بیماری سیبو را باید بهتر بشناسیم. این چند سال اخیر معمولا وقتی کسی معده درد دارد پزشک آزمایشات گوناگون از جمله آندوسکوپی و کولونوسکوپی را تجویز میکند تا خیالش راحت شود مشکلی داخل بدن وجود ندارد. بعد هم این جمله را به بیمار میگوید: باید از استرس و اضطراب دوری کنید. سندروم روده تحریک پذیر یا IBS که فقط در نتیجه فشارهای عصبی به وجود میآید یکی از این بیماریها است.
بیماری سیبو چیست؟
بیماری سیبو Small intestine bacterial overgrowth رشد بیش از اندازه باکتریهای روده کوچک است. باکتریها همه جا هستند و به دو نوع خوب و بد تقسیم بندی میشوند. مثل باکتریهایی که در لبنیات پروبیوتیک وجود دارد و از نوع باکتریهای خوب هستند. در بدن هم باکتریهای مفید حضورشان برای کارکرد ارگانها به خصوص دستگاه گوارش ضروری است. در مورد بیماری سیبو مشکل خود باکتری نیست. در واقع باکتری مضری نیست. بلکه باکتریها یا خیلی زیاد میشوند یا در دستگاه گوارش در جای درست خود قرار نمیگیرند.
در روده کوچک تعداد باکتریها معمولا زیاد نیست. همین تعداد کم باکتری کارهای اصلی مثل جذب مواد مغذی و جلوگیری از تخمیر بیش از اندازه غذاها را انجام میدهند. ولی وقتی تعداد باکتریها خیلی زیاد شود مانع از انجام درست عملکردشان در روده کوچک میشوند.
تشخیص بیماری سیبو
نشانههای زیر کمک میکند تا بتوانیم بیماری سیبو را تشخیص دهیم:
- نفخ زیاد، ورم شکم، آروغ
- اسهال و یبوست متناوب
- دردهای شکمی
- جذب نشدن مواد مغذی
- خستگی جسمی و فکری
این بیماری معمولا به دلیل نشانههای آزار دهندهاش باعث غیبت از کار میشود و اضطراب و افسردگی به دنبال دارد.
سیبو با آی بی اس چه فرقی دارد؟
در سندروم روده تحریک پذیر یا IBS شخص معمولا دردهای شکمی وجود دارد و به صورت دورهای بروز میکند ولی در عکس برداریها علائمی از التهاب دیده نمیشود.
معمولا این دو بیماری در ۶۰ درصد افراد به طور همزمان وجود دارد. به همین دلیل در بیشتر موارد به دلیل علائم مشابه با هم اشتباه میشوند. در بیماری سیبو که طی سالهای اخیر تحقیقات خوبی روی آن انجام شده به دلیل تجمع زیاد باکتری مشکلاتی مثل چسبندگی روده، انسداد یا حتی دیابت دیده میشود. در صورتی که در سندروم روده تحریک پذیر این علائم وجود ندارد.
افرادی که به بیماری سیبو مبتلا هستند شدت بیماری شان بیشتر و گاهی اسهال و گاهی یبوست دارند. علائمی مثل نفخ، دردهای شکمی و آروغ زدن هم در سیبو خیلی بیشتر و شدیدتر از سندروم روده تحریک پذیر است.
بیشتر بخوانید: هر آنچه درباره سندروم روده تحریک پذیر باید بدانید
دستگاه گوارش چگونه عمل میکند؟
اگر کمی با نحوه کار دستگاه گوارش آشنا شویم بهتر میتوانید بیماری سیبو را تشخیص دهید.
پس از غذا خوردن و هضم غذا، مواد مغذی وارد جریان خون شده تولید انرژی میکنند و مواد باقیمانده در واقع تفاله غذاها به صورت مدفوع دفع میشود.
اگر کار هر عضو دستگاه گوارش را بدانیم میبینیم از فاصله غذا خوردن تا دفع مواد زائد دستگاه گوارش عملکرد جالب و نسبتا پیچیدهای دارد:
دهان: جویدن و ترشح بزاق اولین مرحله شروع هضم غذا است. با بزاق دهان غذاها راحت تر جویده و با دندانها به قطعات کوچکتر تبدیل میشود.
مری: لولهای است که غذای جویده شده را به معده میرساند.
معده: وقتی غذا از مری پایین میرود در واقع به پایین میافتد (نباید ایستاده غذا خورد) در سمت چپ معده تا با اسید معده و حرکات ماهیچه به قطعات ریزتری تبدیل شود. به همین دلیل به افرادی که ناراحتی معده دارند توصیه میکنند روی سمت چپ بدن بخوابند. قسمت سمت راست معده مایعات جای میگیرد. به همین دلیل وقتی معده خالی است مثل شبها نباید ایستاده آب بنوشیم.
