فردریک شوپن: مروری بر زندگی و آثار موسیقیدان نُتهای درمان
فردریک شوپن Frédéric Chopin زادهی ۱۸۱۰ و در گذشتهی ۱۸۴۹، از برجسته ترین موسیقی دانان لهستانی بود. شوپن که شاعر پیانو نام گرفته است، بی شک تنها آهنگساز برجستهای بود که تقریبن تمام آثارش را فقط برای پیانو نوشت. در ادامه مروری بر زندگی و آثار فردریک شوپن Frédéric Chopin خواهیم داشت.
فردریک شوپن Frédéric Chopin
موسیقیدان نتهای درمان
فردریک شوپن Frédéric Chopin فرزند مادری لهستانی و مدرس فرانسوی بود و در ورشو بزرگ شد. هنوز کودکی بیش نبود که سبک خلاقانه در نوازندگی و آهنگسازیاش شگفتی اشراف و نجیب زادگان لهستانی را بر انگیخت.
با مروری بر زندگی و آثار شوپن در مییابیم که او پس از اتمام تحصیلات در کنسرواتوار ورشو، به اتریش و آلمان رفت و آثارش را اجرا کرد. زمانی که شوپن از وطنش دور بود، لهستانیها به مخالفت با روسها برخاستند و کمی بعد خبر اشغال ورشو به دست روسها به شوپن هم رسید و از این اتفاق دچار نا امیدی و یاس فراوان گشت.
فردریک شوپن Frédéric Chopin در سال ۱۸۳۱، زمانی که تنها ۲۱ سال سن داشت به پاریس رفت، پاریسی که تمام عمر کوتاهش را در آنجا گذارند و خانهی دومش شد. پاریس که در واقع در در دهه ۱۸۳۰، پایتخت هنری اروپا بود، هنرمندان زیادی را جذب میکرد. شوپن جوان در پاریس با نویسندگانی چون ویکتور هوگو، بالزاک و… آشنا شد و همچنین با دلاکروای نقاش، لیست آهنگساز و… آشنا شد که همگی از بهترین دوستانش شدند.
نبوغ او در نوازندگی باعث شد، به سرعت به محافل اشراف پاریس راه بیابد و مشهور شود. فردریک شوپن، که کاراکتری خجول، خوددار داشت و به شدت از جمعیت بیزار بود، ترجیح میداد به جای این که در تالارهای کنسرت بنوازد، در محافل خصوصی، کارهایش را اجرا کند. بر همین اصل، آثار کوتاه شوپن، همچون نکتورن ها، پرلودها و والس های، برای محفلهای صمیمانه و دوستانه نوشته شده اند.
نکتهی دیگری که در مرور زندگی و آثار شوپن به آن بر میخوریم این است که جثهی ضعیف و نحیف شوپن باعث میشد اجرای صداهای قوی و محکم و پرحجم، برای پیانو برایش دشوار شود. جادوی نوازندگی شوپن را میتوان در انعطافهای ریتمیک، صداهای زیبا، استفادهی فضاپردازانه از پدال پیانو و نیز ظرافتها و لطافتهای شاعرانهی دینامیک دانست.
نکتهی حائز اهمیتی که در مروری بر زندگی و آثار شوپن وجود دارد این است که شوپن تنها پیانیستی است که فقط با تعداد محدودی اجرای عمومی شهرتی این چنین یافته است.شوپن با تدریس پیانو به دختران خانوادههای اشراف و ثروتمند، زندگی مرفهی داشت و در تجمل زندگی میکرد.
با مروری بر زندگی و آثار شوپن میرسیم به نقطهی عشقی در زندگی او. در واقع میتوان گفت زندگی شوپن پس از آشناییاش با مادام ارور دودوان، که رمان نویس مشهوری بود با نام مستعار ژرژ ساند، دستخوش تغییر و تحولاتی پربار شد.
ساند از هواداران پر و پا قرص حقوق زنان بود، اغلب لباس مردانه میپوشید، سیگار برگ میکشید و برای آزادی جنسی همیشه تلاش میکرد. در نهایت شوپن بیست و هشت ساله و ژرژ ساند سی و چهار ساله، مجذوب یکدیگر شدند و مدت ۹ سال زندگی مشترک داشتند.
به صراحت میتوان گفت در نه سالی که آن دو با هم زندگی میکردند، شوپن بسیاری از آثار مهم و مطرحاش را آفرید، ولی پس از جدایی حزن انگیز، سلامت و سرحالی شوپن به سرعت رو به وخامت گذاشت و شمار خلق آثارش هم به شدت کاهش یافت.
