دانستنی‌های سلامتی

قهوه و کبد: دوست هم یا دشمن هم؟!!

نویسنده: تیم تحریریه نت‌نوشت

منتشر شده در ۵ مهر ۱۳۹۸

۱ زمان مطالعه: 6 دقیقه

رابطه قهوه و کبد همواره یکی از موضوعات چالش برانگیز محققان است. قهوه یکی از پرطرفدار­ترین نوشیدنی­‌ها روی زمین است، و خبر خوب آن است که طبق گزارش­‌های تازه منتشر ­شده، ریسک ابتلا به بیماری­‌های کبد را تا ۷۰% کاهش می­ دهد.

بسیاری از مردم هر روز صبح بعد از بیدار شدن از خواب یک فنجان قهوه می‌نوشند تا صبح آن‌ها را شاداب کند و برای کارهای روزانه شان انرژی کافی داشته باشند بی خبر از این که قهوه نه تنها آن‌ها را شاداب می‌کند بلکه مزایای بسیار دیگری برای سلامتی بدن و به خصوص کبد به همراه دارد.

قبل از خواندن ادامه مطلب در نت نوشت ممکن است بخواهید قهوه­ جوش را روشن کنید.

بررسی رابطه قهوه و کبد

قهوه یکی از نوشیدنی‌های بسیار پر طرفدار در سطح جهان است. در ایالت متحده ۵۴ درصد از افراد بالای ۱۸ سال هر روز قهوه می‌نوشند.

گل و لای، خاک، انرژیِ مایع، عصاره وحشی یا هر چیزی که آن را بنامید، قهوه به مدت طولانی نوشیدنی مورد علاقه انرژی بخش مردم بوده است. در اخبار پزشکی امروز، ما همیشه تحقیقاتی را که در رابطه با قهوه هستند پوشش می­ دهیم.

از گذشته‌های بسیار دور تا کنون قهوه به عنوان یک خوراکی محافظت کننده از سلول‌های کبدی شناخته می‌شده است. با این حال دانشمندان بسیاری در این زمینه تحقیقات گسترده‌ای انجام داده اند تا صحت این موضوع را به صورت علمی دریابند.

قهوه خطر ابتلا به سرطان کبد و همچنین بیماری‌های مزمن کبدی را کاهش می‌دهد و همچنین احتمال فعالیت و رشد ویروس هپاتیت C را نیز کاهش می‌دهد.

حدس می‌زنم همه می‌خواهیم بدانیم آیا این طلای سیاهی را که هر چند ساعت یک بار می­ نوشیم، مفید است یا مضر؟ در طی سال‌ها، بیشتر جوانب قهوه را بررسی کرده­ ایم، اما طبق آخرین گزارش­‌ها این نوشیدنی می­ تواند احیا کننده‌ای برای کبد­ باشد.

این اخبار خوشایند در رابطه با قهوه و کبد از یک میز گرد به دستمان رسیده است که در جامعه سلطنتی پزشکی واقع در لندن برگزار شد.

همچنین در این تحقیق متخصصین پزشکی، دانشگاهیان و نمایندگان انجمن‌های کبد از هفت کشور اروپایی شرکت کرده بودند که موضوع جاری و چالش­‌های آن را مورد بحث قرار دادند و اندیشه‌های خود را را در رابطه قهوه و کبد بررسی کردند.

البته با تمامی ویژگی‌های منحصر به فرد و خاصی که قهوه دارد باید بدانیم که اثرات آنتی اکسیدانی و ضد التهابی که قهوه دارد نمی‌تواند آسیب هایی که از اضافه وزن و چاقی مفرط و مشکلات ناشی از بی تحرکی و حتی آسیب‌های وارد شده از الکل را خنثی کند.

تصورات رایج و اشتباه در مورد قهوه و کبد و سرطان

نوشیدن قهوه، خطر رشد سرطان کبد را ۴۰% کاهش می­ دهد

در زمان‌های گذشته نوشیدن بیش از حد قهوه را خطرناک و سرطان زا می‌دانستند. پس از تحقیقات علمی دقیقی که در این مورد صورت گرفت قهوه از یک نوشیدنی خطرناک به یک نوشیدنی معجزه آسا تبدیل شد.

در سال ۱۹۹۱ آژانس بین المللی تحقیقات سرطان (IARC) که به عنوان بازوی تحقیقات سازمان بهداشت جهانی شناخته می‌شود، قهوه را یک سرطان زای احتمالی معرفی کرد و اعلام کرد که این نوشیدنی نقش بسزایی در پیدایش سرطان مثانه دارد.

