انواع لنز دوربین و کاربرد آنها ؛ آموزش عکاسی ۶
در مباحث قبلی مقدمه ای راجع به مباحث عکاسی را بررسی کردیم. از طرز کار دوربین گفتیم و در ادامه مفاهیم فاصله کانونی ، فوکوس ، دیافراگم و سرعت شاتر شرح دادیم، همچنین در مطلبی خواندنی به شرح هنر عکاسی رسیدیم و حتی انواع دوربین عکاسی را معرفی کردیم. در آخرین عنوان هم به معرفی انواع دوربین عکاسی و قسمت های مختلف یک دوربین پرداختیم، در این مطلب با هم با انواع لنز دوربین و کاربرد آنها آشنا خواهیم شد.
انواع لنز دوربین و کاربرد آنها
لنز در واقع چشم دوربین است که نور از طریق آن وارد میشود. قبل از شروع بحث انواع لنز دوربین و کاربرد آنها باید گفت که نوری که از بازتاب اشیای صحنه به دوربین می رسد از مجموعه شیشه ای مخصوص که عدسی یا لنز گفته می شود عبور و به سطح حساس (نگاتیو یا سنسور) دوربین عکاسی می رسد. عدسی های دوربین از مجموعه ای تک عدسی به هم پیوسته تشکیل شده است که دریک محفظه لوله ای شکل قرار دارند و چنان طراحی شده اند که در کنار هم کارواحدی را انجام می دهند.پرتوهای نور در اثر برخورد با عدسی شکسته شده و در خارج از مرکز عدسی دریک محل جمع می شوند که به آن کانون عدسی می گویند و فاصله بین عدسی و کانون را فاصله کانونی عدسی می گویند. مثلأ فاصله لنز ۵۰ میلی متر باشد بر روی عدسی دوربین f:50mm نوشته می شود.کانون عدسی محلی است که تصویر در آن محل به وضوح دیده می شود و پیکسلهای تصویر در این محل قرار دارند.
بطور کلی عدسی ها بر دو گونه هستند :
- عدسی هایی با فاصله کانونی ثابت
- عدسی هایی با فاصله کانونی متغییر(زوم لنز)
عدسی هایی با فاصله کانونی ثابت
عدسی هایی با فاصله کانونی ثابت روی اکثر دوربینهای قدیمی عکاسی و فیلمبرداری وجوددارد.این عدسی ها زاویه دید ثابتی دارند و فاصله، عمق و اندازه تصویری را که ارائه می دهند کاملا متأثر از زاویه دید و فاصله کانونی عدسی دارد. در این عدسی ها دوربین در هر محلی که قرار داشته باشد از موضوع تصویری به یک اندازه ارائه می دهد و برای بزرگتر یا کوچکتر کردن موضوع می بایست دوربین را به عقب یا جلو برد.این عدسی ها انواع مختلفی دارند که از آن جمله اند:
- عدسی واید انگل
- عدسی تله فتو
- عدسی نرمال
- عدسی ماکرو
- عدسی فیش آی
- کلوز آپ لنز
عدسی نرمال
این عدسی زاویه دید طبیعی مانند زاویه دید موثر چشم انسان دارد و حدود ۴۵ درجه است.در فاصله ،عمق و اندازه اشیا اغراق ندارد، عمق و وضوح مناسبی دارد.لنز نرمال هر دوربین متفاوت است و نسبت به قطر سطح تصویر تعیین می شود.یعنی اگر قطر سطح تصویر دوربینی ۲۵ میلی متر باشد لنز نرمال آن ۲۵ میلی متر است.
عدسی تله فتو
یکی دیگر از عدسی هایی که فاصله کانونی ثابت دارند ، عدسی تله فتو می باشد.این عدسی فاصله کانونی بلندتری نسبت به عدسی نرمال دارد و زاویه دید آن نسبت به نرمال باریکتر است و برای تصویربرداری از موضوعات دوردست و کوچک مناسب است. در زمانی که امکان نزدیک شدن به سوژه وجود ندارد (مانند فیلمهای حیات وحش) ازاین لنز استفاده می شود.
