بیش از ۴ هزار اخترشناس، روز دوشنبه شاهد برخورد دو ستاره نوترونی بودند. محل زندگی این دو ستاره، ۱۳۰ میلیون سال نوری آن‌سوتر، واقع در کهکشان «NGC 4993» است. ستاره نوترونی نتیجه برجای مانده از یک سوپرنوا یا انفجار ابرنواختری است. در واقع یک ستاره پیر که جرم بسیار بیشتری از خورشید دارد در پایان عمرش با انفجارهای عظیمی به یک ابرنواختر تبدیل میشود. در این رویداد عظیم، هسته ستاره در خود فرو میریزد و ناگهان انرژی فوق‌العاده زیادی به شکل نوترونی (یک ذره زیر اتمی) در فضا آزاد میشود.
نور حاصل از این انفجار گاهی به مدت چند هفته از مجموع نور کل ستارگان کهکشان مادر بیشتر است. ثمره این اتفاق، توده چگال و فشرده‌ای است که اصولا جنس آن از نوترون است. تصور کنید خورشید را در چند کیلومتر مربع فشرده کنید! به دلیل فشردگی بیش از حد ستاره نوترونی، جرم بسیار دیوانه‌کننده‌ای دارد طوری که یک قاشق از آن یک میلیارد تن وزن خواهد داشت.
حال وقتی دو ستاره نوترونی به یکدیگر نزدیک میشوند، امواج گرانشی قدرتمند آنها باعث میشود تا همانند یک زوج به هم تابیده، دور هم بچرخند. رصدخانه‌های بزرگی با شناسایی این امواج گرانشی در فاصله ۱۳۰ میلیون سال نوری فرصتی برای استقبال موج بزرگی از علاقه‌مندان نجوم برای ثبت این لحظه تاریخی فراهم آوردند.
شکار این واقعه علاوه بر اثبات نظریه گرانشی انیشتین در یافتن پاسخ سوالات دیگری مانند منشاء پیدایش عناصر ارزشمندی همچون طلا، پلاتینیوم و سایر عناصر سنگین نیز کمک کننده است. برخورد دو ستاره نوترونی باعث آزاد شدن مقادیر زیادی از این عناصر در فضا میشود که طبق محاسبات سرانگشتی انجام شده در اثر انفجار اخیر چیزی حدود ۵۰ برابر جرم زمین نقره، ۱۰۰ برابر جرم زمین طلا و ۵۰۰ برابر آن پلاتینیوم تولید شده است.
برایان متزگر، اخترفیزیکدان دانشگاه کلمبیا در مورد فرایند r که تشکیل دهنده چنین عناصر سنگینی است، چنین میگوید:
«همزمان با حرکت ستاره‌های نوترونی به سوی یکدیگر، مقدار کمی از مواد آنها با سرعت عجیبی به فضا پرتاب میشوند. این ماده نوترونی بسیار داغ و پر جنب و جوش است و در حین حرکت با برخورد نوترونها، اتمهای بسیار بزرگی تشکیل میشوند که به دلیل ناپایداری به اتمهای کوچکتری مثل پلاتینیوم، طلا، نقره و حتی ید(همان ماده تنظیم کننده متابولیسم که در بدن ما نیز وجود دارد) تبدیل میشوند».
تشعشعات منتشر شده از این برخورد، هزار برابر بیشتر از سوپرنوا درخشندگی دارد و از این رو متزگر با عبارت کیلونوا از آن یاد میکند. در رآکتورهای هسته‌ای نیز با چنین فرایندی اتمهای جدید مورد نیاز برای ساخت سلاح‌های هسته‌ای تولید میشوند. اما چنین کاری در مقیاس کیهانی بسیار دیدنی است. طبق گفته متزگر، تخمین ارزش طلای حاصل از این تصادم در حدود ۱۰۰ اکتیلیون دلار (۱ با ۲۹ صفر بعد از آن) است.
خوشبختانه ما نیازی به سفینه‌های فضایی برای یافتن طلا، نقره و پلاتین تولید شده توسط ستاره‌های نوترونی نداریم. این عناصر همینجا بر روی زمین به یادگار مانده‌اند. یادگاری که ثمره ابرنواخترها و یا برخورد ستاره‌های نوترونی در زمان تشکیل سیاره زمین هستند. لازم به ذکر است که برخورد و ادغام ستاره‌های نوترونی در کهکشان ما (راه شیری) هر ۱۰۰ هزار سال یکبار اتفاق می‌افتد. این زمان اگرچه با مقیاسهای بشری، بسیار زیاد به نظر میرسد ولی در مقیاس کهکشانی رقم چندان بزرگی نیست.