تا زمانی که در سال ۲۰۱۶ گزارشی در Lancet Oncology وهمچنین سازمان IARC اعلام شد. که این تحقیق قهوه را از لیست دلایل احتمالی سرطان حذف کرد.

خواص قهوه

در مطالعات بیشماری که در مورد این خوراکی صورت گرفته شده است، مشخص شده که قهوه قادر به کاهش سطح آسپارتات آمینوترانسفراز (ALT)، گاما گلوتامیل ترانسفراز (GGT) و قلیایی فسفاتاز (ALP) می‌باشد. در سال ۱۹۸۵ نخستین مطالعات و تحقیقات در مورد رابطه قهوه و کبد صورت گرفت.

این مطالعات نشان داد که نوشیدن یک فنجان قهوه در طی روز می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های کبد به خصوص سرطان کبد را تا ۱۵% کاهش دهد. این آمار به این صورت می‌شود که اگر یک فنجان را به ۴ فنجان افزایش دهیم این خطر تا میزان ۷۱% کاهش می‌یابد.

البته این ویژگی منحصر به فرد قهوه شامل انواع سرو آن نمی‌شود. قهوه‌هایی که به صورت کاراملی یا با شکر فراوان مصرف می‌شوند قاعدتا نه تنها مزیتی برای کبد نخواهند داشت بلکه مضرات گوناگونی را برای تمامی اعضای بدن به همراه دارند.

بیماری کبدی در حال افزایش است

بیماری مزمن کبد یکی از رایج‌ترین بیماری­‌ها است که سبب مرگ و میر در آمریکا شده است. هر سال حدود ۳۱۰۰۰ آمریکایی به علت سیروز کبدی می­ میرند.

به طرز نگران کننده ­ای به نظر می‌­رسد بیماری کبد در جهان غرب در حال افزایش باشد که ناشی از مصرف زیاد الکل،کالری و چربی است.

یکی از نگرانی‌­هایی که در این مطالعه مورد بحث قرار گرفته ­است، آن است که بیشتر مردمی که بیماری کبدی دارند، نسبت به مشکل خود آگاه نیستند. هرچند کبد یک عضو حیاتی است، اما اغلب در نظر گرفته نمی‌شود که مانند قلب، اولویت بالایی دارد.

اما آخرین گزارش­‌ها تسکین دهنده این نگرانی­‌هاست: فنجان کوچک قهوه ­ای که در دست دارید، ممکن است بتواند روزی نجاتتان دهد.

افرادی که در طی روز ۲ فنجان قهوه می‌نوشند احتمال به سایر بیماری‌های کبدی به خصوص سیروز را تا ۴۴% کاهش می‌دهند. اگر این میزان را تا ۴ فنجان افزایش دهید تا ۶۵% این خطر را کاهش می‌دهند.

Prof. Alexander اهمیت این گفته را بیشتر توضیح می‌دهد: “بیماری­‌های کبد در سرتا­سر اروپا در حال افزایش است و این مهم است که ما بدانیم چطور قهوه، یکی از محبوب­ ترین نوشیدنی­‌ها در جهان، بر این بیماری اثر دارد و رابطه قهوه و کبد چگونه است.”

نوشیدن الکل و تغذیه نادرست از عادات و روش‌های اشتباهی است که بیماری‌های مختلفی برای کبد ایجاد می‌کند. از جمله بیماری‌های کبد می‌توان به سرطان کبد و فیبروز و سیروز کبد اشاره کرد.

فیبروز کبد چیست؟

فیبروز کبد یک بیماری کبدی است که در آن بافت اسکار درون کبد شکل می‌گیرد. معمولا این واکنشی است که کبد در برابر بیماری‌هایی مانند هپاتیت یا مصرف بیش از حد الکل از خود نشان می‌دهد.

سیروز کبد چیست؟

سیروز کبد نیز یک مرحله بسیار حاد و پیشرفته است که در ادامه فیبروز کبد رخ می‌دهد. در این وضعیت کبد وخیم می‌شود و هر چه از این بیماری بگذرد و راه درمانی پیش گرفته نشود کبد از کار می‌افتد.

معمولا سیروز کبدی نیز در اثر مصرف الکل رخ می‌دهد که به دلیل ذخیره شدن سلول‌های چربی در کبد می‌باشد.