از خصوصیات و ویژگیهای این عدسی میتوان به این موارد اشاره کرد:
- پس زمینه های غیر ضروری را از وضوح خارج می سازد.
- از جزئیات صحنه تصویر درشت تری ارائه می دهد.
- پرسپکتیو را تغییر می دهد به خصوص فاصله اشیا را کوتاهتر نشان می دهد.
- برجستگی های موضوع را کمتر کرده و تا حدودی تخت نشان میدهد.
- عمق میدان کمی دارد.
- کوچکترین تکان دوربین بصورت شدید دیده می شود.
- حرکت افقی یا عمودی دوربین را سریعتر از حد معمول نشان میدهد.
- حرکت بازیگر یا وسیله نقلیه را از عمق صحنه تا جلو ویا حرکت برعکس را کندتر نشان می دهد.
عدسی واید انگل
عدسی واید یکی از عدسی های بافاصله کانونی ثابت می باشد.این عدسی فاصله کانونی کوتاهتر ازعدسی نرمال دارد وزاویه دید آن بازتر است .برای تصویربرداری در محیطهای کوچک وتنگ مناسب است.
از خصوصیات و ویژگیهای این عدسی میتوان به این موارد اشاره کرد:
- عمق میدان زیادی دارد.
- فاصله ها را بیشتر از آنچه که هست نشان می دهد.
- برجستگی ها ی موضوعات را بیشتر می کند.
- تکانهای دوربین کمتر محسوس است و برای تصویربرداری در حال حرکت بسیار مناسب است.
- حرکت افقی و عمودی دوربین راکند نشان می دهد.
- حرکت بازیگران و وسایل نقلیه درحال حرکت از عمق به جلو صحنه و بالعکس را تندتر نشان می دهد.
- در موقعی که دوربین بیش از حد به موضوع نزدیک می شود تصاویر را دفرمه می کند مثلا بینی را بزرگتر از حد معمول و پیشانی را پهن و برآمده و پاها را کج نشان می دهد.از این افه برای نشان دادن صحنه های کابوس استفاده می شود.
عدسی ماکرو
این عدسی فاصله کانونی ثابت و زاویه دید طبیعی مشابه لنزنرمال دارد . ازاین لنز برای نزدیک شدن به موضوعات ریز وکوچک استفاده می شود وتصویربزرگتری ازاشیا وموجودات ریز بطور واضح نشان می دهد که سایر لنزها قادر به اینکار نیستند و دوربین می تواندتا نزدیک لبه های لنز به موضوع نزدیک شود. برای گرفتن نتایج خوب، بیشتر دوربینهای غیرحرفه ای امکانات کافی برای تصویربرداری ماکرو را ندارند. بیشتر تصویرهای ماکرو که ما میگیریم هیچ شباهتی به تصویرهایی که حرفهایها میگیرند ندارد و تفاوت اصلی در نحوه نورپردازی است. بیشتر تصویربرداری ماکروی حرفهای ها (حتی از حشرات) در استودیو و با نور کنترل شده انجام میشود.این عدسی عمق میدان بسیار کمی داردوکارکردن با آن به مهارت وذوق واستعداد بستگی دارد.
عدسی فیش آی
به این عدسی ، عدسی چشم ماهی هم می گویند.فاصله کانونی آن بسیار کوتاه است وزاویه دید بسیارزیادی دارد. قطر شیشه عدسی دراین لنز بقدری کلفت است که که از محفظه لوله ای آن بیرون زده است .دربعضی مواقع زاویه لنز تا ۲۱۰ درجه هم می رسد.دوربین های درب منازل ازاین نوع هستندوبندرت درعکاسی بکار می برند ودرفیلمبرداری غیر از موارد خاص (کابوس و..)استفاده نمی شود.
ازخصوصیات وویژگیهای این عدسی میتوان به این موارد اشاره کرد:
پرسپکتیو را بشدت برهم می زند.
در فاصله ها بسیار اغراق می کند.
اشیای نزدیک را بسیار دورتر نشان می دهد.
