کمبود ویتامین D: علائم و عوارض جدی این کمبود در بدن که باید بدانید

ویتامین D نقش مهمی در سلامتی شما ایفا می‌کند. شایع‌ترین مشکلات بهداشتی و سلامتی، ناشی از کمبود ویتامین D می‌باشد. کمبود ویتامین‌ها شاید در وهله نخست مشکل خاصی را ایجاد نکند ولی با گذشت زمان و شدت یافتن آن می‌تواند دلیل محکمی برای بروز بیماری‌های مهلکی همانند فشارخون بالا و دیابت باشد.

در ادامه در نت نوشت هر آنچه که درباره این ویتامین حیاتی و علائم و عوارض کمبود آن در بدن را باید بدانید خواهیم گفت.

ویتامین D چیست؟

ویتامین D یک ماده مغذی محلول در چربی است. بزرگ‌ترین منبع این ویتامین خورشید است. زیرا به پوست کمک می‌کند بین ۵۰ تا ۹۰ درصد مصرف مورد نیاز بدن انسان را تامین کند. منابع دیگری همچون زرده تخم مرغ، محصولات لبنی، ماهی‌های چرب و گوشت نیز مقداری از این ویتامین دارند که هر کدام به نوبه خود منابع مفیدی محسوب می‌شوند.

ویتامین D یک استروئید با فعالیت هورمون‌های مشابه است که برای رشد و حیات انسان بسیاری ضروری شناخته شده است. متاسفانه بسیاری از افراد در سراسر جهان ویتامین D را به اندازه کافی دریافت نمی‌کنند.

در ایالت متحده امریکا ۲۵ درصد از مردم در معرض خطر کمبود ویتامین D هستند. بیشتر افرادی که در خانه کار می‌کنند، لباس‌های پوششی استفاده می‌کنند و افرادی که پوست‌های تیره رنگ دارند، در معرض خطر ابتلا به کمبود ویتامین D هستند.

با فرا رسیدن زمستان کمبود ویتامین d در زمستان افزایش پیدا می‌کند. به دلیل این که در این فصل کمتر در معرض نور خورشید قرار می‌گیریم.

علائم کمبود ویتامین D

دانشکده بهداشت عمومی هاروارد اعلام کرده است که در واقع یک میلیارد نفر در سراسر جهان به کمبود ویتامین D مبتلا هستند. اگر میزان این ویتامین در بدن شما کافی نباشد در ابتدا سلامت استخوانها شما به خطر می‌افتد.

سیستم ایمنی و سیستم عصبی بدن رابطه مستقیم با ویتامین D دارد. یکی از نیازهای بسیار مهم مغز نیز ویتامین دی می‌باشد. که مغز انسان را در برابر استرس اکسیداتیو محافظت می‌کند.

هر چند که بعضی از افراد صرفا جهت تفریح آفتاب می‌گیرند. ولی بد نیست بدانید که بیشتر انسانها به دلیل کمبود قرار گرفتن در معرض از نور خورشید به کمبود این ویتامین دچار هستند.

کمبود ویتامین دی در بدن مشکلات بزرگی را ایجاد می‌کند که شناخت آنها بدون شک برای شما مهم خواهد بود!

با بروز علائمی که در ادامه می‌خوانید می‌توان به کمبود این ویتامین مشکوک شد و با آزمایش ویتامین دی به میزان دقیق آن پی برد.

تعریق

نوزادان نیز می‌توانند دچار کمبود ویتامین D شوند البته پی بردن به این مسئله کمی دشوار است ولی می‌توان با نشانه هایی همچون تعریق در ناحیه پیشانی یک نوزاد به این مسئله پی برد.

تعریق در ناحیه پیشانی برای بزرگسالان نیز می‌توان از عوارض کمبود ویتامین دی در بدن باشد. ممکن است دمای بدن شما پایین باشد ولی تعریق زیادی داشته باشید که این نشانه کمبود ویتامین D به شمار می‌رود.

پس از آنکه مطمئن شدید در طی روز به میزان کافی آب می‌نوشید با یک آزمایش خون کمبود این ویتامین را کشف کنید.

خستگی

هر چند که می‌توان گفت قدرت عضلات بدن تا حد زیادی از آهن خون به دست می‌آید ولی کمبود ویتامین D نیز می‌تواند عامل خستگی و تنبلی عضلات باشد. احساس خستگی و کسالت بیش از حد یکی از نشانه‌های کمبود این ویتامین است.