Prof. Alexander می‌­گوید: “تحقیقات، قهوه را پیشنهاد می­ کند. قهوه ممکن است خطر ابتلا به بیماری­‌های کبد را کاهش دهد و حائز اهمیت است که بیماران اطلاعات مربوطه در حوزه رژیم مناسب غذایی و توصیه‌های متخصصین سلامت جهت تفهیم درست ­تر آن را در نظر بگیرند.”

نوشیدن قهوه، خطر رشد سرطان کبد را ۴۰% کاهش می­ دهد

یافته‌ها حاکی از آن است که نوشیدن قهوه، خطر رشد سرطان کبد را ۴۰% کاهش می­ دهد. تصور می­ شود که سرطان کبد غالبا به دلیل وجود مشکلی در کبد گسترش پیدا می­ کند.

از این رو این کاهش خطر ممکن است به دلیل اثر محافظتی بر روی کل کبد باشد. مصرف قهوه در درمان و یا پیشگیری از فیبروز کبدی، سیروز کبدی و همچنین هپاتیت B و C و بیماری‌های کبد چرب موثر باشد.

دیگر مطالعات درباره قهوه و کبد ، نشان­ دهنده کاهش ۲۵ الی ۷۰ درصدی خطر ابتلا به سیروز کبدی هستند.

یکی دیگر از مقالات در باب موضوع مقایسه خطرات و مزایای قهوه عنوان می­ کند: “اگرچه قهوه خطر انسداد رگ­‌های کرونری را افزایش می‌دهد، لکن خطر ابتلا به دیگر عوامل نظیر سیروز را کاهش می‌­دهد.”

متابولیسم کافئین امکان دارد به افرادی که مبتلا به سیروز کبدی هستند زیان برساند

برای اضافه­ کردن موردی دیگر به این لیست در حال افزایش از خواص قهوه و کبد، جا دارد از تاثیر مثبت آن بر روی بیماری کبد چرب غیر الکلی ( NAFLD ) نام ببریم.

به گفته یکی از نویسندگان: “تحلیل‌های ما نشان ­دهنده آن است که کافئین مصرفی به طور مستقل با کم کردن خطر بیماری کبد چرب غیر الکلی مرتبط است که خود، نشان­ دهنده یک اثر محافظتی بالقوه است.”

در نتیجه بعضی از مطالعات که به طور کلی بر مصرف قهوه و بیماری مزمن کبدی متمرکز شده ­اند، به نظر می‌­رسد در کسانی که قهوه می‌­نوشند، خطر این بیماری تا حدودی رفع می­ شود.

در صورتی که کم قهوه مصرف کنند، ریسک یاد ­شده به طور متوسط ۲۵-۳۰% کاهش می­ یابد و این میزان تا ۶۵% برای کسانی که از علاقه مندان مصرف قهوه هستند، افزایش خواهد یافت.

ممکن است که برخی از نتایج گمراه کننده باشند. به گفته یک نویسنده: “متابولیسم کافئین امکان دارد به افراد ناشتایی که دارای سیروز کبدی هستند زیان برساند.

این ارتباط می­ تواند به دلیل کاهش نوشیدن قهوه در افرادی که سیروز کبدی دارند، باشد.” با این حال تاثیرات مثبت در چندین مطالعه، به قدری قوی است که می­ توان اظهار نظر بالا را به حساب نیاورد. به دلیل این ­که بیماری‌های کبدی در جهان غرب در حال افزایش است، این یافته‌ها بسیار ارزشمند هستند.

بیماری کبدی، قاتل خاموشی است که اغلب علائمی را نشان نمی‌­دهد تا زمانی که دیگر بسیار دیر شود.

قهوه، نوشیدنی است که به آسانی در دسترس همگان قرار دارد و مرتبا آن را می­ نوشند ­(به ­صورت دمی، قهوه فوری یا اسپرسو) که امکان دارد در میزان پیشگیری بیماری با هم تفاوت داشته باشند و در برخی موارد پیشرفت بیماری کبد را کند نمایند.

این، یک گزینه آسان جهت ساختن زندگی بهتر است.

چگونه قهوه، این دوای سحرآمیز را برای کبد می­ سازد؟

مکانیسم­‌های اصلی که در نقش حفاظتی قهوه دست دارند، شناخته نشده ­اند. اما نظریه­‌هایی در این­ باره بیان شده­ است. کافئین، یکی از ترکیبات اصلی سازنده قهوه، ممکن است یکی از این موارد باشد.

