Martin McDonagh مارتین مک دونا نمایشنامه‌نویس، فیلمنامه‌نویس و فیلمساز ایرلندی/ بریتانیایی است که یکی از مهم‌ترین و برجسته ترین نمایشنامه نویسان معاصر به شمار می‌آید. از آثار Martin McDonagh مارتین مک دونا در تئاتر که در ایران هم چاپ شده است می‌توان به ملکه زیبایی لی‌نین، جمجمه‌ای در کُنه‌مارا، غرب غمزده، چلاق آینیشمان، ستوان آینیشمور، مرد بالشی، مراسم قطع دست در اسپوکن و مأمورهای اعدام نام برد. و البته از دیگر آثار Martin McDonagh مارتین مک دونا در مدیوم سینما می‌توان به شش‌لول، در بروژ، هفت روانی، سه بیلبورد خارج از ابینگ میزوری نام برد.
مک دونا تا اینجای کار هم در عرصه‌ی تئاتر و هم در سینما موفق بوده است و فیلم آخر او: سه بیلبورد خارج از ابینگ میزوری هم ۲ جایزه‌ی اسکار ۲۰۱۸ را برایش به ارمغان آورد. برسیم به نگاهی کلی به آثار Martin McDonagh مارتین مک دونا.
بیشتر بخوانید: تحلیل فیلم Three Billboards Outside Ebbing, Missouri سه بیلبورد خارج از ابینگ، میزوری ساخته مارتین مک دونا
Martin McDonagh مارتین مک‌دونا
مارتین مک‌دونا بی برو برگرد، وام دار تئاتر قرن بیستم است. تئاتر قرن بیستم، تئاتری است سراسر پر از تجربه‌های متفاوت و منحصر به فرد و هنرمندان خلاق ،ماندگار و تاثیرگذار. تئاتر آوانگارد، تئاتر ابزورد، تئاتر اپیک، تئاتر خشونت، کمدی سیاه، تئاتر آزمایشگاهی، تئاتر بیومکانیک، کمدی موقعیت، همه و همه در این قرن مطرح می‌شود و جالب تر از همه در این قرن است که درام آمریکایی خودی نشان می‌دهد. مک‌دونا با استادی تمام، از بیشتر این‌تجربه‌ها در تمام آثارش بهره می‌جوید.
مارتین مک دونا در خلق نمایشنامه، بیشترین تاثیرپذیری‌اش از دیوید ممت، سام شپرد و نمایشنامه‌نویس هم عصرش تریسی‌لتس است، نمایشنامه نویسانی که در ترکیب سبک‌های مختلف نوشتن مهارت کافی دارند و در عین استفاده از زبان، سکوت و مکث هم بیشترین کاربرد را در آثارشان دارد.
نکته‌ی جالب اینجاست که مک دونا با خواندن بوفالوی آمریکایی دیوید ممت بود که به تئاتر علاقه مند می‌شود و به نمایشنامه‌نویسی روی می‌آورد.
مک دونا با تاثیرپذیری از درام نویسان‌مورد علاقه‌اش خشونت افراطی زمانه‌اش را که ناشی از جنگ جهانی، تروریسم، تبعیض نژادی، اقلیت ستیزی، تحقیر گروه یا قشری خاص و… بود، در اشل کوچکتری از یک جامعه(خانواده) نشان می‌دهد و با خلق فضایی رئال ولی موقعیت‌های خاص، اتفاقات عجیب را برای مخاطب باورپذیر و دست یافتنی می‌کند.
در آثار Martin McDonagh مارتین مک دونا همچنین تأثیرپذیری از چخوف و اهمیتی که به شخصیت داده می‌شود و کاسته شدن از اهمیت طرح داستانی را می‌بینیم هرچند که او داستان گوی قهاری است و داستان را ذره ذره به خورد مخاطب می‌دهد.
از سبک‌هایی که در آثار Martin McDonagh مک دونا به چشم می‌خورد، زهر خند و کمدی سیاه است است. مک دونا چه در نمایشنامه‌ها و چه در فیلم‌های خود، در تراژیک‌ترین و حساس ترین لحظات موقعیت‌های کمیک را به نوعی یا از طریق تضادها، یا زبان، یا اکت بازیگر ایجاد می‌کند.
عنصر بعدی که در اکثر آثار Martin McDonagh به چشم می‌خورد، نشان دادن حوادث در یک اشل کوچک از جامعه است، تمام حوادث در آثار مک دونا در جایی دورافتاده و حومه‌ی شهر اتفاق می‌افتد، رویدادهای مهم برای یک منطقه‌ی کوچک و افراد محلی خارج از شهر اتفاق می‌افتد.
نکته‌ی بعدی که در آثار مک دونا جزو شاخص‌های او قرار می‌گیرد، این است که در تمام آثارش کاراکترهای روان نژند می‌بینیم، و همین آشفتگی روانی باعث بوجود آمدن بحران‌ها و تعویض موقعیت‌ها می‌شود.
بیشتر بخوانید: نمایشنامه مرد بالشی اثر مارتین مک دونا، قصه پردازی در مذمت کودک آزاری
عنصر بعدی که آثار Martin McDonagh مارتین مک دونا را متمایز می‌کند، خون و خشونت و صحنه‌های جنایی است که در نمایشنامه‌ها و فیلم‌های مک دونا حتمی است و این خون و خون ریزی در آثار او به قدری عادی نمایان می‌شود که مخاطب را شوک می‌کند.
اما در این بین شوخی‌هایی هم وجود دارد که آثار Martin McDonagh مارتین مک دونا را به سمت کمدی سیاه و یا گروتسک سوق می‌دهد و منتقدان درجه‌ی کمیک را به آثار او اضافه می‌کنند.
چیزی که در آثار Martin McDonagh مارتین مک دونا وجود دارد، روایت‌های داستانی رادیکال است ولی نحوه ارائه‌ی این روایت‌ها رادیکال نیست، حتی کمی محافظه‌کارانه به نظر می‌رسد.
به طور مثال در سینما، در بروژ و ۷ روان پریش که دو فیلم اول مک دونا بودند، در روایت و شخصیت پردازی رادیکال بودند و ماجراهای عادی نداشتند و عناصر مک دونایی در آنها یافت می‌شد ولی فیلم‌آخر او، سه بیلبورد خارج از ابینگ میزوری محافظه کارانه به نظر می‌رسد ولی محافظه کاری که از وقوف حاصل شده است.
مک دونا در تمام آثارش به شکلی آرام و با ریتمی کند، خواه با موقعیت‌های ایجاد شده و خواه به واسطه‌ی کاراکترها به تحریک مخاطب می‌پردازد و آرام آرام مخاطب را با فاجعه همراه می‌سازد.
آثار Martin McDonagh مک دونا ترکیب دقیقی از ابزورد، روایات رادیکال، خشونت، کمدی سیاه، زهرخند است که اخلاقیات انسانی لازمه‌ی این ترکیب است، اخلاقیات که در تمام آثارش چه در تئاتر و چه در سینما وجود دارد. در دنیایی که او خلق می‌کند قرار نیست چیزی تغییر کند و خوش خیالی است اگر تصور کنیم آدم‌های او به عناصری مطمئن برای تغییر تبدیل می‌شوند. مک دونا با مهارت کافی در خلق لحظه‌های ناب در تمام آثارش، تماشاگر را با جهانی تازه رو به رو می‌کند و به فکر وا می‌دارد.
