فیلم Raging Bull محصول ۱۹۸۰ سینمای آمریکا و ساخته کارگردان شهیر مارتین اسکورسیزی Martin Scorsese است. فیلمی با اِلمانهای دهه هفتاد، اما نه برای زمان محدودی بلکه دُمل چرکینی است که در هر زمان عفونتی برای عرضه دارد.
فیلم Raging Bull ساخته مارتین اسکورسیزی
فیلمنامه پل شریدر Paul Schrader که بر اساس کتاب زندگی نامه فهرمان بوکس میان وزن جهان جیک لاموتا نوشته شده است. خط مشی از دوران جوانی اسکورسیزی و نگاهش در باب وجودیت سیاست و حکومت است که نقطهای بر تنشهای ایجاد شده در فیلم راننده تاکسی است.
فیلم سیاه و سفید اسکورسیزی آن قدر جزئیات دارد که از متن فراتر میرود و داستنانش از پوسته ورزشیاش جلو میزند که نزدیک ترین رقبایش هم در فاصله زیادی از آن قرار میگیرند.
بیشتر بخوانید: فیلم Shutter Island اثر مارتین اسکورسیزی؛ بلندتر از فانوس دریایی، تنهاتر از دانههای برف
فیلم Raging Bull داستان بوکسوری به نام جیک لاموتا است که سرنوشتش از شروع موفقیت نا سقوط روایت میشود. داستانی به ظاهر کلیشهای که در فرایش، جامعه را در خود جای میدهد. اسکورسیزی جوان تمام نگاه هایش به پوچی بعد از جنگ ویتنام است. خشونتی که در وی پیریزی میشود هیچگاه رنگ و بوی سادیستی نداشته بلکه تلفیقی از نیمه خالی لیوان و تماسهای مکرر وی با اجتماع اطرافش بوده است.
درست مانند تراویس تاکسی درایور، جیکِ گاو خشمگین هم روایت گر یک مدل شخصیت است. یا به عبارتی بهتر اسکورسیزی بخشی از خودش را در درون این شخصیتهای ماندگار کرده است تا زبان او باشند. لاموتا یک موجود بی عقل در گیر پانارویا، انسانی است که تلخی متن زندگیش است. مدام درگیر یک چالش است تا غرورش را احیا کند.
بیشتر بخوانید: فیلم Hugo هوگو ساختهی مارتین اسکورسیزی
در فیلم Raging Bull جک لاموتا انسانی است که پوچی تمام وجودش را محاصره کرده و به دلیل عدم دانش درونی از سرگشتگیاش اطلاعی ندارد که چه میخواهد یا کجا باید باشد. تمام زندگیاش به بی حوصلگی، شک و عصیان گری تبدیل شده است.
از بی حوصلگیهای وی در رینگ بوکس گرفته که در ابتدای فیلم تصویر میشود که او چطور با بی میلی مشتهای زیادی تحمل میکند و وقتی به یک باره خشمش فوران میکند و حریفش را از پای در میآورد باز هم بازنده است تا زندگی زناشویی و دوستانهاش که چنان بالا و پایی دارد که هیچ کس برایش نمیماند.
نوع بر خورد جیک با زن اولش در ابتدای فیلم که همچون حیوانی گرسنه فرمان میدهد که زنش همچون بردهای استیکش را حاضر کند و کم طاقتی وی تمام خانه را به هم میریزد و هنگامی که برادرش جوی به خانهاش میآید، برای جبران حس تنفری که به خودش پیدا کرده است، از وی میخواهد مرتبا اورا بزند تا خود تحقیری به او دست دهد تا به گمان خودش بخشیده شود و به ناگاه پس از لحظهای فروکش کردن خشمش در پی محبت به زنش میاُفتد.
بیشتر بخوانید: فیلم Taxi Driver ساختهی مارتین اسکورسیزی
اما همین جیک مدتی بعد به واسطه برادرش جوی که جو پسی Joe Pesci بازیگر نقش آن است عاشق دختر جوان و بلوند میشود. ویکی با نقش آفرینی کتی موریارتی Cathy Moriarty دختری است که به آغوش جیک میآید.
فریبندگیاش مشکل دیگری را در جیک ایجاد میکند. آن هم افزایش پله به پله شکی است که از درون جیک سر چشمه میگیرد. جیک مدام به زنش مشکوک است و فوبیای خیانت دارد. برای همین با حقارت با زنش بر خورد میکند و پاسخ ویکی در اغلب موارد کاملا منفعل است.
ویکی اغلب ساکت و فرمان بردار و جیک مانند همیشه زود جوش و و حقیر است. مدام پشیمان میشود و در پی عذر خواهی است. اما تمام اینها پله پله رشد میکند و سر باز میکند. آن جا که غرور هم به دامنه فقدان شخصیتی جیک اضافه میشود. این بار حتی برادرش جوی را متهم به رابطه با زنش میکند و تا سر حد مرگ او را کتک میزند و این جدایی اولین پله از سقوط جیک میشود.
فیلم Raging Bull دقیقا خود آمریکای پس از جنگ است. اگر راننده تاکسی تصوری از نیویورک پر زرق و برق فریبندهای بود که لایههای پنهانش به تصویر کشیده میشود، گاو خشمگین سرنوشت ملتی است که باورهایشان رو به زوال رفته است.
