نادر مشایخی آهنگساز و رهبر ارکستر ؛ نُت هایی برای ایران
عمه ام کلکسیون موسیقی کلاسیک داشت و آثاری را که از رادیو پخش می شد، ضبط می کرد. یک بار که خانه نبود، به من گفت سمفونی ژرژ بیزه را ضبط کن، اتفاقاً آن شب بیزه پخش نشد و سمفونی شماره دو مالر را پخش کردند، ۸ – ۹ ساله بودم. دیدم که دنیای خیلی باحالی است. عمه ام همیشه تعریف می کند که در را که باز کردم، دیدم که روی زمین افتاده ای و داری هوا را تماشا می کنی، تا من را دیدی گفتی: ببین چه چیزی کشف کرده ام! تو عاشق مالر شده بودی …
فرزند ارشد جمشید مشایخی بازیگر نامدار سینما و تئاتر و گیتی رئوفی، نادر مشایخی است. او که متولد ۵ آذر سال ۱۳۳۷ است پس از پایان دورهی دبستان و دبیرستان در ۱۷ سالگی به دانشگاه موسیقی در وین اتریش رفت و در رشتهی آهنگسازی و رهبری موسیقی فارغ‌التحصیل شد.
نادر مشایخی آهنگساز و رهبر ارکستر
او دلیل برگشت به وطن را علاقه به ایران و هم وطنانش می‌داند. البته که نادر مشایخی تا ۱۶ سالگی در حرفه‌ی پدرش فعالیت می‌کرد. بعد از صحبت با پدر در نهایت حرفه‌ی “آهنگسازی” را پیش گرفت. مشایخی در سال ۲۰۰۱ “آنسامبل وین ۲۰۰۱” را تشکیل داد و از همان سال‌ها رهبری گروه‌هایی چون “وین ۲۰۰۱” و “کاپلا کوندورتا” و همکاری با هنرمندانی چون “هانا شیگولا” را آغاز کرد.
بیشتر بخوانید: حسین گل گلاب و روح الله خالقی و سرودی به پهنای یک کشور ؛ ای ایران ای مرز پر گهر
در تابستان ۱۳۸۴ “علی رهبری” ارکستر سمفونیک تهران را رها کرد، مشایخی رهبری این ارکستر را عهده‌دار شد. او که توسط انجمن موسیقی ایران به رهبری این ارکستر انتخاب شده بود در سال ۱۳۸۶ برکنار شد و به ساماندهی ارکستر مجلسی و فیلارمونیک تهران پرداخت. در سال ۱۳۸۵ در “فستیوال موسیقی وین” که یکی از معتبرترین فستیوال‌های موسیقی است از نادر مشایخی تقدیر کرد.
نادر مشایخی درباره‌ی موسیقی می‌گوید: «به نظر من جوان‌ها اکنون در شرایطی هستند که هیچ وقت در تاریخ موسیقی ایران نبودند. زیرا در حال حاضر جوان‌ها فردیت را کشف می‌کنند و متوجه می‌شوند که همه انسان‌ها فردیت دارند. موسیقی پیشرفت خواهد کرد و به همین ترتیب قوانین هم تغییر می‌کند برای اینکه جوان‌ها بسیار با قدرت کار می‌کنند. مسلما نوع موسیقی روی زندگی تاثیر می‌گذارد. من موسیقی جاز را دوست دارم و اگر به دنبالش می‌رفتم همه چیز زندگی‌ام تغییر می‌کرد. اشکال اصلی موسیقی در ایران ساخت موسیقی نیست، بلکه شنیدن موسیقی و عدم برقرای ارتباط عاطفی ایرانیان با اصوات است.»
بیشتر بخوانید: غمنومه ی فریدون ؛ ادای دینی به زبان عامیانه که فراموش شده است!
در سال ۲۰۱۰ میلادی یک فیلمساز هلندی به نام “فرانک شفر” درباره‌ی نادر مشایخی فیلم مستندی به نام “گذران” را ساخت که سال گذشته در ایران به اکران درآمد. این فیلم داستان برگشت مشایخی به ایران را بعد از سی سال دوری از وطن روایت می‌کند. در این فیلم بخشی از مشکلات و سختی های تشکیل ارکستر موسیقی معاصر در ایران و زندگی استاد مشایخی به نمایش درآمد.
شفر در زمان اکران فیلمش در ایران حضور نداشت و در پیامی کوتاه خطاب به مخاطبانش گفت: «به مخاطبان بگویید تنها چیزی که درباره‌ی نادر مشایخی می‌دانم این است که با همه سختی‌ها توانست در دنیای موسیقی تغییر ایجاد کند و دنیای موسیقی را به جنبش جدیدی دعوت کند.»
بیشتر بخوانید: تحلیل آلبوم دریا کجاست از گروه چارتار “از غیر از تو من آزادم”
مشایخی با سفارشی کار کردن موسیقی به شدت مخالف است، آن را مقطعی می‌داند و معتقد است سفارشی کار کردن اشتباه است. او همچنین وضعیت سالن‌های کنسرت را از جهت آکوستیک بودن به شدت نامناسب می‌داند.
متاسفانه نادر مشایخی بیش از ۳۵ سال است که به “بیماری ام اس” مبتلاست. از دیگر فعالیت‌های این آهنگساز می‌توان به شرکت در جشنواره‌های موسیقی در اروپا، آمریکا و آسیا، رهبری ارکستر سمفونیک تهران و اجرای کنسرت با این ارکستر در اتریش و آلمان، تدریس در دانشگاه تهران، دانشکده‌ی موسیقی دانشگاه هنر، دانشکده‌ی صدا و سیما و کنسرواتوار تهران اشاره کرد.
بیشتر بخوانید: مرتضی احمدی ؛ صدایی که بی شک هیچ گاه خاموش نخواهد شد!
او از سال ۹۲ تا به حال به تدریس رهبری ارکستر و آهنگسازی و تاریخ موسیقی و … در آموزشگاه موسیقی محمد اسماعیلی مشغول است. او در زمینه‌ی آهنگسازی نیز تجربه‌های فراوانی دارد که از میان آن‌ها می توان به ساخت نود و شش قطعه برای سلو، موسیقی مجلسی، موسیقی ارکستری و اپرا، ساخت سمفونی فیه ما فیه (سه اثر) ،اپرای ملکوت، قطعه‌ی ارکستری پشیمانی کنتیمنتو ، مجموعه تولدی دیگر ( روی ترجمه‌ی آلمانی اشعار فروغ فرخزاد)، اجرای پروژه‌های موسیقی تلفیقی اصیل ایرانی در همکاری با هنرمندانی چون “حسین علیزاده” و هوشنگ ظریف (فستیوال سالزبورگ)، ساخت سمفونی مولانا برای صدا و سیما اشاره کرد.
نادر مشایخی متولد ۱۳۳۷