مصرف کافی این ویتامین به شما کمک می‌کند از نیروی عضلانی خود قدرت و انرژی گرفته و جوان و شاداب بمانید.

طی تحقیقات دانشگاه هاروارد افراد بزرگسال بالای ۶۰ سال که از مکمل‌های ویتامین D مصرف می‌کردند تا میزان ۲۰ درصد توانستند افزایش کنترل عضله داشته باشند. به کمک این ویتامین می‌توان ضعف عضلانی را تا حدی درمان کرد.

پوکی استخوان

رشد توده‌های استخوانی در بدن انسان در حدود ۳۰ سالگی متوقف می‌شود. در صورتی که بافت استخوان استحکام کافی نداشته باشد از ذخایر آن مصرف شده و سبب پوکی استخوان در سنین بالا می‌شود. کمبود ویتامین D می‌تواند عوارضی همچون پوکی استخوان را همراه داشته باشد.

رژیم‌های غذایی که سرشار از این ویتامین باشند و همچنین قرار گرفتن در معرض نور خورشید و حتی استفاده از مکمل‌های غذایی در استحکام استخوانها و پیشگیری از پوکی استخوان بسیار تاثیر گذار است. بسیاری از دردهای استخوانی مانند استئومالاسیابی یا آرتریت و یا فیبرومیالژیا می‌تواند از عوارض کمبود این ماده حیاتی در بدن باشند.

افسردگی

بیماری افسردگی معمولا با کمبود ویتامین D رابطه مستقیمی دارد. البته بسیاری از مواد معدنی مانند سروتونین و برخی از هورمون‌ها در نقاط مختلف مغز تاثیرات بسیاری در پیشگیری از افسردگی دارند و در خلق و خوی افراد تاثیر گذار هستند. اما کمبود ویتامین D یکی از علل شایع و رایج در بیماری افسردگی می‌باشد.

با مصرف به جا و کافی این ویتامین حیاتی می‌توان از بروز بسیاری از بیماری‌های سخت مانند افسردگی یا پوکی استخوان جلوگیری کرد. تابستان فرصتی است که به خوبی می‌توان از نور خورشید این منبع ویتامین D بهره کافی برد.

کم خوابی

افراد بسیاری در دنیا وجود دارند که همواره از کم خوابی، بی خوابی و اختلالات خواب رنج می‌برند. این افراد بخش مهمی از شادابی زندگی خود را به دلیل کمبود خواب با کیفیت و عدم تنظیم خواب از دست می‌دهند.

به تازگی محققان کشف کرده اند که کمبود ویتامین دی می‌تواند در بدن انسان موجب اختلالات خواب شود. به این ترتیب شما با یک قرص ویتامین به راحتی می‌توانید بی خوابی‌های شبانه را از بین ببرید.

اهمیت ویتامین D در تنظیم خواب

این ویتامین یکی از مهم‌ترین ویتامین‌های مورد نیاز برای بدن انسان و ویتامین تنظیم خواب است. طبق تحقیقات انجام شده کمبود ویتامین D مشکلات بسیاری از جمله بی خوابی‌های شبانه را ایجاد می‌کند.

طبق آزمایشات انجام شده افرادی که دچار کمبود ویتامین D بودند خواب راحتی نداشتند. طبق تحقیقات انجام شده تقریبا ۵۰ درصد از مردم دچار بی خوابی‌های شبانه می‌باشند که ناشی از کمبود ویتامین D می‌باشد. این افراد علاوه بر بی خوابی از خواب ضعیف نیز رنج می‌برند.

عوارض کمبود ویتامین D

این ویتامین یکی از عناصر بسیار مهم و سازنده برای بدن انسان است.

در صورتی که بدن به میزان کافی ویتامین D دریافت نکند مشکلاتی همچون عفونت‌های تنفسی، ضعف سیستم ایمنی، مشکلات حافظه و حتی عدم توانایی عضلات و استخوان را شاهد خواهید بود. در صورتی که روزانه ۱۰ الی ۱۵ دقیقه به پوست بدن خود آفتاب برسانید هرگز با کمبود این ویتامین مواجه نخواهید شد.