با مروری بر زندگی و آثار شوپن در مییابیم که وی، تنها در سن در ۱۸ سالگی به سبکی کاملن شخصی و نوآورانه در موسیقی پیانو دست یافت. شوپن در مقایسه با دیگر آهنگسازان بزرگ و مطرح، آثار کمی خلق کرد ولی کم و بیش، اکثر آثارش در رپرتوار پیانیستها جای دارد.
اگرچه بیشتر آثار وی کوتاهند ولی در این مینیاتورهای بدیع، تنوع بسیاری از حالتها و احساس ها، از غم و اندوه گرفته تا هیجان و شور قهرمانی، وجود دارد. موسیقی شوپن که انگار روحش را در آن دمیده است، زیبا، با وقار و اصیل است و پاساژها و فواصل تکنیکیاش نیز آهنگین هستند.
شوپن، عشق و عرقاش را به لهستان در مازورکاها و پولونزهایش بیان کرده است. در واقع شوپن در این قطعههای الهام گرفته از رقص که با تغییراتی، آنها را به سبک و سیاق مخصوص خودش درآورده است بدون این که نغمهها و ترانههای عامیانه را به کار گرفته باشد، روح و جان مردم لهستان را ثبت کرده است.
بیشتر بخوانید: پیوتر ایلیچ چایکوفسکی: مروری بر زندگی و آثار آهنگساز کلاسیک
به جرات میتوان گفت هیچ آهنگسازی مثل شوپن صدایی به این شکل زیبا از دل پیانو بیرون نیاورده است. صداهایی که با تزیینهای آوازی در اپرای ایتالیایی آن دوره همانندی داشت. بی دلیل نیست که او را شاعر پیانو میدانند. نکتهی مهمی که با مروری بر زندگی و آثار شوپن وجود دارد این است که او بسیاری از شاعرانه ترین جلوههای آثارش را با به کارگیری ظریف و حساس پدال نگهدارنده صدا به وجود آورده است.
باید اشاره کرد که در واقع پدال، صداهایی را که فاصلهی بسیار دارند و با دست چپ نواخته میشوند به یکدیگر پیوند میدهد. استفادهی شوپن از هارمونی بسیار نوآورانه بود و بر آهنگسازان پس از او نیز تاثیر گذاشت.
در آثار شوپن، پیانیست فرصت پیدا میکند که با کمی تند و کند کردن تمپو و یا با تداوم یک نت، کمی بیش از آن که در نت نگاری اثر مشخص شده است، بر تاثیر بیانی موسیقی بیفزاید و این استفاده از روباتو به موسیقی او کیفیتی شاعرانه و بداهه سرایانه میبخشد.
از آثار مهم شوپن میتوان اشاره کرد به نکتورن ها، مازورکاها، پولونزها و اتودهایی که شاهکار محسوب میشوند و البته از اتودهای معروف شوپن، میتوان اشاره کرد به اتود انقلابی، که احتمال میرود، اشغال ورشو توسط روس ها، الهام بخش وی برای خلق این اتود پرالتهاب و آتشین بوده است.
اتود در واقع قطعهای تمرینی است که برای کمک به نوازنده در غلبه بر مشکلهای تکنیکی خاص ساخته میشود. ولی در واقع اتودهای شوپن از تمرینهای تکنیکی بسیار فراتر میروند و شاهکار هایی موسیقیایی هستند که شنیدنشان نیز به اندازهی توانایی در اجرای آنها هیجان برانگیز است.
او تعداد زیادی از فرمهای موسیقی را خلق کرد ولی مهمترین نوآوریها و ابداعات او را میتوان درقالب فرم هایی مثل سونات پیانو، والس، مازورکا، نکتورن، اتودها، پرلود و پولونِز دانست.شوپن در تمام طول عمر کوتاهش، از ضعف جسمانی رنج میبرد.
بیشتر بخوانید: هکتور برلیوز: مروری بر زندگی و آثار آهنگساز و موسیقیدان فرانسوی
او در سال ۱۸۴۸ آخرین کنسرتش را در پاریس اجرا کرد و بعد از سفر به اسکاتلند و انگلستان، شدیدن بیمار شد و سرانجام بعد از بازگشت به پاریس در سال ۱۸۴۹، در سن ۳۹ سالگی بر اثر بیماری سل ریوی، در خانه خواهرش لودویکا در گذشت.
شوپن قبل از مرگش درخواست کرده بود در مراسم خاکسپاریش، رکوییم موتسارت اجرا شود. همچنین وصیت کرده بود که قلبش به وطنش، لهستان برده شود. یک روز پس از مرگ شوپن، از صورت و دستهایش ماسکی ساختند و سپس پیکر بی جان این هنرمند را در گورستان پر لاشز به خاک سپردند و با توجه به وصیتش، قلبش به لهستان فرستاده شد و در کلیسایی در ورشو نگهداری میشود.