آزاد به قید شرط فیلمی است که در سال ۱۳۹۵ توسط حسین شهابی ساخته شده است. امیر جعفری، شقایق فراهانی، لیلا اوتادی و دیبا زاهدی در این فیلم به ایفای نقش پرداخته اند. حسین شهابی پیش از این آثاری چون سرطان، روز روشن و حراج را در سینما ساخته است. در ادامه با بررسی، تحلیل و نقد فیلم آزاد به قید شرط در نت نوشت همراه باشید.
فیلم آزاد به قید شرط
خلاصه‌‌ی داستان فیلم آزاد به قید شرط از این قرار است که کیوان کمالی به بیست سال حبس محکوم شده و بعد از تحمل ده سال حبس بطور مشروط از زندان آزاد می‌شود.
پرهیز از وقوع هرگونه تخلف و جرم و نزاع و درگیری بزرگترین چالش پیش روی کیوان کمالی در مواجهه با جامعه لجام گسیخته است. همانطور که از خلاصه‌‌ی داستان برمی آید، این فیلم اثری در ژانر اجتماعی است. این فیلم با روایتی کلاسیک دغدغه هایی اخلاقی را به تصویر می‌کشد.
در ابتدای داستان مسئله‌ای به عنوان آزادی مشروط مطرح می‌شود که در آغاز برای مخاطب مسئله‌ای پیچیده نیست و با توجه به کاراکتر شخصیت اصلی این اتفاق قابل پیش بینی است که شخصیت با صداقتی که دارد می‌تواند از پس این شرط بربیاید. اما وقتی که داستان جلو می‌رود و درام وارد مرحله‌‌ی گره افکنی می‌شود، این شرط مدام سنگین تر و غیر عملی تر به چشم می‌آید.
بیشتر بخوانید: فیلم مرداد؛ چه مردادی شود بهمن کنار تو
در مورد فیلم حسین شهابی، به نظر می‌رسد که فیلم ساز در ساخت فیلمش دغدغه‌‌ی این را نداشته است که سراغ داستانی بکر و به گوش نخورده برود، او موضوعی را از دل جامعه‌ای امروزی انتخاب کرده و با دغدغه‌های اخلاقی خود آمیخته است. اما این موضوع تا کجا مطرح می‌شوند و آیا در بستر فیلم واکاوی دقیق می‌شود؟
شاید آنچه که در فیلم آزاد به قید شرط به چشم تماشاگر بیاید تنها در حد مطرح کردن مشکلی کلی باشد زیرا در فیلم هیچ ریشه یابی و یا حتی راه حلی برای مشکل مطرح شده عنوان نمی‌شود. اتفاق دیگر که در فیلم آزاد به قید شرط افتاده است، شخصیت‌های پرتضاد فیلم هستند که این تضاد کمکی به عمیق کردن شخصیت‌ها و در جهت بعد دادن به آن‌ها نمی‌کند و تنها شاید سوال برانگیز است.
برای مثال این تضاد در شخصیت کمالی (امیر جعفری) به شدت نمایان است. او گاهی مانند یک متفکر حرف می‌زند و گاهی مانند یک انسان خشن سطحی عمل می‌کند و این شاید اتفاقی باشد که در تمام شخصیت پردازی‌های فیلم به نوعی رخ داده است و شاید موجب این شود که داستان و درام کمتر باور پذیر به نظر بیایند.
اما علی رغم اتفاقاتی که در این فیلم رخ داده، نقش اول فیلم “کیوان کمالی” با بازی بسیار خوب “امیر جعفری” از همان ابتدا مخاطب را با خود همراه می‌کند و این همراهی تا جایی پیش می‌رود که امکان دارد مخاطب هر لحظه نگران به خطر افتادن آزادی شرطی وی شود. وقتی با نگاهی دقیق به فیلم نگاه می‌کنیم داستان‌های فرعی کوچکی را می‌بینیم که در طول داستان فیلم اتفاق می‌افتند.
بیشتر بخوانید: درباره الی کاری از اصغر فرهادی
این داستان‌های فرعی هر کدام به صورت مستقل موضوعی را مطرح می‌کنند. اما آنچه که از داستان فرعی، مخاطب انتظار دارد چیست؟ به احتمال زیاد مخاطب مانند همیشه و طبق اصولی که داستان فرعی در فیلم دارد، انتظار دارد که این داستان‌ها به پیشبرد داستان کمکی کنند و یا اینکه حتی به طور غیر مستقیم نقشی موثر در درام داشته باشند.
در مورد فیلم آزاد به قید شرط باید گفت این داستان‌های فرعی تنها وجود دارند و تا پایان داستان شاید مخاطب نداند که این داستان‌ها چه اثری در داستان اصلی فیلم داشته اند. آن‌ها در واقع نه خود به طور کامل یک داستان شده اند و نه بر داستان اصلی اثر گذاشته اند.
در پایان نیز باید گفت که علی رغم تمام مسائل گفته شده وقتی فیلم آزاد به قید شرط را می‌بینیم شاید به این نتیجه می‌رسیم که با چالشی عمیق طرف هستیم که آن چالش عنصری به نام “عدالت” است که به احتمال قوی یکی از دغدغه‌های مهم فیلم ساز نیز بوده است.
بیشتر بخوانید: فیلم مارموز ساخته‌ی کمال تبریزی ؛ راهنمای چپ بزن بپیچ به راست
