ادبیات جهان

مکتب ناتورالیسم چیست ؟

نویسنده: فاطمه گرایی

منتشر شده در ۱۴ خرداد ۱۳۹۷

۲ زمان مطالعه: 2 دقیقه

مکتب ناتورالیسم جنبشی ادبی است که از قلب رئالیسم به وجود آمد و در شیوه و اهداف تا حدودی شبیه به هم هستند. این مکتب در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم از فرانسه آغاز و سپس در دیگر کشورهای غربی رشد کرد.

مکتب ناتورالیسم جنبشی ادبی است که از قلب رئالیسم به وجود آمد و در شیوه و اهداف تا حدودی شبیه به هم هستند. این مکتب در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم از فرانسه آغاز و سپس در دیگر کشورهای غربی رشد کرد. ناتورالیسم با معنایی چون طبیعت پذیری و طبیعت گرایی اصطلاحی است که از فلسفه به ادبیات وارد شد و از نظر فلسفی بر این باور است که تمام پدیده های هستی در طبیعت و در محدوده دانش و علم تجربی قرار دارند و هیچ چیز در ورای ماده وجود ندارد!

این نظریه البته تقریبا قدیمی ترین اندیشه در حیطه ناتورالیسم است:

 “افکاری بر مبنای ماده باوری یا ماتریالیسم و یا هر نوع اعتقادی به امور دنیوی …”

امیل زولا، نویسنده فرانسوی نخستین بار این مکتب را پایه گذاری کرد، که بر دو پایه کلی استوار است؛

مکتب ناتورالیسم چیست ؟

اول این که تمام امور جهان در اختیار طبیعت است و دوم این که نیروهای مهار ناپذیر طبیعت، زندگی درونی و بیرونی انسان را شکل می دهند و بر آن حکومت می کنند که از اپیکوریان گرفته تا پوزیتو زیست ها و گاسندی براین عقیده پیش می روند. امیل زولا معتقد بود که رفتار و طبیعت انسان را نیرو های تکاملی و زیست شناختی دقیق و بدون خطا معین می کنند. او این نیروها را مهار ناپذیر و فراتر از توان انسان توصیف می کرد و آثارش در واقع نوعی چهره پردازی از برآیند این نیروها به شکلی عینی و عاری از تعصب بود.

بیشتر بخوانید: معرفی کتاب سرگذشت فلسفه نوشته برایان مگی, از پیش از سقراط تا پوپر

مکتب های ادبی قبل از مکتب ناتورالیسم ادبیاتی با شرم و حیا و دارای زبانی احساساتی، عاشقانه، عاطفی و حتی مودبانه داشتند، اما مکتب ناتورالیسم شرم و حیا را خورده و ادب را قی کرد، دور عرف ها و هنجارهای اجتماعی را خط کشید، آنها را دور انداخت به طوری که در آثار نویسندگان مکتب ناتورالیست فرد یا اجتماع بشری هیچ گونه مزایای اخلاقی ندارد و اگر چنین خصوصیتی نیز داشته باشد حاصل اراده خویش نیست بلکه زاییده قوانین علمی و عوامل طبیعی است.

با علم می توان چنین دستاورد هایی داشت پس چرا ادبیات از آن بی بهره بماند.

نویسندگان ناتورال در آثار خود به موضوعاتی چون زاغه نشینی، فقر، فساد اخلاقی، اعتیاد، ترس، خشونت، قتل و ناهنجاری های درونی و احساساتی پرداخته اند و همیشه خانواده و وضعیت اجتماعی را بر رفتار شخصیت ها تاثیر گذار دانسته اند زیرا مکتب ناتورالیست همانند مکتب رئالیسم، از دنیای رمانتیک، رویا، تخیل، ماوراء و اسطوره ها دور بوده و زندگی روزمره را پر از خطر و خشونت به تصویر می کشد و مرگ جزء ناگزیر آن می باشد. در رمان های ناتورالیستی توجه زیادی به بیان امور جزئی می شود و نویسنده کوچکترین رفتار و حرکات قهرمان را دور نمی اندازد و توصیفات و شرح وقایع همانند یک تحقیق پزشکی پیش می رود. ناتورالیست ها نخستین کسانی بودند که گفتگو های محاوره ای و عامیانه را در آثار خود در پیش گرفتند.

بیشتر بخوانید: مکتب رمانتیسم , بررسی مؤلفه ها , بیماری رنه : بیماری قرن

جدای از توضیحات و تفسیرات بد نیست به این مهم نیز بپردازیم که ناتورال چرا به وجود آمد ؟؟؟

در دوره های مختلف، هر مکتبی که جریان پیدا می کند تحت تاثیر اوضاع خاصی از وضعیت اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و تاریخی عصر خود بوده است، و از سویی نیز تحت تاثیر تفکرات فلسفی آن دوره نیز بی شک قرارا داشته، بنابر این از عواملی که ناتورالیست را در قرن نوزده به جریان انداخت، می توان این زمینه ها را بیان کرد.

در زمینه علمی، قرن نوزدهم در غرب قرن تکامل علم و توسعه و اختراع و اکتشاف و خرد گرایی بود. از نظر سیاسی نیز لیبرالیسم شکل گرفته بود و پیش می رفت و در نتیجه آن تکوین طبقه بورژوازی شهری بود و علم گرایی و صنعت گرایی اکثریت جمعیت صورت گرفته بود. اهل ادب نیز به وسوسه بهره مندی از چنین طرز تفکری “با علم می توان چنین دستاورد هایی داشت پس چرا ادبیات از آن بی بهره بماند” این جنبش را به جریان انداخت.

بیشتر بخوانید: مکتب هنری دادائیسم ، بی فکری مطلق و نابودی آفرینندگی است.

روزگاری کانت در پی اثبات این قضیه بود که حقایق امور از دسترس بشر خارج است و با تجربه و آزمایش نمی توان به کنه آن پی برد و عقل انسان از درک ماورای ظواهر عاجز است، اما در قرن نوزدهم انسان با چشیدن مزه علم و اختراع و کشف، دیگر نمی توانست دل به افکار کانت بسپرد، در نتیجه در صدد خلق مکاتب جدید برای درک عصر جدید برآمد که من جمله ی آن ناتورالیست بود.

مکتب ناتورالیست هم چنین نیز عقیده دارد که می توان با استناد و استفاده از دستاورد های علمی، پیچیدگی های انسان را تحلیل کرد یا سرود و یا حتی به تصویر کشید.