روده کوچک: اینجا مرحله سوم و نهایی هضم انجام میشود. غذای بسیار ریز شده با آنزیم هایی که از پانکراس و کبد ترشح شده به طور کامل با هم مخلوط میشود. قطعات پروتئین، چربی و کربوهیدرات این جا شکسته شده تا به وسیله روده کوچک جذب و وارد جریان خون و بالاخره سلولها شود. روده کوچک به دلیل طولانی بودنش به سه قسمت تقسیم بندی شده : اثنی عشر یا دوازدهه، تهی روده ، دراز روده.
این عضو شگفت انگیز بین ۵ تا ۱۰ متر طول دارد و در میان اعضا شکمی بدن قرار گرفته است. مرطوب و صورتی رنگ است و وقتی بدن حرکت میکند این عضو هم حرکت میکند. به همین دلیل به افرادی که یبوست دارند توصیه میکنند پیاده روی کنند. در واقع کار اصلی هضم غذا را روده کوچک انجام میدهد و سوپراستار دستگاه گوارش محسوب میشود.
به دلیل بیماری سیبو یا افزایش بیش از حد باکتریها روده کوچک نمیتواند کار خود را مثل همیشه انجام دهد و دچار مشکل میشود.
روده بزرگ: کار این عضو که بیشترین باکتریها را دارد جمع آوری مواد زاید جامد و دفع آنها است. البته در جذب ویتامین K، ویتامین B12، تیامین، ریبوفلاوین و اسیدهای چرب هم نقش موثری به عهده دارد.
علتهای سیبو
علتهای مختلفی باعث بروز بیماری سیبو میشود.
کند شدن حرکات دودی شکل روده کوچک
حرکات روده باعث خروج باکتری هم میشود. به همین دلیل وقتی حرکات دودی شکل روده کم یا کندتر از حد معمول شود باکتریها زیاد میشوند.
مشکل جسمی
مشکلاتی مثل قطع شدن اعصاب روده، چسبندگیها و انسداد هم باعث افزایش باکتریها میشود. در واقع یک دور باطل وجود دارد. زیاد شدن باکتریها باعث ایجاد چسبندگی و انسداد روده میشود و چسبندگی و انسداد روده باعث بیشتر شدن باکتری ها.
مصرف زیاد آنتی بیوتیک، کم بودن اسید معده، ضعف سیستم ایمنی و عدم کارایی لوزالمعده از دیگر عوامل بیماری سیبو است.
استرس هم مثل همیشه نقش مهمی در بروز این بیماری دارد. در واقع استرس علت اصلی بیماریها نیست. ولی از آن جا که استرس به طور کلی باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن و عدم کارکرد درست ارگانهای بدن میشود همیشه زمینه ساز بروز بیماریها از جمله سیبو است.
بیشتر بخوانید: هلیکوباکتر پیلوری: هر آنچه درباره علائم ابتلا به باکتری و درمان طبیعی آن باید بدانید
چطور آب سبز به درمان بیماری سیبو کمک میکند؟
افرادی که از بیماری سیبو رنج میبرند با یک مشکل عمده یعنی عدم جذب مواد مغذی مواجه هستند. در واقع فرد تلاش میکند تا با خوردن بیشتر مواد مغذی کمبودهای بدنش را جبران کند ولی نتیجهای نمیگیرد. تجربه نشان داده است ترکیبی از آب سبزیجات سبز باعث میشود تا مواد مغذی بهتر و سریع تر جذب شوند. نکته مهمی که باید به آن توجه شود این است که افراد مبتلا به سیبو نمیتوانند فروکتوز (قند میوه) زیادی از میوه جذب کنند به همین دلیل فقط از سبزیجات سبز باید استفاده شود.
- کلم پیچ سبز
- اسفناج
- خیار
- زنجبیل
- جعفری
- کرفس
- آب لیمو ترش
همه آنها را در آب میوه گیری بریزید و مخلوط به دست آمده را با اضافه کردن کمی آب لیمو ترش میل کنید. علاوه بر از بین بردن باکتریهای اضافه روده کسانی که از یبوست رنج میبرند با این ترکیب جادویی این مشکل هم برطرف میشود.
اگر مشکلات معدهتان خیلی شدید است از مقدار کم شروع کنید و بعد آن را افزایش داده به یک لیوان در روز برسانید. بین دو هفته تا یک ماه هر روز این آب میوه را میل کنید. اگر بعد از یکی دو هفته تغییری زیادی حاصل نشد حتما به پزشک مراجعه کنید. ولی اگر ناراحتی تان برطرف شد بد نیست بعد از یک ماه هر هفته یکی دو روز از این آب سبزیجات شگفت انگیز استفاده کنید تا مانع از زیاد شدن باکتریهای روده کوچک و بروز سیبو شوید.
