مواردی چون عدم استعمال دخانیات میپردازد و از خلال این موضوع تاثیرپذیری مخاطب از عکسهای تبلیغاتی را مورد بررسی اجمالی قرار میدهد.
سانتاگ با دیدی انتقادی، کلمات و لحنی کوبنده به جنگ و سایر فجایع بشری میتازد. و در کنار آن از دولتها و افراد مختلفی شدیدا انتقاد میکند. از جمله از عکاسان و عکسها و نویسندگانی که در خدمت دولت هستند انتقاد میکند.
بیشتر بخوانید: رمان و حتی یک کلمه هم نگفت اثری چند بعدی از هاینریش بُل

او با ارائهی اسناد، شواهد تاریخی اذعان میدارد که بسیاری از عکسهای جنگی گرفته شده اند تا تصویر قدیس وار از جنگ و جنگجویان ارائه دهند و چهرهی کریه جنگ را به نفع مقاصد سیاسی دولتها تغییر دهند.
از نظر تاریخی، در ابتدای امر، عکاسان بیشتر تصاویری خوش بینانه از کسب و کار جنگ خلق میکردند که رضایتی حاکی از شروع و یا ادامهی جنگ با خود همراه داشت. اگر دولتها حق انتخاب داشتند عکاسی جنگ هم، مانند بیشتر شعرهای جنگ، وسیلهای برای جذب حمایت از ایثار و بزرگواری رزم آوران تبدیل میشد.
در حقیقت عکاسی جنگ با چنین ماموریتی به عرصه ی وجود پا گذاشت و چه ننگی!
تصویرگری رنج، تاریخی بسیار طولانی دارد. سانتاگ این تاریخ را از تصویرهای مذهبی تا نقاشیهای گویا و تا عکسهای اخیر عکاسان خبری، اجتماعی مرور میکند. او به دلیل نیاز انسان به ثبت، نمایش و مشاهدهی این تصاویر از گذشتهها تا به امروز با توجه به مشاهدات و یافتههای خود و با از کمک مشاهدات و یافتههای سقراط، افلاطون، فروید و ژرژ باتای و … پاسخ میدهد.
چرا ما همیشه اخبار آتش سوزیهای وحشتناک و قتلهای شوک آور را در روزنامهها دنبال میکنیم؟ و پاسخ میدهد: « به این دلیل که در وجود بشر، عشق به شر و سنگدلی، به اندازهی عشق به ترحم ، طبیعی است.»

بیشتر بخوانید: تحلیل کتاب تماشای رنج دیگران نوشتهی سوزان سانتاگ
در نهایت در تمام این فصول کتاب Regarding the Pain of Others به دنبال پاسخ این پرسش است که اساسا چرا باید این عکسها گرفته شود؟ چرا باید نمایش داده شود؟ و نمایش این عکسها چه سودی دارد؟ او نگران چگونگی واکنش انسانها به موج روز افزون اخبار فجایع انسانی و بخصوص جنگی است، او از دلسوزی و ترحم بیزار است و معتقد است که ترحم احساسی است که باید به کنش تبدیل شود والا میخشکد:
“ترحم احساسی سست است. باید به کنش تبدیل شود والا میخشکد. و اما سوال این است که با این احساسات خروشان چه کنیم؟ با این آگاهی که منتقل شده است؟ اگر کسی فکر کند که از دست «ما» هیچ کاری بر نمیآید- آن «ما» که هستند؟
– و «آن ها» هیچ کاری نمیتوانند بکنند- و آن «آن ها» کیستند؟ – و آن موقع است که سرخورده، بی اعتنا و منفی باف میشویم.”
او خود از مخالفان سرسخت جنگ ویتنام به شمار میرود و در مقاله هایش با افشای سیاستهای جنگ افروزانه میپرداخت. و از معدود روشنفکرانی بود که پس از حادثه ۱۱ سپتامبر بی پرده به سیاستهای دولت آمریکا میتاخت.
سوزان سانتاگ در تاریخ ۲۸ دسامبر ۲۰۰۴ در سن ۷۱ سالگی بر اثر بیماری درگذشت. آثار گوناگونی از او به زبان فارسی ترجمه شده است. یکی از مشهورترین آثار او علیه تفسیر است که مجموعه مقالات چاپ شده از او در نشریات مختلف است. از آثار دیگر او میتوان به دربارهی عکاسی، ایدز و استعاره هایش، در آمریکا اشاره کرد.