کلوز آپ لنز
به این عدسی ها عدسی کپی نیز می گویند. این عدسی ها نسبت به ضریبی که دارند فاصله کانونی را افزایش یاکاهش میدهند. کلوز آپ لنزبه همراه سایر عدسی ها استفاده می شود مثلأ اگر کلوز آپ لنزباضریب *۲ وبالنزتله ۱۰۰ f= استفاده شود فاصله کانونی لنز ۲۰۰ f= خواهد بود و بدینصورت قدرت درشت نمایی لنز دو برابر خواهد شد.ازاین لنز بیشتر در عکاسی حرفه ای استفاده می شود ودرفیلمبرداری چندان کاربرد ندارد.
عدسی هایی با فاصله کانونی متغیر (لنز زوم)
پیشرفتهای تکنولوژیکی در سه دهه اخیرباعث پیدایش عدسی هایی با فاصله کانونی متغییر(زوم لنز) شده است.بااستفاده ازاین عدسی می توان زوایای دید بیشماری را بایک عدسی بدست آوردواین عمل با فشار دگمه ای یا چرخاندن حلقه ایامکان پذیر است. تغییرات زاویه ای راکه به آن نسبت زوم گفته می شودعبارت است از نسبت طولانی ترین به کوتاهترین فاصله کانونی یک عدسی زوم .این نسبت در عدسی های زوم متفاوت است مثلأ از ۱به ۳ تا ۱به۴۰ وجوددارد.دراغلب دوربینهای فیلمبرداری ویدیویی نسبت زوم ۱به۱۰ یا ۱به۱۲ است.این بدین معنی است که اگر حداقل فاصله کانونی لنز ۱۰ باشد حالت تله آن ۱۰۰یا۱۲۰ است.عدسی های زوم به وسیله دگمه (t w) روی دسته دوربین بطور اتوماتیک نیز کارمی کند وبدون تغییر محل دوربین وبافشار دادن دگمه مذکور از بازترین نمای ممکن تابسته ترین آن می توان فیلمبرداری کرد.عدسی های زوم گران تر ازسایر عدسیها هستندوازآنها سنگین تروپیچیده تر هستند اما به لحاظ مزایایی که دارند خیلی زود رواج یافت واکنون درکلیه دوربینهای فیلمبرداری مورداستفاده قرار می گیرد.درحین فیلمبرداری می توان دسته زوم را تغییرداد وبه اصطلاح زوم کرد وتصویررادرشت تر کرد که تقریبأ حالت نزدیک شدن به موضوع را تداعی می کند.این عمل درصحنه هایی که دارای عمق هستند مصنوعی جلوه می کند بطوری که به نظر می رسدموضوع به طرف بینندگان نزدیک می شود بدون اینکه حرکتی داشته باشد وبا حالت حرکت دالی دوربین کاملأ متفاوت است اما متأسفانه به علت کثرت استفاده ،مردم به این حرکت عادت کرده اندولذت حرکت دالی وتراولینگ از برنامه های تلویزیونی ازمردم سلب شده است.
در این مطلب انواع لنز دوربین و کاربرد آنها را برای شما شرح دادیم، در ادامه و مطالب بعدی با نت نوشت همراه باشید. برای مشاهده تمامی مطالب آموزش عکاسی نت نوشت روی تگ آموزش عکاسی نت نوشت کلیک کنید.
آموزش عکاسی در نت نوشت
طرز کار دوربین عکاسی ؛ مقدمهای بر آموزش عکاسی ۱
آموزش مفاهیم فاصله کانونی ، فوکوس ، دیافراگم و سرعت شاتر ؛ مقدمهای بر آموزش عکاسی ۲
شرح هنر عکاسی ؛ مقدمهای بر آموزش عکاسی ۳
انواع دوربین عکاسی – آموزش عکاسی ۴
قسمت های مختلف دوربین عکاسی ؛ آموزش عکاسی ۵
انواع لنز دوربین و کاربرد آنها ؛ آموزش عکاسی ۶
آشنایی با ویزور یا منظره یاب ؛ آموزش عکاسی ۷
همه چیز راجع به دیافراگم ؛ آموزش عکاسی ۸
عکاسی از کودکان ؛ آموزش عکاسی ۱۰
عکاسی ماکرو از حشرات ؛ آموزش عکاسی ۱۳