تیاتر جهان

تحلیل تئاتر ویتسک، بیمارِ تیمارستانِ لایپزیگ نوشته‌ی بوشنر

نویسنده: ياسمن اسمعيل زادگان

منتشر شده در ۱۹ تیر ۱۳۹۷

۲ زمان مطالعه: 3 دقیقه

برای تحلیل تئاتر وٌیتسِک؛ بیمارِ تیمارستانِ لایپزیگ،‌ با خواندن چندباره ی اثر می توان گوشه چشمی به رگه های سایکولوژیک این اثر داشت و با اندکی موشکافی، به آن به مثابه ی یک درام سایکولوژیک نگاه کرد. برای ورود به این اثر می توان گفت ویتسک، تداعی کننده ی این جمله است که احساس گناه بیش تر از خود گناه انسان را از بین می برد.

نمایشنامه تئاتر ویتسک، بیمار تیمارستان لایپزیگ نوشته ی بوشنر است، برای تحلیل تئاتر ویتسک، بیمارِ تیمارستانِ لایپزیگ با خواندن چند باره ی اثر می توان گوشه چشمی به رگه های سایکولوژیک این اثر داشت و با اندکی موشکافی، به آن به مثابه ی یک درام سایکولوژیک نگاه کرد. برای ورود به این اثر می توان گفت ویتسک، تداعی کننده ی این جمله است که احساس گناه بیش تر از خود گناه انسان را از بین می برد. در ادامه به تحلیل تئاتر ویتسک، بیمارِ تیمارستانِ لایپزیگ می پردازیم، با نت نوشت همراه باشید.

تحلیل تئاتر ویتسک، بیمارِ تیمارستانِ لایپزیگ

بیایید از ابتدا، برای تحلیل تئاتر ویتسک، بیمارِ تیمارستانِ لایپزیگ تکلیف مان را با اثر روشن کنیم و به آن مانند یک تیمارستان نگاه کنیم و اشخاص نمایشنامه را بیمار بنامیم و صحنه های نمایش نامه را اتاق های تیمارستان که در هر اتاق با بیمار و بیماری جدیدی مواجه می شویم، بدانیم و همچنین فراتر برویم و این تیمارستان را اشلی از یک جامعه در نظر بگیریم.

بیشتر بخوانید: تحلیل نمایشنامه چه کسی از ویرجینیا وولف می ترسد ؟ اثر ادوارد آلبی

۱- از آن جا که برای تحلیل تئاتر ویتسک، بیمارِ تیمارستانِ لایپزیگ قراردادی مشخص کردیم و جهان نمایش را تیمارستان خواندیم و اشخاص آن را بیمار دانستیم، همه ی اشخاص دارای اشتراکاتی اند و عنصر “اپیدمیک” در این جا ملموس است.
۲- تمامی کاراکترها دچار طاعون اختلالات ِروحی اند.
۳- احساس گناه در سرتاسر نمایش نامه دیده می شود و به عنوان اصلی ترین متریال موجود در اثر است که در تحلیل تئاتر ویتسک؛ بیمار تیمارستان لایپزیگ حائز اهمیت است، احساسی که در واقع گریبان همه ی مردم را گرفته است.
۴- وسواس اخلاقی و وجدان اخلاقی افراطی که منجر به احساس گناه می شود در کاراکترها وجود دارد و این وسواس باعث کوری کاراکترها و عدم توانایی تشخیص شان می شود.
۵- در اتاق های این تیمارستان بیماری هایی مثل ” پانیک – فوبیا – ptsd – پارانویید – پارافیلیا – سادیسم و مالیخولیا ” دیده می شود.

بیشتر بخوانید: نقد نمایشنامه مرگ دانتون کاری از گئورگ بوشنر

برای نگاهی جزیی تر و موشکافانه تر در تحلیل تئاتر ویتسک، بیمارِ تیمارستانِ لایپزیگ به اتاق های این تیمارستان می پردازیم:

اولین اتاق:
سروان و ویتسک در اتاق اند، سروان روی صندلی نشسته و ویتسک مشغول دولا راست شدن جلوی اوست. سروان از این کار لذت می برد. از این که ویتسک را برده ی خود بداند و از اینکه ویتسک گوش هایش را از حرف های او پر کند. در این اتاق برای تحلیل تئاتر ویتسک؛ بیمار تیمارستان لایپزیگ، آیا می توان گفت سروان تراپیست ویتسک نیست؟ آیا رفتار این دو نفر، سه اصل هیپنوتراپی را ثابت نمی کند ؟
اولین مرحله، مرحله ی مقدماتی : شخص توجه کامل به کلمات تراپیست دارد.
دومین مرحله، مرحله ی القا : آگاهی عادی از شخص گرفته می شود.
سومین مرحله، مرحله ی عمیق سازی : فرد به تراپیست پاسخ می دهد.
آیا ویتسک مطیع سروان نیست ؟
سروان نمونه ی بارز یک سادیستی هم می باشد، چرا که از آزار دادن دیگران لذت می برد و این آزار به پرخاش هم می رسد. سروان غرق ِ در مذهب است و با نقاب مذهب دست به کثافت می زند. او دچار پارافیلیا ( انحراف جنسی ) castration anxiety ( بچه بازی ) می باشد و در جایی از نمایش نامه کاملن دیده می شود:
سروان: بعد از بارون، چه جوری این جورابک های سفید توی کوچه ها ورجه وروجه می کنند، عشق میزنه بالا.
سروان از عشق به کودکان می گوید و سریع اخلاق گرایی را مطرح می کند در واقع او فقدان اخلاق گرایی را در خود می بیند و خود را انکار می کند.