زمانی که شما قهوه می‌نوشید بدن کافئین موجود در قهوه را جذب می‌کند. این ماده شیمیایی پاراگزانتین نام دارد. پاراگزانتین همان جادوی اصلی قهوه است که در مبارزه با سرطان کبد، سیروز کبد و سایر بیماری‌های کبد فعالیت می‌کند.

به­ خصوص بحث پاراگزانتین، یکی از متابولیت­‌های اصلی کافئین، به ­میان می­ آید. پاراگزانتین، سنتز ترکیب‌هایی را که باعث کاهش رشد بافت همبند می‌شود، متوقف می‌­کند. این مورد، به ­نوبه خود سرعت گسترش فیبروز کبد، سیروز الکلی و سرطان کبد را کاهش می‌­دهد.

یکی از مشکلات این نظریه این است که به نظر نمی‌­رسد نوشیدن چای همانند قهوه، همان منافع معجزه­ آسا را بر روی کبد داشته باشد. پس شاید این همه­ داستان نباشد.

تحقیقات دیگر درباره ارتباط قهوه و کبد، به سایر عناصر قهوه به نام­‌های KAHWEOL و CAFESTOL اشاره کرده ­اند. شواهدی وجود دارد که این ترکیبات خواص ضد سرطانی دارند. به احتمال قوی دامنه‌ای از ترکیبات و مکانیسم‌هایی وجود دارند که در این نفع رسانی به کبد درگیر هستند.

این مکانیسم­‌ها به هر شکل که باشند، تا آنجا که به کبد شما مربوط می­ شود، باز هم قهوه نمی‌­تواند در این مورد اشتباه کند. اما هشداری مهم در این­ باره وجود دارد: کافئین برای همه بی خطر نیست.

همانطور که دکتر Yella Hewings-Marti ،در مقاله شیرجه در قهوه و سلامتی توضیح می­ دهد: “گروه­‌هایی که بیشترین خطر را در برابر اثرات منفی مصرف قهوه دارند، شامل مادران باردار و شیرده، کودکان و نوجوانان ، بیماران مبتلا به فشار خون بالا و احتمالا بیمارانی با شرایط خاص می‌­شود.”

اما، اگر شما در این لیست نیستید، نوشیدن چند فنجان قهوه در روز می‌­تواند سلامت کبدتان را تضمین نماید.

آیا نوشیدنی‌های کافئین دار نیز مانند قهوه عمل می‌کنند؟

یکی از سوالاتی که ممکن است برای طرفداران قهوه پیش آید این است که آیا مصرف هر نوشیدنی کافئین دار می‌تواند همانند قهوه برای کبد مفید باشد؟ مسئله‌ای که مهم است این است که این کافئین نیست که قهوه را به یک نوشیدنی معجزه آسا تبدیل کرده است.

خواص بی شماری در این نوشیدنی هست که می‌تواند ویژگی‌های منحصر به فرد آن را رقم بزند. مطالعات بسیاری انجام شده است که نشان می‌دهد ویژگی محافظت قهوه از کبد تنها مربوط به کافئین آن نیست.

این گونه است که می‌توان گفت هر نوشیدنی کافئین دار نمی‌تواند به اندازه قهوه از کبد در برابر بیماری‌ها به خصوص سیروز کبدی محافظت کاملی داشته باشد. حتی مطالعات نشان داد که رابطه معکوسی بین مصرف قهوه و سیروز کبدی بین افرادی که دخانیات و الکل استفاده می‌کردند وجود دارد.

در واقع کسانی که دخانیات و الکل مصرف می‌کنند نمی‌توانند از خاصیت قهوه برای کبد بهره مند شوند.

برای دوستی قهوه و کبد قهوه بی شکر مصرف کنید

حالا که با معجزات قهوه برای سلامتی به خصوص سلامتی کبد آشنا شدید باید در نظر داشته باشید اگر می‌خواهید روزانه ۲ الی ۳ فنجان قهوه بنوشید بهتر است حد اعتدال قند و شکر را در آن حتما در نظر بگیرید.

در غیر این صورت نوشیدن قهوه شاید برای سلامتی کبدتان مفید باشد ولی دیر یا زود به بیماری‌های دیگر که از مصرف بیش از حد شکر به وجود می‌آید مبتلا می‌شوید.

بیشتر بخوانید: بالا بودن آنزیم‌‌های کبدی در آزمایش آنزیم‌های کبدی نشانه چیست؟

منبع +++