دانستنی‌های سلامتی

دشمنان کبد خود و عوامل خطر ساز برای کبد را بشناسید!

نویسنده: تیم تحریریه نت‌نوشت

منتشر شده در ۵ خرداد ۱۳۹۷

۳ زمان مطالعه: 5 دقیقه

بیماری های کبدی و کبد چرب، دلایل زیادی دارند؛ اضافه وزن، رعایت نکردن رژیم غذایی سالم، نوشیدنی های الکلی و بسیاری مواردی دیگر. اما می توان با رعایت موارد ساده ای در زندگی روزمره از آسیب رسیدن به این عضو حیاتی بدن جلوگیری کرد. در ادامه با نت نوشت همراه باشید تا مهم ترین عوامل تهدیدکننده سلامت کبد را بدانید.

این روزها دشمنان کبد و عوامل خطرساز برای کبد کم نیستند. بیماری های کبدی و کبد چرب، دلایل زیادی دارند؛ اضافه وزن، رعایت نکردن رژیم غذایی سالم، نوشیدنی های الکلی و بسیاری مواردی دیگر. اما می توان با رعایت موارد ساده ای در زندگی روزمره از آسیب رسیدن به این عضو حیاتی بدن جلوگیری کرد. در ادامه با نت نوشت همراه باشید تا عوامل تهدیدکننده سلامت کبد و دشمنان کبد را با هم مرور کنیم.

بیشتر بخوانید: بالا بودن آنزیم‌ های کبدی در آزمایش آنزیم های کبدی نشانه چیست؟

بیشتر بخوانید: علائم کبد چرب و درمان های طبیعی آن

دشمنان کبد

شکر، تهدیدکننده سلامت کبد

۱- شکر

شکر بکی از شناخته شده ترین دشمنان کبد است. مصرف بیش از حد شکر نه تنها برای دندان ها مناسب نیست، بلکه سلامت کبد را هم به خطر می اندازد. بدن برای ساخت فروکتوز، از شکر استفاده می کند تا به این وسیله بتواند چربی بسازد. وقتی شکر بیش از اندازه به بدن برسد، باعث می شود چربی تولیدشده از فروکتوز نیز افزایش پیدا کند که به دنبال آن، کبد، چرب شده و مشکلات و بیماری های کبدی نیز به وجود می آیند. طبق یک سری تحقیقات، شکر به اندازه الکل برای کبد مضر است، حتی اگر مشکل اضافه وزن هم نداشته باشید. بهتر است غذاها و نوشیدنی هایی که در آن قند و شکر زیادی وجود دارند، استفاده نکنید؛ مانند سودا، کیک، شیرینی و شکلات.

بیشتر بخوانید: خواص گیاه قاصدک برای سم زدایی کبد، ریه ها و پیشگیری از سرطان کبد

۲- مکمل های گیاهی

حتی اگر در این محصولات، واژه «گیاهی» قید شده باشد، باز هم اطمینان قطعی از سالم و طبیعی بودن آنان وجود ندارد. بعضی از مردم از گیاهی به نام کاواکاوا برای تسکین عوارض و دردهای دوران یائسگی بهره می گیرند. اما تحقیقات نشان داده اند ممکن است این گیاه، از عوامل تهدیدکننده سلامت کبد و دشمنان کبد بوده باعث اختلال در کار کبد شود که می تواند منجر به هپاتیت و از کار افتادگی کبد گردد. بعضی از کشورها، مصرف مکمل های گیاهی را قدغن و یا محدود کرده اند. حتماً باید قبل از استفاده از این مواد با پزشکان مشورت کنید تا مطمئن شوید که هیچ خطری برای سایر اندام ها نداشته باشند.

بیشتر بخوانید: کرم کبد چیست و چگونه تشخیص داده می شود؟

۳- اضافه وزن

چاقی از اولین دشمنان کبد شماست. چربی های اضافی که در اثر چاقی در کبد ساخته می شوند، می توانند منجر به بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) شوند. با استناد به یک تحقیق، در این صورت، کبد شما متورم خواهد شد. به علاوه به مرور زخم هایی بر روی کبد به وجود می آیند (پزشکان به این شرابط Cirrhosis می گویند). اما اگر میانسال یا مبتلا به دیابت باشید، بیشتر در معرض ابتلا به کبد چرب غیر الکلی هستید. اما می توانید شرایط را به نفع خود برگردانید. رژیم غذایی سالم و تمرینات ورزشی در پیشگیری و یا درمان این بیماری به شما کمک شایانی خواهند کرد.

بیشتر بخوانید: نشانه های اختلال کبد و علائم کبد سمی

۴- مکمل هایی که حاوی مقدار زیادی ویتامین A هستند

بدن شما به ویتامین A احتیاج دارد که بهترین راه دریافت آن، خوردن گیاهان، سبزیجات و میوه های تازه است؛ به ویژه آن دسته از میوه ها و گیاهانی که به رنگ های نارنجی، قرمز و زرد هستند. اما اگر از مواد و داروهایی استفاده می کنید که به میزان زیادی در خود، ویتامین A دارند، باید بدانید که یکی از دشمنان کبد همین مورد است و در آینده ممکن است برای کبد شما مشکل آفرین باشند. قبل از استفاده این مواد با پزشک خود مشورت کنید.

