ماجرای موسیقی پاپ در ایران و سر برآوردن هر روزهی گروهها و خوانندگان کثیری که تنها به واسطهی داشتن یکی دو دانگ صدا و گرته برداری ضعیف از خوانندگان خارجی و داخلی به نازل ترین شکل ممکن، چند صباحی باب میشوند و در ادامه رو به افول میروند، کماکان ادامه دارد و از کنترل خارج شده است. در ادامه با نقد قطعه ماه پیشونی از هوروش بند با نت نوشت همراه باشید.
نقد قطعه ماه پیشونی از هوروش بند
در ادامه مقدمه نقد قطعه ماه پیشونی از هوروش بند باید گفت این در حالی است که قشر کثیر تحصیل کرده و با سواد موسیقی به دلیل نداشتن رابطه بر خلاف ضابطه یا مجالی برای ابراز استعداد خود پیدا نمی کنند یا جذب گروههای زیرزمینیِ تجربی میشوند که به مراتب موفق تر و تأثیرگذارتر از چهرههای میانه حالی هستند که مثل قارچ از زمین سر بر میآورند و یک شبه ره صدساله را میپیمایند. موسیقی زیر زمینی که جزء مثبت و مؤثری از موسیقی پاپ ایرانی است در دهههای اخیر به دلیل پرداخت به نوعی موسیقی پاپ-راکِ برگرفته از جریانات روز جامعه، توانسته است به فرم و محتوائی خاص خود دست یابد و کماکان مهجور باقی بماند.
بیشتر بخوانید: نقد آلبوم ابراهیم محسن چاوشی ، خوب خوب و خوشبختیم، خشک و سفت و سَرسختیم
موسیقی پاپ یا مردم پسند از دیرباز ارتباط تنگاتنگی با فرهنگ و نوع جامعه شناسی آن جامعه داشته است و از مهم ترین شاخصه هایش، بیان فرهنگی دغدغهها و مسائل اجتماعی-اقتصادی قشر جوان جامعه است که در هر بستری متفاوت است. بیان مسائل فردی-اجتماعی جوانان که به شکلی صریح، گزنده و حتا همراه با خشونت مطرح میشود و تیغ برنده ای دارد. موسیقی پاپ که ارتباط تنگاتنگی با پست مدرنیسم و نبض زندگی روزمره دارد و در فضاهای سیال زندگی مثل فروشگاه ها، فرودگاه ها، در رستوران و کافه، اتومبیلها و وسایل نقلیهی عمومی و حتی آسانسور در جریان است، میتواند سینه به سینه بین نسلها منتقل شود و در اجتماعاتی که از نظر فرهنگی همگن هستند رشد کند. و درست به همین دلیل، ماهیتی خاطره ساز و نوستالژیک دارد و در کنار آن نقشی روشن گر و آگاهی دهنده، آن چنان که مردم دغدغههای زیستی-اجتماعی خود را به یاد بیاورند و احساس کنند که زنده اند و بیدار شوند.
در ادامه به قطعهی ضعیفی که سوار بر همین موجِ باب شدهی اخیر موسیقی پاپ ایرانی که بیشتر به سمت و سوی پاپ مبتذل رفته است پرداخت میشود که بعنوان برترین قطعهی سال از دیدگاه مردم انتخاب شده و در صدر قرار گرفته است. قطعهی ماه پیشونی از ساختههای هوروش بند، قطعه ای ضعیف است که ارزش هنری و زیبائی شناسی (استتیک) موسیقایی ندارد و تنها به صرف شاد بودنش خیل کثیری از مردم جامعه را به دنبال خود کشانده است.
