زمانی که برنارد هرمان می‌خواست برای فیلم تخیلی فارنهایت ۴۵۱ اثر فرانسوا تروفو موسیقی بسازد، این سؤال را برای خود مطرح کرد: برای فیلمی خیالی که در آینده ای دور می‌گذرد، از نظر ساختار موسیقیائی و ساختار ارکسترال، چه شکلی از موسیقی مناسبت بیشتری دارد؟ استدلال هرمان این بود که وقتی ابداع ها و نوجوئی ها از حد اشباع بگذرد، به مصداق رابطه‌ی بین تز و آنتی تز به عکس خود که همانا سادگی محض باشد، تبدیل خواهد شد. در ادامه با تحلیل و نقد موزیک فیلم نابودگر The Terminator به کارگردانی James Cameron ساخته براد فیدل Brad Fiedel با نت نوشت همراه باشید.
موزیک فیلم نابودگر The Terminator
اما براد فیدل Brad Fiedel در این زمینه با هرمان موافق نبود، زیرا در موزیک فیلم نابودگر The Terminator، همه چیز حاکی از تلاش او برای ارائه دادن سبکی از موسیقی است که قرار است در آینده بر جهان موسیقی مسلط شود.
در هنگام ساخت اولین قسمت از سه گانه‌ی نابودگر ابزار و آلات موسیقی مدرن کنونی وجود نداشت اما تلاش بی حد و حصر فیدل برای تولید صداهای فوق مدرن کاملاً مشهود است. تمام موزیک فیلم نابودگر The Terminator را ارکستری مرکب از سازهای الکترونیک (که فیدل به همراه ساز سینتی سایزر در آن تبحر دارد) اجرا کرده که به نحوی مبالغه آمیز، به موسیقی کامپیوتری و نوعی موسیقی مکانیکی پیوند داده شده است که فضائی سرد و آهنین دارد.
بیشتر بخوانید: موزیک فیلم ساعت ها The Hours ساخته‌ی فیلیپ گلس؛ زندگی دزدیده شده
موزیک فیلم نابودگر The Terminator از حیث تأویل معنائی، موسیقی بسیار مناسبی برای این فیلم به نظر می‌رسد، زیرا خود فیلم هم عاری از احساسات و عواطف انسانی است. درست در آغاز فیلم، که جنگ‌های سال ۲۰۲۹ را شاهدیم، صدای مکانیکی بمی می‌شنویم که دو بار تکرار می‌شود. سپس با ظاهر شدن آرنولد شوارتزنگر، تمپانی بعنوان مجری ریتم که تا پایان این فصل به گوش می‌رسد، ظهور می‌کند.
البته در میزان‌های پایانی، یک ساز کوبه ای دیگر که صدائی فلزی دارد به آن اضافه می‌شود. در تحلیل موزیک فیلم نابودگر The Terminator باید گفت براد فیدل این سازها به ویژه تیمپانی را با صداهای کامپیوتری بازسازی کرده است تا شکلی مکانیکی به خود بگیرند.
Brad Fiedel در این فیلم به تکنیک لایت موتیف روی آورده و از جمله برای معرفی شخصیت ترمیناتور، از ترکیب موسیقیائی خوفناکی که قرار است معرف هویت نابودکننده‌ی این ماشین باشد، استفاده کرده است: همان تم مکانیکی بم که در آغاز شنیدیم، اما ممتد و پیوسته، در حالی که ضربه‌های مؤکد تیمپانی در پریودهای چهارتائی همراهیش می‌کند، در کلِ فیلم معرف شخصیت ترمیناتور می‌شود و همه جا با ظهور او به گوش می‌رسد. نقطه‌ی اوج موسیقی در قسمت هائی است که ترمیناتور بر پرده ظاهر می‌شود و سایر قسمت ها بسیار بی روح و یکنواخت از آب در آمده است.
بیشتر بخوانید: موزیک فیلم دارودسته نیویورکی ها ؛ بیل را بکش
در قسمت‌های مربوط به ترمیناتور هم اغلب تم ها ساختار و ترکیبی مشابه دارند، مگر تم پایانی که ناگهان اسکلت فلزی منفجر شده‌ی ترمیناتور به قصد نابود کردن سارا، دوباره به سوی او راه می‌افتد. در نقد موسیقی فیلم نابودگر، در این صحنه، زهی‌های کامپیوتری در بالاترین منطقه‌ی صوتی و همراه با صداهای متالیک مختلف، همچون ضربه‌های پی در پی و هشدار دهنده شروع به نواختن می‌کنند و به تشویش و هراس ناشی از این که مبادا راهی برای نابودی نابودگر وجود نداشته باشد دامن می‌زنند.
برد فیدل در ساخت موزیک فیلم نابودگر The Terminator موفق می‌شود، یک موسیقی چند وجهی بیافریند که قدرت و شکوه رباتی آهنین به مثابه‌ی یک ماشین را برجسته کند که عاری از احساسات انسانی نیست و این شخصیت چند بعدی در قسمت‌های دیگر سه گانه پرورش بهتری یافته است. فیدل نوعی موسیقی تهدیدگر، وسوه انگیز و هراسناک که خالی از خشونت نیست آفریده است که با شنیدنش بلافاصله شرطی می‌شویم و منتظر ظهور رباتی آهنین که آرنولد شوارتزنگر را در دنیای فیلم‌های این چنینی جاودانه می‌کند.
بیشتر بخوانید: موزیک فیلم به خاطر یک مشت دلار ساخته‌ی انیوموریکونه؛ آدمکش‌های جایزه بگیر
برگرفته از مقاله‌ی یک مایه در سه مقام نوشته‌ی تورج زاهدی