بیشتر بخوانید: فیلم Silence اثر مارتین اسکورسیزی؛ شک و تاملی در ایمان و تردیدهای در باب وجود
هویت پُر شکوهی که بعد از جنگ ویتنام به حقارت اجتماعی بدل شده است. حتی مانند جیک تن به باخت عامدانه میدهد تا با بردی احتمالی غروری را زنده کند غافل از آن که تنها منفور تر میشود. مشکل عقیم بودن ذهنش را به دیگران نسبت میدهد. همانند جیک که آخر به نزدیکانش میرسد و برادر و زنش او را ترک میگویید.
زنی که سالها خود به او مشکوک بود. اما خود جیک در دام هوس آلودی متهم به رابطه زیر سن قانوی میشود و اینبار حتی کسی برای کمکش باقی نمانده است. سکانس جذاب زندانی شدن جیک گواه همین نا آگاهی و انداختن تقصیر بر گردن دیگران است. آن جا که جیک با مشتهای گره کرده آین بار حقارتش را نه بر صورت حریفانش بلکه به دیوار زندان میکوبد و میپرسد چرا من؟! و جوابی که از خودش نشأت میگیرد.
“جک لاموتا :اولین شبی که رفتم زندان پرسیدم دستشویی کجاست؟
نگهبان گفت: الان دقیقا داخلشی”
فیلم Raging Bull ذاتا فیلمی تلخی است. تلخی و خشونتی که در ورایش احساس همدردیِ نا محسوسی با کاراکتر وجود دارد. مخاطب لحظه به لحظه فرو رفتن جیک را مشاهده میکند و بخشی از این مسیر را حق وی میداند اما در همان هنگام به حقارت و بی عقلی وی واقف است و احساس هم دردی برایش میکند.
جیک وقتی متوجه میشود که تماما بازنده بوده است که از زندان آزاد میشود و کمدین میشود. حرف هایی که وی از ورای کمدیش منتقل میکند ثمره تمام مشت هایی است که به سرش خورده و برادر، زن و فرزندانی هستند که ترکش گفته اند. هیچ افتخاری نیست. تنها فراموشی است که بعد از ورق خوردن صفحهای هزاران تُن خاک بر روی آدم مینشاند تا دیگر نشانی از وی نباشد.
اسکورسیزی در فیلم Raging Bull خشونتش را عیان میکند. همانند راننده تاکسی چیزی را به مخاطب ارائه میدهد که مخاطب تشنهاش است. به رینگ عریض و طویل بوکس در مبارزه پایانی جیک باید دقت شود.
بیشتر بخوانید: فیلم Alice Doesn’t Live Here Anymore ساختهی مارتین اسکورسیزی
آن جا که جیک در گوشه رینگ گاردش را پایین میآورد و خون بر سر صورت تماشاچیها پاشیده میشود که نمادی از سوط جیک و همچنین خوی برده داری مدرنی است که برای خوش آیند انسان طراحی شده است. فرقی نمیکند اسپارتاکوس در میدان باشد یا ستارههای پولسازی که زندگیشان صرف تفریح عدهای دیگر میشود.
همچنین رابرت دنیرو Robert De Niro افسانهای با بازی که در این فیلم از خود ارائه داد اسکار نقش اول مرد را به خانه برد. بازی حیرت انگیزی که نشان میدهد چطور وی در نقشش ذوب میشود. چه بدن آمادهای که از جیک به نمایش میگذارد و یا بدنی که در هنگام بازنشستگی ۳۰ کیلو وزن اضافه کرده است و یا چه مشت هایی که برای باور پذیر تر بودن سکانسها پذیرا میشود تا نیاز به بدل کار نباشد، همگی نماد از ستارهای تکرار نشدنی است.
همچنین جوی پسی که با بازی مکملش هویتی دو چندان به پروسه شکل گیری جیک میدهد. نکته دیگری که در فیلم Raging Bull مشخص است منفعل بودن زنهای فیلم است. فرمان برداری عجیب و غریب و که بدون شکایت ادامه مییابد، به نظر نگاه انتقادی اسکورسیزی به کم در نظر گرفته شدن نقش ویکی در پیشرفت و سقوط امثال جیک است.
بیشتر بخوانید: مارتین اسکورسیزی: مروری بر آثار و زندگی کارگردان
فیلم Raging Bull فیلم خوش ساخت و با جزئیات فراوان است. فیلم محبوب دهه هفتاد سینمای آمریکا و شاید تمام ادوار. به دلیل نه نگاه ورزشی که ابدا اولویت وجودیش بر این مبنا نیست. بلکه چشم اندازی که از آینده جامعه سرگردانی است که وی ترسیم میکند.
تکان دهنده و کاملا مصرفی است. اسکورسیزی همان کارگردان راننده تاکسی است که با نشان دادن بحران کمربندهایش راسقت تر بسته است تا سقوطی را هشدار دهد. سقوطی که سالها بعد در فیلم دارو دسته نیو یورکیها فوندانسیون هایش را بار دیگر لرزانید.
بیشتر بخوانید: فیلم The Irishman مرد ایرلندی