۵- نوشیدنی های غیرالکلی

تحقیقات نشان داده اند افرادی که به مقدار بسیار زیاد نوشیدنی های غیر الکلی می خورند، در معرض ابتلا به بیماری کبد چرب غیرالکلی هستند. البته پژوهش ها به طور قطع ثابت نکرده اند که دلیل اصلی، این نوشیدنی ها هستند؛ اما اگر مثلاً میزان سودایی را که می خورید، کم و یا قطع کنید، قطعاً تاثیرات خوبی بر روی سلامت کبدتان مشاهده خواهید کرد.

بیشتر بخوانید: مواد غذایی دوستدار کبد

۶- استامینوفن

شما دچار سردرد، گلودرد یا سرماخوردگی شده اید و به دنبال راهی برای تسکین آن می گردید. اما باید دقت کنید تا برای علاج دردتان به دیگر اندام های بدن آسیب نرسانید. مثلاً اگر برای سردردتان قرص می خورید و برای سرماخوردگی نیز از داروهای دیگر استفاده می کنید که در هر دوی آن ها استامینوفن وجود دارد، خوردن این داروها با هم ممکن است به کبد شما آسیب برسانند. دوز دارو و مقدار مصرف مجاز آن را چک کنید.

۷- چربی ترانس

چربی های مصنوعی ترانس، بیشتر در غذاهای آماده و بسته بندی شده وجود دارند (معمولاً در پشت بسته بندی ها، نام آن نوشته شده است) و از دشمنان کبد شما هستند. داشتن رژیم غذایی که ترانس در آن به وفور یافت شود، منجر به اضافه وزن و چاقی خواهد شد که به طور قطع برای کبد مفید نمی باشد. در هنگام خرید مواد غذایی آماده، به جدولی که در پشت بسته بندی وجود دارد، نگاه کنید. حتی اگر در آن درج شده باشد که میزان چربی ترانس صفر گرم است، باز هم مقدار کمی از این چربی که ناشی از مواد افزودنی است، در آن یافت خواهد شد.

بیشتر بخوانید: بیماری کلستازیس چیست؟ علائم و درمان

۸- بیماری ها

پزشک ها و پرستارها با سوزن سرنگ هایی که به بیماران می زنند، تماس دارند و برخی افراد نیز که از روش های غیر بهداشتی برای تزریقات استفاده می کنند، ممکن است یک سرنگ را در فرد دیگری نیز استفاده کنند. اما مشکل، سوزن نیست؛ چیزی است که روی آن قرار دارد. هپاتیت نوع C به سرعت در خون پخش می شود؛ حتی اگر تنها برای یک بار وارد بدن فرد شود؛ مخصوصاً وقتی که در ریسک بالای ابتلا به این بیماری قرار داشته باشید (مثلاً داشتن بیماری ایدز یا هپاتیت C والدین در دوران جنینی). اگر این سوابق را دارید، حتماً باید آزمایش های مربوطه را انجام دهید؛ به خصوص کسانی که متولد سال های ۱۳۲۴ تا ۱۳۴۴ هستند.

سم زدایی کبد برای یک کبد سمی با وجود این همه غذاهای فراوری شده و مواد افزودنی و نگهدارنده، آلودگی هوا و محیط زیست حیاتی است. یکی از مهم ترین ارگان هایی که بدن به وسیله ی آن خود را از شر سموم خلاص می کند کبد است. کنترل اکثر مواد شیمیایی خون، تولید صفرا برای تجزیه چربی و آماده کردن آن ها برای هضم و جذب توسط کبد انجام می شود. تمام خونی که از معده و روده خارج می شود به کبد می رود و در آن جا تجزیه و پردازش می شوند تا به عنوان مواد غذایی و ویتامین ها و املاح معدنی و آهن توسط بدن مصرف شوند. اگر کبد به درستی کار نکند هضم مواد غذایی مخصوصا چربی ها به شدت تحت تاثیر قرار می گیرد. بنابراین در این مقاله می خواهیم مواد غذایی را به شما معرفی کنیم تا با گنجاندن آن ها در رژیم غذایی تان و سم زدایی کبد کبدی سالم و سرحال داشته باشید.

بیشتر بخوانید: استامینوفن برای کبد دشمن درجه یک است، از آن دوری کنید!

سم زدایی کبد

۱ – سیر

سیر و سم زدایی کبد

چه از آن خوشتان بیاید چه نه باید بدانید که سیر سرشار از موادی است که کبد را پاکسازی می کند. سلنیوم موجود در سیر به فرایند سم زدایی کبد کمک زیادی می کند.

آرژنین یک آمینو اسید ضروری است که در سیر وجود دارد و نقش مهمی در کاهش فشار خون در کبد دارد. ویتامین B6 موجود در سیر اجازه بروز التهاب درکبد را نمی دهد. ویتامین C که در سیر وجود دارد اولین سد دفاعی بدن در برابر اکسیداسیون سلول های کبد در برابر آسیب، است.