بیشتر بخوانید: تحلیل آلبوم ایران من ساختهی همایون شجریان و سهراب پورناظری؛ بر دشت من، باران توئی
در نقد قطعه ماه پیشونی از هوروش بند باید اشاره کرد، این معضل متاسفانه مدت مدیدی است که جامعهی ایرانی را در بر گرفته و در ادوار متأخرتر شدت گرفته است. به گونه ای که تنها موسیقی ای قابل ارج و گوش دادن است که شاد باشد و بتواند بر پایهی ضرب شش و هشتم و ریتمی رقص آور به ذهنیات عموم مردم نفوذ کند و آنان را از نظر درونی و روانی تخلیه کند. نوعی موسیقی یک بار مصرف که خالی از هر گونه محتوای ارزشمند و تهی از فرم موسیقایی استاندارد و ناب است و رسالت و کارکرد اصیل موسیقی پاپ را زیر سؤال میبرد. در نقد قطعه ماه پیشونی از هوروش بند که به نظر میرسد بر پایهی یک ملودی سطحی و به شدت مصرفی و کلیشه شکل گرفته شده است، شاعر به ناچار چندین کلمهی بی محتوا و لوس را که در همان ابتدا به ذهنش خطور کرده است بدون هیچ تفکری پشت هم ردیف کرده و با همراهی تعدادی ساز سعی کرده مفهومی نخ نما شده را به مخاطب منتقل کند. نگاه کنید به چند سطری از شعر فوق :
وقتشه دیوونه بشم به سیم آخر بزنم
وقتشه که شمارتو بگیرمو زنگ بزنم
یالا پاشو بیا پیشه من والا اون ناز و کرشمه رو ببینم
ما را جادو میکنی والا چشمون سیاهت کشته ما را
بیشتر بخوانید: آثار محمدرضا شجریان مرتب شده بر حسب دستگاه آوازی ؛ آماده برای لذت بردن و یاد گرفتن
به آسانی در نقد قطعه ماه پیشونی از هوروش بند میتوان گفت که این اثر مفاهیمی سخیف که در تقابلی شدید با واقعیت بدنهی جامعهی کنونی قرار میگیرد و از رسالت و کارکرد اصیل موسیقی پاپ تهی است و حتا در ژانر عاشقانه در ابعاد موسیقی لس آنجلسی نیز آن قدر سقوط کرده است که حرفی برای گفتن ندارد. از آنجائی که فساد زبانی، کلیشه را به وجود میآورد، خود کلیشه تبدیل به امری غم انگیز میشود. امری غم انگیز که از فرط فاجعه و مبتذل بودن، انسان را به قهقهه وا میدارد و این درست همان اتفاقی است که در این قطعه میافتد و وقت و انرژی و سلیقهی موسیقیایی را به قهقرا میبرد. این پروسهی تولید محتوایی و فرمی قطعه را در کنار ویدئو کلیپهای سطحی تر و فاقد هرگونه ایده و تفکر و ایدئولوژی قالبی بگذارید که هوروش بند ارائه میدهد و از آن بدتر طرح روی جلد قطعه که خالی از هر گونه تخیل و ایدهی فکر شده ای است.
در نقد قطعه ماه پیشونی از هوروش بند ، در مقابل نگاه کنید به ترانهی I cant get از رولینگ استونز که به یکی از بهترین ترانههای راک اند رول در تمام دورانها بدل شد.
من نمی توانم راضی شوم
من نمی توانم راضی شوم
چرا که تلاش میکنم، تلاش میکنم، تلاش میکنم…
بیشتر بخوانید: ای ایران ای مرز پر گهر ؛ حسین گل گلاب و روح الله خالقی و سرودی به پهنای یک کشور
در این قطعه گروه رولینگ استونز سعی میکنند از سرخوردگیهای ناشی از تلاشها و توانائیهای فردی شان بگویند. از ماهیت هویتی که به اجبار جامعه در حال دگرگونی است و انسانی که در جهانی که در آن میزید گم شده است و دچار از خودبیگانگی مفرط میشود. یا نگاه کنید به طرح روی جلد آلبوم مطرح دیگری از رولینگ استونز sticky fingers با طراحی منحصر بفرد اندی وارهول که در اقدامی آوانگارد و ساختارشکنانه برای روی جلد تمام پکهای آلبوم در تیراژ بالا از زیپ طبیعی استفاده میکند.