افسردگی فصلی

یکی از مشکلاتی که بیشتر افراد را در فصل زمستان دچار می‌کند، بیماری افسردگی یا بی‌حوصلگی‌های فصلی است. علت شایع این بی‌حوصلگی‌ها کمبود ویتامین D می‌باشد.

این کمبود سبب کاهش سطح سروتونین شده و این خود عامل ناراحتی و حساسیت‌های عاطفی است. ویتامین D برای تبدیل شدن تریپتوفان به سروتونین که یک ماده شیمیایی در مغز است، بسیار ضروری است. این تغییرات سبب خلق و خوی آرام، تصمیم گیری و روابط اجتماعی می‌شوند.

سطح پایین این ویتامین در بدن به معنی پایین بودن سروتونین است که منجر به احساس غم، افسردگی و بی حوصلگی می‌شود.

اختلالات عاطفی فصلی یا SAD به خصوص در ماه‌های پاییز و زمستان بسیار رایج است. به این ترتیب افراد در این ماه‌ها خواب آلودگی و بی حوصلگی بیشتری را احساس خواهند کرد.

سرطان یکی از تبعات کمبود ویتامین D

ویتامین D از تکثیر و ایجاد بافت‌های جدید سرطانی جلوگیری به عمل می‌آورد. هنگامی که سطح این ویتامین در بدن به میزان کافی باشد در مهار پیشرفت سرطان و کاهش التهابات عملکرد مناسبی خواهد داشت.

با وجود ویتامین D میزان ایمنی بدن افزایش پیدا می‌کند و جلوی پیشرفت سلولهای سرطانی را می‌گیرد. سرطانهای مهمی همچون سرطان سینه، پروستات، گردنه دهانه رحم، تخمدان و لوزالمعده از عوارض کمبود ویتامین D هستند.

به گفته کارول بگرلی (CAROLE BAGGERLY) بنیانگذار موسسه سلامت ریشه‌های گیاهی (GRASSROOTS HEALTH) بیش از ۹۰ درصد سرطان‌های پستان ارتباط مستقیم با کمبود ویتامین دی دارد. مطالعات انجام شده سال‌های اخیر ادعای او را ثابت می‌کند.

ارتباط بین سرطان پستان و کمبود ویتامین D

نتیجه تحقیقات انجام شده در مارس ۲۰۱۴ به نام تحقیقات ضد سرطان نشان داد بیماران مبتلا به سرطان پستان که سطح ویتامین D در بدن شان دو برابر زنانی بود که ویتامین دی کمی داشتند، شانس زنده ماندن شان بیشتر بود. در این تحقیق بیش از ۴۵۰۰۰ بیمار طی دوره‌ای ۹ ساله مورد بررسی قرار گرفته بودند.

پروفسور سدریک اف. جرالد دستیار ارشد تحقیق این گونه توضیح می‌دهد: “تا زمانی که گیرنده‌های ویتامین D در خون حاضر بود رشد تومور سرطانی متوقف و از انتشار آن در خون جلوگیری می‌شد. و البته گیرنده‌های این ویتامین تا زمانی حضور دارند که تومور به مرحله پیشرفته نرسیده است.”

همین نکته، دلیل احتمال بیشتر زنده ماندن بیمارانی است که سطح ویتامین خون شان بالا است. محققان از پزشکان خواستند تا ویتامین D را به عنوان مهم ترین بخش استانداردی درمان سرطان پستان تحت نظارت و کنترل خود قرار دهند.

محققان توصیه کردند تا سطح ویتامین دی بیماران در حد طبیعی بین ۳۰ تا ۸۰ نانوگرم در میلی لیتر حفظ شود. طی مطالعات سال ۲۰۱۱ دکتر جرالد دریافت که سطح ویتامین به میزان ۵۰ نانوگرم در میلی لیتر در افراد، خطر ابتلا به سرطان پستان را ۵۰ درصد کاهش می‌دهد.

گروه تحقیقاتی او به این نتیجه رسیدند که حداقل سطح مورد نیاز ویتامین دی به میزان ۴۰ نانوگرم در میلی لیتر ضروری است. این یعنی مصرف روزانه بین ۱۰۰۰تا ۸۰۰۰ واحد بین المللی ویتامین دی که از میزان توصیه شده مجاز روزانه یعنی ۶۰۰ واحد برای بزرگسالان خیلی بیشتر است.