بیشتر بخوانید: تحلیل نمایشنامه‌ی یغمای باشکوه خورشید اثر پیتر شفر

در تحلیل تئاتر ویتسک؛ بیمار تیمارستان لایپزیگ، می رسیم به دومین اتاق:
ویتسک و آندرس در اتاق اند. ویتسک به وضوح یک اسکیزوفرنیک است و در توهمات خویش تصاویری می بیند و صداهایی می شنود. آندرس هم کم از یک پانیک غرق در گناه ندارد.

سومین اتاق:
ماری در اتاق است. ماری دچار مالیخولیا شده است و مدام احساس گناه می کند و نگرانی و اندوه در او دیده می شود.

چهارمین اتاق:
ویتسک و دکتر در اتاق اند. ویتسک دقیقا موش آزمایش گاهی دکتر ِ سادیستی است که از رنج دادن او زجر می برد و بیماری ویتسک را نوعی وسواس اخلاقی می داند و تیمارستان را برایش بهترین مکان می داند.

پنجمین اتاق:
مردم در این اتاق اند. آن ها کاملا دچار افسردگی اند و اندوه در جانشان رخنه کرده و در تاریکی به سر می برند.

ششمین اتاق در تحلیل تئاتر ویتسک، بیمارِ تیمارستانِ لایپزیگ اتاق رویارویی دو کاراکتر سادیستی است:
سروان و دکتر و کمی بعد ویتسک در این اتاق اند. مقابله ی دو سادیسمی ( دکتر و سروان ) را می بینیم که هم را تحقیر می کنند و لذت می برند. با اضافه شدن ویستک او هم تحقیر می شود. ویتسک در اینجا جمله ای می گوید که نشان از اختلالات روانی او دارد:
ویتسک: آسمون چقدر قشنگ، آدم دلش می خواد بره و خودش رو حلق آویز کنه.

هفتمین اتاق:
دکتر و دانشجویان و ویتسک در این اتاق اند. دکتر سایکوز، سادیست و دچار عقده ی نارسیس، خود را با داوود مقایسه می کند و شروع به پرخاش و توهین می کند خطاب به ویتسک.

بیشتر بخوانید: نمایش رومولیت ، خوانش دیگری از نمایشنامه رومئو ژولیت جاودانه ای از ویلیام شکسپیر

هشتمین اتاق:
ماری در اتاق است. دچار فوبیا است و از موقعیت های خاصی می ترسد و مدام احساس گناه را در خود بارور می کند.

نهمین اتاق:
اندرس و ویتسک در اتاق اند. ویتسک دچار پارانویید شده است و بدگمانی در او موج می زند. آندرس خفته در مذهب هم وسیله ای مقدس به او می دهد تا وجدان ویتسک را آسوده کند.

دهمین اتاق:
ویتسک و ماری در اتاق اند. ویتسک بیمار دست به قتل ماری می زند و به زعم خود دنیا را از پلیدی پاک می کند.

در یازدهمین اتاق برای رمزگشایی و تحلیل تئاتر ویتسک، بیمارِ تیمارستانِ لایپزیگ ، می رسیم به عمق فاجعه و ریشه های سفت و محکم بیماری در این جامعه که کودکان را نیز در بر می گیرد:
کودکان در اتاق اند. کودکان هم در این جا مبرا از گناه نیستند و از دگر آزاری لذت می برند و صحنه ی مرگ ماری را تماشایی می دانند.

بیشتر بخوانید: تحلیل نمایشنامه آخر بازی اثر ساموئل بکت

دوازدهمین اتاق:
مامور پلیس در این اتاق است.
مامور پلیس و مجری قانون سادیستی دیگری است که از مرگ ماری لذت می برد و آن را مرگی ناب می داند. در واقع خشونت طلبی و دگر آزاری که در تمام فضای اثر مشهود است یکی از عناصر پیش برنده و موثر در تحلیل تئاتر ویتسک؛ بیمار تیمارستان لایپزیگ است.

سیزدهمین اتاق:
یا اتاق مرگ و پایان. ویتسک ِ منهوک پس از جنایت دچار فشار سختی شده و خود را متهم می کند و مدام خود را سرزنش می کند ولی در نهایت از زیر اتهامش در می رود و عنصر شر که از نظر بیماران این تیمارستان، ماری بوده است، از میان می رود.