بیشتر بخوانید: بالا بودن آنزیم‌ های کبدی در آزمایش آنزیم های کبدی نشانه چیست؟

۲ – گریپ فروت

گریپ فروت دارای بیش از ۷۰ میلی گرم گلوتاتیون است. این ماده شیمایی در فرایند سم زدایی کبد کمک شایانی می کند و در بدن به طور طبیعی ساخته می شود. ترکیبات سمی دارای رادیکال آزاد، معمولاً با گلوتاتیون ترکیب شده و از بدن خارج می‌شوند. گلوتاتیون همچنین در فرایند ساخت و ترمیم بافت های بدن، تولید مواد شیمیایی و پروتئین های مورد نیاز و تقویت سیستم ایمنی نقش بسیار زیادی دارد.

بیشتر بخوانید: خواص خارمریم برای پاکسازی کبد

۳ – سبزیجات

سبزیجات برگ سبز با خنثی کردن فلزات و مواد شیمیایی و آفت کش هایی که از طریق محیط زیست و غذا وارد بدن می شوند به کبد در سم زدایی کمک می کنند. منداب، اسفناج و کاسنی با افزایش تولید صفرا به بدن در خلاص شدن از مواد زائد کمک زیادی می کند.

چغندر به طور طبیعی خون را تصفیه و پاکسازی کرده و کبد را برای عملکرد بهتر و جذب مواد مغذی یاری می کند. خانواده کلم ها مانند کلم بروکلی و … در تولید آنزیم های کبدی برای حذف سموم و سم زدایی کبد بسیار موثر هستند.

بیشتر بخوانید: علت کبد چرب چیست؟ کبد چرب یک بیماری پنهان ولی بسیار خطرناک!

۴ – آووکادو

اگر این میوه را نمی شناسید باید بگویم که آووکادو یک سوپر غذا است! این میوه سرشار از ویتامین C، E و گلوتاتیون است که به عنوان آنتی اکسیدان از آسیب سلول های کبد در برابر اکسیداسیون محافظت می کنند.

ویتامین K و E موجود در این ماده ی غذایی یک ضد التهاب فوق العاده هستند و چربی های سالم موجود در آن به بهبود سطح کلسترول خون کمک شایانی می کند.

بیشتر بخوانید: ارتباط کبد با پوست صورت چیست؟

۵ – گردو

گردو حاوی میزان فراوانی اسیدهای چرب امگا ۳ و گلوتاتیون است که در سم زدایی کبد نقش مهمی دارد. اسید آمینه ی آرژنین موجود در گردو در حذف سموم آمونیاکی کبد بسیار موثر هستند.

گردو سرشار از آنتی اکسیدان و چربی های سالم و غیر اشباع است که در کبد را در برابر رادیکال های آزاد و تجمع چربی ها محافظت می کند. این چربی های سالم در ساخت غشای سلولی قوی سلول های کبد ضروری هستند.

بیشتر بخوانید: نحوه پاکسازی کبد

۶ – زردچوبه

کورکومین عنصر اصلی و فعال در زردچوبه است که یک آنتی اکسیدان قوی و ضد التهاب فوق العاده است. زردچوبه مجاری صفراوی را برای بهبود جریان صفرا و پاکسازی کبد و سم زدایی کبد محافظت می کند و سلول های کبد را از طریق جلوگیری از تبدیل الکل و سموم به مواد مضر برای کبد جوان می کند.

اگر کمی زردچوبه را به غذای تان اضافه کنید علاوه بر عطر بی نظیر این ادویه از مزایای آن برای سلامتی بدن و سم زدایی کبد نیز بهره خواهید برد.

بیشتر بخوانید: درمان کبد چرب با گیاهان دارویی و مواد غذایی

۹- نوشیدنی های الکلی

احتمالاً از این موضوع آگاه هستید که نوشیدنی های الکلی از مهمترین عوامل تهدیدکننده سلامت کبد و دشمنان کبد هستند. این «مقدار زیاد» باعث خواهد شد پس از مدتی معتاد به نوشیدنی های الکلی شوید. یک لیوان پر، گاهی اوقات ممکن است بیش از حد استاندارد یک شات باشد. این مقدار استاندارد شامل ۵ اونس شراب (کمی کمتر از نصف فنجان)، نصف قوطی آبجو و ۱٫۵ اونس از دیگر مشروبات الکلی می باشد. در مصرف نوشیدنی های الکلی، حد مجاز و استاندارد را رعایت کرده و میانه روی کنید تا در آینده دچار مشکلات مربوط به کبد نشوید. حد مجاز مصرف در زنان، یک بار و در مردان، دوبار در روز است. باید توجه داشته باشید که در آداب و احکام اسلامی مصرف انواع مشروبات الکلی حرام و ممنوع است، اما با توجه به وجود آمار و ارقام علمی در این مقاله ما در نت نوشت جهت اطلاعات عمومی این مقادیر را لحاظ کردیم.

بیشتر بخوانید: علت کبد چرب چیست؟ کبد چرب یک بیماری پنهان ولی بسیار خطرناک!

نویسنده: زهرا اسلامی

منبع: www.webmd.com