ویتامین D چگونه در جلوگیری از سرطان عمل می‌کند؟

دکتر cedric f. garland از از مرکز سرطان سن دیگو مورس دانشگاه کالیفرنیا توضیح می‌دهد که ویتامین D در بهبود اکثر سرطان‌ها تاثیر گذار شناخته شده است.

ویتامین D در ساختار سلول‌های اپیتیال نقش مهمی دارد. این سلول‌ها توسط ماده‌ای به نام e-cadherin که از ویتامین D و کلسیم تشکیل شده محافظت می‌شوند. بدون ویتامین D کافی در بدن ساختار فرو ریخته، سلول‌ها تکثیر شده و در بسیاری موارد منجر به سرطان می‌شود.

با افزودن این ویتامین به رژیم غذایی فرد بیمار می‌توان مانع زاد و ولد سلول‌های سرطانی شد.

carol baggerly که نقش مهمی در شفاف سازی اهمیت ویتامین D در بسیاری از جنبه‌های سلامتی داشته معتقد است که بهینه سازی سطح این ویتامین می‌تواند به جلوگیری از ۱۶ نوع سرطان مانند: سرطان پانکراس، ریه، تخمدان، پستان، پروستات و پوست کمک کند. او عامل اصلی در بروز ۹۰% از سرطان‌های عادی پستان را کمبود ویتامین D می‌داند.

از ۳۰۰۰۰ ژن موجود در بدن ویتامین D تقریبا در هر یک از آنها تاثیر دارد.

دیابت نوع ۲

بعضی مطالعات نشان می‌دهند که سطح بالای ویتامین D در بدن جوانان میزان ابتلا به دیابت نوع ۲ را کاهش می‌دهد. با کمبود ویتامین D در بدن انسان کنترل سطح قند خون و تنظیم کلسیم آسیب می‌بیند و احتمال بروز دیابت نوع ۲ بیشتر می‌شود.

آسم

آسم یک بیماری با علت ناشناخته است اما می‌تواند یکی از عوارض کمبود ویتامین D در بدن باشد.

تحقیقات نشان می‌دهند که میزان کافی نور خورشید و بالا رفتن میزان ویتامین D ممکن است از بروز این بیماری جلوگیری کند.

عواملی که در بروز آسم موثر هستند: چاقی، ژنتیک، کمبود ویتامین D می‌باشد. کمبود این ویتامین سبب متورم یا مسدود شدن مخاط و التهاب این نواحی می‌باشد. این التهابات سبب آسم می‌شود.

بیماری‌های روده

افرادی که مبتلا به بیماریهای روده هستند سطح این ویتامین در بدنشان بسیار پایین است.

گیرنده‌های ویتامین D به طور مستقیم بر روی سیستم گوارش و سیستم ایمنی بدن تاثیر می‌گذارند. هنگامی که این ویتامین در بدن به مقدار کافی وجود داشته باشد می‌توانید میزان التهابات روده را کاهش دهید.

کسانی که دچار التهابات روده‌ای می‌شوند به مرور زمان بیماریهای روده در آنها رشد می‌کند.

آرتریت روماتوئید

این ویتامین نقش مهمی در جذب کلسیم جهت استخوان سازی ایفا می‌کند. نرمی استخوان سبب به وجود آمدن استخوان‌های شکننده و عضلات ضعیف می‌شود. افرادی که به آرتریت روماتوئید مبتلا هستند به احتمال زیاد کمبود ویتامین D دارند.

فشار خون بالا

فشار خون بالا رابطه نزدیکی با ویتامین D دارد و گاه در نتیجه کمبود ویتامین D است. به این ترتیب که ویتامین D در خون جریان پیدا می‌کند. در رگهای خونی به تمام اعضا می‌رسد. کمبود این ویتامین خطر ابتلا به تشکیل پلاکت هایی در خون می‌شود که سبب بالا رفتن فشار خون می‌گردد.

مصرف این ویتامین بیشتر زمانی که دسترسی به آفتاب و یا نور خورشید نیست یا اینکه میزان کافی آن در بدن کاهش یافته است توصیه می‌شود. بیماری زوال عقل یا آلزایمر از علل بسیاری نشات می‌گیرد که یکی از مهمترین آنها کمبود ویتامین D می‌باشد چرا که این ویتامین به صورت مستقیم بر روی مغز تاثیر دارد.