یا نمونه ای کمی عام تر که برای عموم قابل دسترس تر است آلبوم دیوار اثر جاودانهی pink Floyd. متن آلبوم دیوار روایتی منحصر بفرد از نظر ایدئولوژیک است که درونمایههای متعددی را با خود یدک میکشد. نقش دیوار و کرم ها، کنایه زدن به نئوفاشیسم، پافشاری بر ترحم نسبت خود و ایدئولوژیِ زناشوئی، برجسته سازی بیگانگی، هدفهای برنامه ریزی شده: مادر خودکامه، مدرسه، صنعت موسیقی راک، دادگاه، حکومت، هم جنس بازها و سیاهان، کمونیستها و یهودی ها، عشق، مواد مخدر، انزوا، فرار و استعاره ای محوری تر که ارجاع میدهد به خود گروه: گروه پاپ به عنوان قهرمان قدرتمند و درد کشیده و منزوی.
بیشتر بخوانید: موسیقی راک چیست ؟ هرآنچه که باید راجع به موسیقی راک بدانید! سنگینی صدا
اینها عناصری هستند که با هم ترکیب میشوند تا اثر-ایدئولوژی دیوار را که یک آلبوم موفق تجاری است تشکیل بدهند. در واقع یک زبان جمعی برای موسیقی پاپ غربی وجود دارد؛ زبانی جمعی که بیرون از حیطهی قدرتهای غالب اجتماعی-سیاسی و ایدئولوژیک وجود ندارد و نمی تواند وجود داشته باشد. نگاه کنید به قسمت قدرتمندی از ترانهی یکی از اون روزای بدم از آلبوم دیوار که غمی اگزیستانسیالیستی همراهیش میکند:
سردم مثل تیغ اصلاح
به خودم پیچیدم مثل یک گره
بی روح مثل طبل تشییع جنازه …
به همهی اینها اضافه کنید کلیپهای منحصر بفرد سوررئالیستی-گرافیکی و اجراهای زندهی جادوئی و سراسر نور و تخیل و رؤیای گروه pink Floyd را.
بیشتر بخوانید: نقد آلبوم زندگی کن از رضا صادقی؛ بخند برقص بخون
در ادامهی نقد قطعه ماه پیشونی از هوروش بند باید اشاره کرد، گروههای تأثیرگذار و جریان ساز غربی، از جمله عواملی اثرگذار بر تاریخ، فرهنگ و جریانات اجتماعی-سیاسی ادوار خود بوده و هستند و رسالت و تعهد اجتماعی-زیستی خود را در قالب تخصصی حرفه ای و زیباشناسانه ارائه کرده اند و میکنند و نگاهی انسانی-اخلاقی دارند. چیزی که در موسیقی پاپ ایرانی جایگاه چندانی ندارد و برای رسیدن به جایگاهی جهانی، مستلزم تغییر در نوع دیدگاه و تفکر اجتماعی-سیاسی و ایدئولوژیک و به انضمام آن تخصص و تحصیل و مهارت و استفاده از جریانهای تحصیل کرده و روشنگر است.
بیشتر بخوانید: دانلود رادیو دیو ؛ صداهای آشنا
بیشتر بخوانید: نقد آلبوم دریا از مسیح و آرش عدل پرور؛ ابتذال فاحشه شدن یا برترین آلبوم سال!
منابع:
مقالهی چالش موسیقی پاپ: آن سوی دیوار/ نوشتهی هیو وب/ ترجمهی علی شفیع آبادی و محمد حیاتی
مقالهی نشانههای موسیقی پاپ (مردم پسند)/ نوشتهی دکتر مسعود کوثری