آلزایمر و پیری

زوال عقل یا آلزایمر از دسته بیماریهای سخت و ناعلاج است که معمولا در پیری انسان را درگیر می‌کند. مصرف hdk ویتامین در تغذیه روزانه تا حد زیادی می‌تواند شما را از مبتلا شدن به این بیماری محفوظ نگه دارد.

طبق تحقیقات دانشمندان کسانی که دچار کمبود این ویتامین هستند دو برابر بیشتر از سایرین احتمال ابتلا به آلزایمر دارند.

بخشی از مطالعات انجام شده توسط انجمن آلزایمر نشان می‌دهد که بیشتر افراد بالای ۶۵ سال در معرض آلزایمر هستند. زوال عقل، بیماریهای قلبی عروقی، سکته‌های مغزی، و بسیاری دیگر از بیماری‌ها در این سن بروز می‌کند. اما خطر بیماری آلزایمر در بزرگسالان به خصوص افراد بالای ۶۵ سال دو برابر بیشتر از دیگر بیماریها می‌باشد.

این بیماری به خصوص در افرادی که میزان ویتامین D بدنشان کافی نیست احتمال وقوع بیشتری دارد. بسیاری از افراد هستند که تمایل دارند این بیماری دشوار را درمان و یا پیشگیری کنند. به طور کلی تنها ویتامین D درمانگر آلزایمر نخواهد بود ولی به عنوان یک راه بسیار مطمئن در پیشگیری محسوب می‌شود.

ضعف سیستم ایمنی بدن از عوارض کمبود ویتامین D

از آن جا که ویتامین D نقش مهمی در تولید پروتئین‌های مبارز با باکتری‌ها دارد، کمبود آن سبب می‌شود که مشکلات ایمنی بسیاری در بدن رخ دهد.

مواد مغذی همانند ویتامین C اهمیت بسیاری برای سیستم ایمنی بدن دارد. با این حال ویتامین D می‌تواند کمک بسیاری به سلول‌های کمکی کند. ویتامین D به گلبول‌های سفید خون کمک می‌کند که پروتئین‌های باکتری را افزایش دهد.

بنابراین اگر شما ویتامین D کافی مصرف نکنید احتمالا بدن ضعیف تری دربرابر بیماری‌ها خواهید داشت.

عفونت‌های تنفسی

بزرگسالان و کودکانی که سطح ویتامین D کافی ندارند در معرض سرفه‌های مکرر و عفونت‌های دستگاه تنفسی قرار می‌گیرند که این یکی از جدی ترین تبعات کمبود ویتامین D است.

تحقیقات نشان داده است که این ویتامین برای درمان و پیشگیری بیماری سل مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای سلامتی دستگاه تنفسی خود ویتامین D را به صورت کامل مصرف کنید.

عضلات ضعیف نتیجه کمبود ویتامین D

کمبود این ویتامین می‌تواند عضلات شما را ضعیف کرده و احتمال آسیب و تحلیل عضلات را بالا ببرد. کمبود این ویتامین که از مواد بسیار مغذی بدن است سبب تحلیل و ضعف ماهیچه‌های بدن می‌شود. این امر می‌تواند منجر عدم تعادل و ضعف عضلات شود. سالمندانی که در خانه به سر می‌برند در این مورد می‌بایست بسیار دقت کنند.

ضعف استخوان

ویتامین D سبب جذب کلسیم و ایجاد قدرت در استخوان‌ها می‌شود. کلسیم برای رشد و نگهداری استخوان‌ها بسیار ضروری است. اما به تنهایی نمی‌تواند استخوان‌ها را حفظ کند.

این ماده یکی از مکمل‌های کلسیم است که معمولا ویتامین D را به جذب می‌کند. کمبود این ویتامین سبب می‌شود استخوان‌ها شکننده شده و درد در ناحیه کمر و لگن افزایش پیدا کند. خطر پوکی استخوان به خصوص در خانم‌ها بالا می‌رود.

بیماری‌های نوروژنیک

کمبود ویتامین D خطر انواع بیماری‌های عصبی همانند آلزایمر و پارکینسون را افزایش می‌دهد. به دلیل آن که این ویتامین بر روی حافظه و عملکرد حرکتی تاثیر گذار است، کمبود آن علائم اولیه بیماری‌های آلزایمرو پارکینسون را ایجاد خواهد کرد.

اکنون که با خطرات بهداشتی و سلامتی ناشی از کمبود ویتامین D را متوجه شده اید به اهمیت این ویتامین پی بردید. برای افراد ۱ تا ۷۰ سال از جمله زنان باردار و شیرده توصیه می‌شود که روزانه در حدود ۶۰۰ IU و بزرگسالان بالای ۷۱ سال نیاز به ۸۰۰ IU از این ویتامین دارند.

حد مجاز ویتامین D روزانه ۴۰۰۰ IU است که هر چه بیشتر مصرف شود ممکن است منجر به حالاتی مانند تهوع، استفراغ، کاهش وزن و آسیب کلیه گردد. جهت جلوگیری از کمبود ویتامین D در زمستان روزانه بین ۱۵ تا ۲۰ دقیقه در معرض نور خورشید قرار بگیرید تا میزان ۴۰ درصد ویتامین D از طریق پوست جذب بدن شما شود. در ماه‌های سرد سال نیز می‌توان از مکمل‌های این ویتامین مصرف کرد.

آزمایش ویتامین دی برای تشخیص کمبود ویتامین D

بهترین راه برای آگاهی از کمبود ویتامین D آزمایش خون است که بسیار دقیق میزان کمبود این ویتامین را نشان می‌دهد. کلکلسیفرول یا همان ویتامین D3 در نتایج آزمایشگاهی در حدود ۶۰۰ واحد می‌باشد که به وسیله نور خورشید در بدن تامین می‌شود.

بیشتر بخوانید: آزمایش ویتامین دی: همه چیز درباره تست ویتامین D و تفسیر آن

منابع ویتامین D

بهترین منبع ویتامین D خورشید است که به اندازه ۲۰ تا ۳۰ دقیقه قرار گرفتن حتی بخش کوچکی از بدن در معرض نور مستقیم کافی است تا ویتامین مورد نیاز بدن شما را تامین کند.

غذاهایی مثل زرده تخم مرغ، غلات و حبوبات، سیب زمینی پخته، موز، لوبیا، جودوسر، ماهی قزل آلا، تخمه آفتابگردان، گردو، سویا، گل کلم، کرفس، قارچ، کرم بروکلی، روغن ماهی یا همان امگا ۳، گوجه فرنگی از جمله سوپر غذاهایی است که حاوی ویتامین D است.

راه دیگر تامین این ویتامین استفاده از مکمل‌های دارویی است که این ویتامین را به تنهایی یا همراه با سایر ویتامین‌ها و مواد معدنی به همراه دارد.

جبران کمبود ویتامین D از طریق مصرف دارو

مکمل‌های ویتامین D که معمولا برای بزرگسالان تجویز می‌شود تا ۵۳ درصد خطر ابتلا به آلزایمر را کاهش می‌دهد. البته این میزان صرفا جهت افرادی که میزان ویتامین D در بدنشان به حد نرمال است تخمین زده شده است. در صورتی که میزان ویتامین D در بدن شما کم باشد مصرف قرصها، عوارض کمبود ویتامین دی را جبران می‌کند.

جبران کمبود ویتامین D با تغذیه

مصرف مواد غذایی سالم همیشه بهتر از مصرف داروهای شیمیایی هستند. ماهی‌ها از هر نوعی که باشند مقدار قابل توجهی ویتامین D دارند. مصرف ماهی‌ها یا حتی روغن‌های آنها یکی از بهترین منابع ویتامین D می‌باشند. علاوه بر آن این ویتامین مفید و مهم از منبع بزرگی به نام خورشید نیز حاصل می‌شود.

نور آفتاب یکی از بزرگترین منابع ویتامین D می‌باشد. که به صورت طبیعی در اختیار همه انسانها قرار گرفته است. هر چند که میزان تابش نور در فصل زمستان بسیار کم می‌باشد ولی در همه فصول به خصوص تابستان می‌توان از آن بهره جست. در فصل تابستان که تابش نور خورشید به اندازه کافی می‌باشد تنها ۱۵ دقیقه روزانه استفاده از این نور می‌تواند ویتامین مورد نیاز بدن شما را تامین کند.

منبع + +